Thực hiện chủ trương đó, các đơn vị phòng không từng bước được thành lập, phát triển, trưởng thành, góp phần quan trọng vào thắng lợi vẻ vang trong các cuộc kháng chiến của dân tộc.
Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, các lực lượng súng, pháo cao xạ của ba thứ quân đã quán triệt sâu sắc mệnh lệnh, chỉ thị của cấp trên, chiến đấu anh dũng, mưu trí, sáng tạo, bắn rơi hơn 3.100 máy bay các loại của địch, đóng góp xứng đáng vào công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân từng bước được củng cố về tổ chức, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật; duy trì nền nếp huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng thế trận phòng không liên hoàn, rộng khắp, vững chắc, có chiều sâu, bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc.
Hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ đã và đang tạo ra nhiều loại vũ khí, phương tiện tác chiến hiện đại, công nghệ cao; trong đó, có vũ khí tiến công đường không, làm thay đổi phương thức tác chiến truyền thống. Thậm chí, bằng tác chiến đường không, kẻ địch có thể nhanh chóng kết thúc cuộc chiến...
Vì thế, việc xây dựng lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi phải triển khai nhiều giải pháp đồng bộ; trong đó, tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:
Một là, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho mọi đối tượng về vai trò của lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đây là yếu tố quan trọng hàng đầu, làm cơ sở, nền tảng để xây dựng, lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân nhân vững mạnh trong điều kiện mới.
Trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, Cục Phòng không lục quân tham mưu cho Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo Phòng không nhân dân Trung ương chỉ đạo các đơn vị, Bộ, ngành, địa phương… tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, cán bộ, chiến sĩ và toàn dân trong xây dựng hai lực lượng quan trọng này.
Về nhận thức, phải làm cho mọi người hiểu rõ, việc xây dựng, phát triển lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân là nội dung quan trọng trong đường lối, chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc gắn với thế trận an ninh nhân dân của Đảng.
Trong đó, phòng không nhân dân là lực lượng tại chỗ, rộng khắp, có thể triển khai chiến đấu nhanh, linh hoạt, tạo lưới lửa phòng không tầm thấp, tầm trung bảo vệ lực lượng, đội hình chiến đấu trong khu vực phòng thủ, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để lực lượng phòng không quốc gia đánh địch.
Các đơn vị thuộc lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân nhân cần tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; gắn tuyên truyền, giáo dục với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; chú trọng giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ.
Qua đó, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, khơi dậy niềm vinh dự, tự hào cùng niềm tin vào vũ khí, trang bị trong biên chế và cách đánh, nghệ thuật tác chiến của lực lượng phòng không nói chung, phòng không lục quân, phòng không nhân dân nói riêng trên mặt trận đối không, góp phần tạo sức mạnh tổng hợp, giành thắng lợi trong mọi tình huống.
Hai là, xây dựng lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân có cơ cấu hợp lý, chất lượng cao.
Theo đó, Cục Phòng không Lục quân - Cơ quan Chủ nhiệm Phòng không toàn quân, Cơ quan chuyên trách Ban Chỉ đạo Phòng không nhân dân Trung ương tiến hành rà soát tổ chức, biên chế của lực lượng phòng không lục quân các cấp; trên cơ sở đó, tham mưu, đề xuất với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng trong quản lý, bố trí, sử dụng lực lượng này cho phù hợp.
Đồng thời, điều chỉnh bảo đảm cân đối, đồng bộ giữa lực lượng pháo phòng không, súng máy phòng không, tên lửa tầm thấp và các thành phần khác trong từng khu vực, vùng, miền và cả nước.
Ưu tiên bảo đảm quân số, vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, đơn vị trong đội hình binh chủng hợp thành, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Thường xuyên quan tâm xây dựng cơ quan phòng không các cấp vững mạnh, nhất là cơ quan phòng không thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh, trợ lý phòng không kiêm nhiệm của Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện; phát huy tốt vai trò tham mưu cho Bộ Quốc phòng, cấp ủy, chính quyền các địa phương về công tác phòng không trong khu vực phòng thủ.
Bên cạnh đó, các địa phương chú trọng xây dựng các tổ, đội, đơn vị phòng không trong lực lượng dự bị động viên và dân quân tự vệ bảo đảm đủ số lượng, chất lượng, cơ cấu, thành phần; thường xuyên kiểm tra, phúc tra, đẩy mạnh huấn luyện, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu.
Để nâng cao chất lượng công tác quản lý, huy động quân nhân dự bị phòng không, các đơn vị cần phối hợp chặt chẽ với địa phương để làm tốt việc tạo nguồn đối với lực lượng này ngay từ khâu tuyển quân hàng năm; thực hiện sắp xếp theo phương châm "gần, gọn địa bàn" và giao chỉ tiêu động viên phù hợp đặc điểm của từng địa phương, cơ sở.
Với các đơn vị dân quân tự vệ phòng không, trước mắt, các địa phương cần tập trung duy trì tốt hoạt động của các đơn vị dân quân tự vệ thường trực trên một số địa bàn trọng điểm về phòng không; đồng thời, có kế hoạch phát triển, nhân rộng đối với các địa phương có điều kiện.
Cùng với đó, triển khai thực hiện tốt Nghị định 74/2015/NĐ-CP, ngày 09/9/2015 của Chính phủ về phòng không nhân dân; tập trung kiện toàn Ban Chỉ đạo Phòng không nhân dân các cấp; tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức về phòng không nhân dân; rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, văn kiện, kế hoạch phòng không nhân dân các cấp và hoạt động công tác phòng không nhân dân trong khu vực phòng thủ, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận phòng không vững chắc trên từng hướng, khu vực, địa bàn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
Ba là, tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Các đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt, thực hiện Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về "Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo".
Trong quá trình huấn luyện, bám sát phương châm "cơ bản, thiết thực, vững chắc" (đối với lực lượng phòng không lục quân); "cơ bản, thiết thực, hiệu quả" (đối với quân nhân dự bị phòng không); "cơ bản, thiết thực, chất lượng" (đối với dân quân tự vệ phòng không); coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu; huấn luyện sát với tình huống, nhiệm vụ, địa bàn hoạt động, đối tượng tác chiến và tổ chức, biên chế trang bị của từng lực lượng.
Tập trung huấn luyện cán bộ chỉ huy và cơ quan phòng không các cấp thành thạo công tác tham mưu, tác chiến; nâng cao năng lực tổ chức chỉ huy, phối hợp, hiệp đồng trong đội hình binh chủng hợp thành.
Đối với phân đội, chú trọng huấn luyện cