Nhiều khi bố mẹ cứ tự hỏi "tại sao con nhà người ta độc lập thế, trưởng thành thế, tí tuổi đầu mà đã biết giúp đỡ người lớn bao nhiêu việc. Còn con nhà mình đến bê bát cơm lên miệng tự xúc ăn cũng không nên hồn".
Thật ra, chẳng có gì là tự nhiên cả. Việc trẻ đã to xác mà còn cứ mãi ngây ngô, đôi khi cũng chính bởi 5 sai lầm dạy dỗ kinh điển dưới đây của bố mẹ:
1. Bố mẹ tranh làm mọi thứ
Nhiều ông bố bà mẹ có tư tưởng không muốn con động tay vào việc nhà vì sợ con sẽ làm vỡ, làm hỏng cái gì đó. Thế nên họ tranh làm hết mọi thứ với con.
Chẳng hạn nhiều bà mẹ tự rửa bát vì lo con rửa ẩu hay vụng về làm rơi vỡ hết bát. Hoặc đi đâu chơi, mẹ cũng giành việc xếp hành lý, đóng gói vali vì sợ con đãng trí, bỏ sót đồ đạc.
Bố mẹ tự làm tất nhiên sẽ nhanh hơn khi để con làm. Nhưng nếu việc này cứ diễn ra thường xuyên thì con sẽ bị thụ động, sinh ra tâm lý ỷ lại. Không chỉ vậy, con còn thiếu đi các kỹ năng sống, kỹ năng xử lý mọi việc độc lập.
Dù đôi khi con làm sai, làm vỡ đồ đạc nhưng bố mẹ hãy cứ mặc để con tự trải nghiệm và rút ra bài học. Đó mới là điều khiến con có thể trưởng thành.
2. Bố mẹ vội vàng can thiệp khi con gặp khó khăn
Nếu con gặp khó khăn, tất nhiên bố mẹ sẽ không khoanh tay đứng nhìn. Nhưng nhiều người lại lạm dụng điều này một cách thái quá. Không ít bố mẹ chỉ vừa thấy con gặp chút khó khăn là nháo nhào lên, vội vàng chạy ra can thiệp.
Ví dụ khi con kêu bài tập về nhà hôm nay khó, bố vội vàng ngồi xuống giải giúp. Con chẳng may ngã một cái, mẹ hốt hoảng lao vào rồi xuýt xoa đỡ dậy.
Theo các nhà tâm lý học, nếu muốn một đứa trẻ trưởng thành, bố mẹ cần dạy cho chúng cách đối phó với những cảm xúc khó chịu trong cuộc sống như thất vọng, hụt hẫng.
Bên cạnh đó, trẻ cũng cần cơ hội để thực hành, tự giải quyết các tình huống, vấn đề gặp phải.
Nếu thấy con kêu ca bài khó, bố hãy cứ để mặc chúng xoay sở, động não suy nghĩ chán chê đến khi nào thật sự không nghĩ ra được cách hãy can thiệp. Cũng như khi con bị ngã, mẹ cứ để con tự đứng lên, tự phủi sạch quần áo.
Việc bố mẹ vội vàng giải cứu ngay khi trẻ chớm gặp khó khăn sẽ khiến chúng không thể học cách tự mình vượt qua thử thách.
3. Bố mẹ quản lý tất cả các hoạt động của con
Trong mắt các bậc làm cha mẹ, con cái dù lớn mấy cũng mãi mãi còn nhỏ dại. Chính vì vậy nên nhiều người lo sốt vó khi thấy con tự quyết định, tự làm việc gì đó theo ý mình.
Với cái tâm lý sợ con vấp ngã, bố mẹ can thiệp vào mọi hoạt động trong đời sống cá nhân của con và cố gắng khiến chúng đi theo đúng quỹ đạo mình mong muốn.
Chẳng hạn con muốn mặc 1 bộ đồ nào đó để đi chơi với bạn, bố mẹ cũng phải quản lý và đưa ra ý kiến. Giống như 2 điều nêu trên thì đây cũng là 1 sai lầm phổ biến và kinh điển của bố mẹ, khiến con ỷ lại và phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn.
Nếu muốn tốt cho con, bố mẹ cần cho chúng cơ hội để cư xử có trách nhiệm với hành động của bản thân.
4. Bố mẹ không để trẻ tham gia các hoạt động phù hợp với lứa tuổi
Rất nhiều đứa trẻ, dù tuổi không còn nhỏ nhưng đầu óc vẫn như một trang giấy trắng, lơ ngơ không biết gì.
Đó là bởi bố mẹ không dám để chúng ở nhà một mình, cũng như giãy nảy lên sợ hãi khi thấy chúng tự sang đường.
Tâm lý lúc nào cũng lo sốt vó, sợ con chẳng may gặp rủi ro hay tổn thương nào đó khiến bố mẹ không nhận ra mình đã kìm kẹp sự phát triển của con.
Họ cứ giữ con trong vòng tay và không để con tham gia, trải nghiệm một số hoạt động xã hội, hoạt động cuộc sống thường ngày dù chúng đã đủ tuổi.
Trẻ đôi khi mắc sai lầm, bị tổn thương nhưng nếu hậu quả ở mức chấp nhận được thì bố mẹ nên để chúng trải nghiệm.
Chịu những hậu quả tự nhiên do sai lầm bản thân gây ra sẽ khiến trẻ trưởng thành, cứng cáp và đưa ra các lựa chọn chính xác hơn.
5. Bố mẹ đề ra các nguyên tắc quá cứng nhắc
Nhiều ông bố bà mẹ có thói quen duy trì các quy tắc cứng nhắc như trong quân đội với con cái, mặc dù chúng thật sự chẳng cần thiết.
Như việc cứ đúng 1 giờ trưa là con phải đi ngủ hay bữa tối phải ăn đúng giờ, không được chậm trễ.
Tất nhiên các quy tắc này bố mẹ đưa ra mục đích để tốt cho con, nhưng đôi khi những điều lệ quá cứng nhắc và độc đoán có thể gây hại hơn là có lợi.
Quy tắc là tốt, nhưng trẻ cần hiểu rằng sẽ có những trường hợp được ngoại lệ. Ví dụ con bạn không được nói leo, nhưng nếu có vấn đề không ổn xảy ra như cháy nhà thì con cần xen vào để thông báo cho bố mẹ.
Thay vì chỉ đưa ra quy tắc, bố mẹ hãy dạy cho trẻ tư duy linh hoạt, sẵn sàng bẻ cong quy tắc nếu cần.
