01
Suốt hơn một tuần qua, một thanh niên tên Quách Vũ đã nổi tiếng khắp mạng xã hội của Trung Quốc.
Là một lập trình viên của ByteDance Ltd. (một công ty công nghệ internet đa quốc gia của Trung Quốc có trụ sở tại Bắc Kinh), anh sớm đã hiện thực được độc lập tài chính ở độ tuổi khá trẻ.
Ở độ tuổi 28, với tài sản hàng tỷ nhân dân tệ, anh tuyên bố nghỉ hưu.
Chưa tới 30 tuổi, Quách Vũ đã kiếm được số tiền mà cả đời tiêu cũng không hết, hưởng thụ cuộc sống ở độ tuổi mà người khác còn đang nai lưng ra chật vật kiếm từng đồng một.
Đây là hình mẫu cho các lập trình viên, càng là ước mơ của hàng trăm triệu người trẻ.
Cùng là làm công, có người 28 tuổi đã được nghỉ hưu, có người 28 tuổi mới tốt nghiệp thạc sỹ.
Có lẽ, đây chính là cuộc đời.
Quách Vũ, chàng trai tuyên bố nghỉ hưu ở tuổi 28
Thực ra, Quách Vũ sở dĩ có thể có được thành công mà hàng ngàn người ngưỡng mộ có liên quan rất nhiều tới việc anh gia nhập vào ByteDance Ltd.
Nhìn lại vài năm nay, ByteDance Ltd. đã xảy ra những điều gì?
Giữa năm 2013, vòng gọi vốn B là 10 triệu đô la Mỹ, định giá sau đầu tư là 60 triệu đô la Mỹ.
Tháng 6/2014, vòng gọi vốn C là 100 triệu đô la Mỹ, định giá sau đầu tư là 500 triệu đô la Mỹ.
Hiện tại, ByteDance được định giá 100 tỷ USD, tăng gần 200 lần.
Và cứ như vậy, tài sản ròng của Quách Vũ cũng tăng lên.
Đối mặt với một cuộc đời thuận lợi tới như vậy, không ít người chua xót mỉa mai:
"Anh ta chẳng qua là quá may mắn thôi."
"Nếu không phải nhờ công ty, thực lực thực sự của anh ta có thể kiếm được bao nhiều tiền?"
"Chỉ cần đứng ở đầu gió thì lợn cũng bay được, ai cũng vậy cả thôi!"
Xã hội này, những người có tư duy lệch lạc như này không hề ít.
Họ "ca ngợi" nỗ lực là vô dụng, lúc đi học không học hành tử tế, luôn cho rằng ngành mình học là không có tiền đồ.
Đi làm rồi cũng không làm việc cho cẩn thận, cho rằng dù có nỗ lực ra sao cũng sẽ chẳng thể bằng được việc có một người ba giàu có hay bỗng dưng vớ được vận may nào.
Những người như vậy, một bên ca thán, người có tiền chẳng qua cũng là nhờ may mắn, một bên ôm hi vọng, mong muốn gặp được một cơ hội đổi đời.
Quả thực có những người sinh ra đã ngậm thìa vàng, đã được đứng ở đầu gió và rõ ràng là dù bạn có nỗ lực ra sao cũng không bằng họ, đó là điều dễ hiểu.
Nhưng "đầu gió" và cơ hội, hai nhân tố này, thực sự không liên quan tới nỗ lực ư?
Đối với tôi, gió ở đầu gió có lớn tới đâu, dù bạn đã nhìn thấy rồi, thì bạn cũng phải cố hết sức mà chạy tới, chứ không phải cứ ngốc nghếch đứng nguyên tại chỗ chờ người tới đẩy bạn tới đó.
Chưa kể, bạn chắc chắn là mình có thể chen vào cái đám đông cũng đang chạy tới phía đầu gió đó ư?
02
Phải nói rằng Quách Vũ là một người may mắn đáng để ngưỡng mộ trong thời đại này.
Nhưng vận may vì sao lại rơi vào đầu anh ấy?
Năm 2005, Quách Vũ thi đậu vào trường cấp 3 Thâm Quyến, đây là trường cấp 3 tốt nhất Thâm Quyến, cũng là một trong những ngôi trường cấp 3 nổi tiếng nhất Trung Quốc.
5 người sáng lập ra Tencent thì có tới 4 người tốt nghiệp từ trường cấp 3 này.
Năm 2008, anh nhẹ nhàng thi đậu vào Đại học Tế Nam, Quảng Châu, dù danh tiếng không bằng Đại học Thanh Hoa hay Đại học Bắc Kinh, nhưng đây cũng là một ngôi trường rất tiếng tăm.
Sau khi vào học một thời gian, Quach Vũ rất nhanh chóng nhận ra rằng mình không hứng thú với chuyên ngành "chính trị và quản lý hành chính" mà mình đang theo học.
Vậy là anh đầu tư hết tất cả thời gian rảnh rỗi của mình vào tự học về lập trình, thậm chí còn say mê tới mức thức đêm nhiều hôm.
Tới năm 3, Quách Vũ thuận lợi đậu vào vị trí thực tập sinh của Alipay (một nền tảng thanh toán trực tuyến của bên thứ ba, được thành lập tại Hàng Châu, Trung Quốc vào tháng 12 năm 2004 bởi Jack Ma từ tập đoàn Alibaba).
Cơ hội này, đối với một sinh viên trái ngành như Quách Vũ là điều vô cùng khó khăn.
Ở Alipay, Quách Vũ làm liên tục 3 năm, điều này giúp anh đủ điều kiện để làm việc trong bất kỳ công ty Internet nào trong tương lai.
Cuối năm 2013, anh chuyển sang làm cho một công ty công nghệ khá có tiếng ở Bắc Kinh.
1 năm sau, công ty bị thu mua, Quách Vũ khăn gói đồ đạc tới ByteDance Ltd.
Là một nhân viên có thực lực với 4 năm kinh nghiệm làm cho các công ty lớn, Quách Vũ khi đó được phân cho quyền chọn có giá trị 50 vạn nhân dân tệ (Quyền chọn ( tiếng Anh : option) là một dạng hợp đồng chứng khoán phái sinh (derivative securities) cho phép người nắm giữ nó có quyền mua hoặc bán một khối lượng hàng hóa cơ sở nhất định với một mức giá xác định vào một thời điểm đã định trước.
Có hai loại quyền chọn cơ bản: quyền chọn mua (call option) và quyền chọn bán (put option). Các hàng hóa cơ sở này có thể là: cổ phiếu, chỉ số cổ phiếu, trái phiếu, chỉ số trái phiếu, tiền hay hợp đồng tương lai.)
Vậy, bạn còn cho rằng thành công của Quách Vũ, tất cả chỉ là nhờ vào may mắn không?
Bất luận là thi đậu vào trường cấp 3 nổi tiếng, đại học hàng đầu, hay tự học về lập trình, tất cả đều chứng minh năng lực hơn người của Quách Vũ.
Làm sao có thể đem ra so sánh với những học sinh, sinh viên suốt ngày chỉ biết đàn đúm, hút thuốc, uống rượu, chơi game, buông thả cuộc sống!
Có thể vào làm trong các công ty lớn, vừa vào làm đã nhận được một mức lương trên trời, tất cả đều là thành quả mà anh dùng chính thực lực của mình để đổi lại.
03
Thực ra, một người bình thường, muốn nắm bắt cơ hội một cách có chủ ý, là điều rất khó.
Năm đó, Jack Ma thành lập Alibaba ở Hàng Châu, 18 người đồng hành cùng nhau ở trong một căn phòng nhỏ bé, cầm mức lương vỏn vẹn 500 tệ (khoảng 1,6 triệu đồng), làm việc không kể ngày đêm.
Bạn không thể biết được rằng, nếu khi đó bạn gia nhập đoàn đội của Jack Ma, ngày sau tới cả vị trí lễ tân thôi cũng cầm được mức lương đáng ngưỡng mộ.
Khi đó, Mã Hóa Đằng tung ra một thứ gọi là QQ (là một dịch vụ phần mềm nhắn tin tức thời và cổng thông tin web được phát triển bởi gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Tencent), bạn cũng chẳng biết được rằng, nếu năm đó mình đầu quân cho Mã Hóa Đằng, thì chỉ vài năm sau, nó sẽ được phát hành trên bảng chính của Sở giao dịch chứng khoán Hồng Kông, từ đó hiện thực hóa độc lập tài chính.
Quan trọng hơn đó là, dù bạn có năng lực dự đoán tương lai, bạn cũng chưa chắc đã có đủ thực lực để thuận lợi tồn tại trong hàng ngũ các lão hiệp đó.
Nếu bạn không nỗ lực đủ, học hỏi không đủ, có lẽ gia nhập chưa được nửa năm, dù có chủ động không cần lương thì cũng sớm bị đá ra khỏi cửa mà thôi.
Trên thực tế, 99,99% người đều không thể khống chế được lựa chọn và vận may, vì vậy, chúng ta chỉ có thể nỗ lực.
Thay vì ngưỡng mộ cuộc sống của Quách Vũ, chi bằng nỗ lực để có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Công bằng mà nói thì muốn trở thành một Quách Vũ thứ hai, ngoài nỗ lực ra thì quả thực bạn vẫn cần có một chút may mắn, đó là điều không thể phủ nhận, tất nhiên, đừng đánh đồng "một chút" và "toàn bộ".
Nhưng trước đó, chỉ khi không ngừng nỗ lực, nỗ lực tới mức cuốn những người khác ra khỏi chiếc thùng lăn của cuộc sống, thì dần dần, bạn mới sống sót và trở thành kẻ chiến thắng, trụ lại được trong chiếc thùng đó, sau này, nếu muốn nhảy sang cái thùng khác, hoặc nằm đó thêm một chút chờ đợi cơ hội, thì cũng chẳng có ai có thể ngáng đường bạn nữa.
04
Có thể sẽ có người hỏi:
"Rõ ràng là tôi luôn rất cố gắng, mỗi ngày đều tăng ca, nhưng tại sao thần may mắn không chiếu cố tới tôi?"
Người có suy nghĩ như vậy, thực ra đang rơi vào vùng sai lầm của nỗ lực: lao động trùng lặp.
Kiểu lao động mù quáng để rồi vẫn luôn dậm chân tại chỗ này là kiểu lao động vô ích, dù bạn có bỏ ra bao nhiêu công sức đi chăng nữa, bạn cũng sẽ chẳng thể bước lên được một đẳng cấp cao hơn.
Cũng giống như rất nhiều lập trình viên hay cả những công việc khác, làm việc hơn 10 năm trời rồi không có chút tiến bộ, lặp đi lặp lại công việc cũ rích tới chán chường, đối mặt với tuổi 35 lại tỏ ra sợ hãi, lo lắng.
Trong khi bên cạnh đó có rất nhiều người luôn không ngừng học hỏi, tiến lên, trở thành một phần không thể thay thế của công ty.
Cũng giống như thời đi học vậy, rõ ràng là rất chăm chỉ, nhưng mỗi lần kiểm tra lại chỉ biết làm đúng những câu đã được học, câu hỏi khó hơn hoặc lệch đi một chút là sẽ không biết làm.
Trông thì có vẻ là học hành rất chăm chỉ nhưng thực ra lại chẳng đem lại tý tác dụng nào.
Khi mà não bộ của bạn đã lười biếng rồi thì dù có làm bao nhiêu việc tới đâu, tất cả cũng chỉ là vô ích.
Einstein từng kể một câu chuyện như sau:
"Nếu cho tôi 1 tiếng đồng hồ đi giải quyết một vấn đề có liên quan tới chuyện sống chết của mình, tôi sẽ dùng 55 phút để tìm hiểu một cách rõ ràng xem rốt cuộc là câu hỏi đó muốn hỏi cái gì.
Một khi đã rõ được là đang hỏi cái gì, vậy thì 5 phút còn lại là đủ để trả lời."
Vì vậy, mấu chốt ở đây là phải nỗ lực một cách có giá trị, chứ không phải cố gắng để tự làm mình cảm động.
Italo Calvino từng nói:
"Những năm gần đây tôi luôn tự nhắc nhở mình, tuyệt đối đừng bao giờ tự mình an ủi, tự làm mình cảm động."
Con người ta ai cũng tự luyến cả, chỉ khi giữ cho mình một cái đầu tỉnh táo thì mới có thể nhìn rõ được giá trị thực sự là ở đâu.
05
Đôi khi, đại phú đại quý quả thực cần tới một phần may mắn.
Với mức độ nỗ lực thực tế của phần lớn mọi người thì con đường được mắn chiếu cố vẫn còn xa vời lắm!
Nếu mục tiêu cuộc đời bạn chỉ đơn thuần là kiếm tiền, bạn có thể tham khảo cách làm của Quách Vũ ở giai đoạn đầu.
Lấy kĩ năng chuyên ngành mà mình thích làm mục tiêu, rồi duy trì nhiệt huyết học tập tối thiểu để đáp ứng được yêu cầu của xã hội, học tập chăm chỉ, tích lũy nguồn lực và tích cực thực hành.
Tiếp đó, đừng mù quáng tin vào mấy lời kiểu lựa chọn quan trọng hơn nỗ lực.
Khi bạn nỗ lực không đủ, tầm nhìn tự nhiên cũng sẽ thu hẹp lại.
Lựa chọn là quan trọng, nhưng nếu ngay cả con đường phía trước bạn còn nhìn không rõ, vậy thì làm sao có thể đưa ra được lựa chọn chính xác?
Mọi người đều nói, nỗ lực công bằng với tất cả mọi người, vì chỉ cần nỗ lực, bạn sẽ được đền đáp xứng đáng.
Nó không chỉ đem tới cho bạn kinh nghiệm, năng lực, mà còn giúp bạn mở rộng tầm nhìn của mình.
Mới bắt đầu, chúng ta không cần phải nhìn quá xa, chỉ cần nỗ lực đi cho hết con đường phía trước.
Rất nhanh thôi, lựa chọn của bạn sẽ ngày càng nhiều, đường đi sẽ ngày càng rộng.
Đừng cứ chỉ chăm chăm vào "một bước lên tiên", đi thật vững chắc từng bước một, biến hứng thú thành nghề nghiệp, biến nghề nghiệp thành sự nghiệp.
Cuối cùng, sự nghiệp sẽ biến thành sự đền đáp tuyệt vời nhất!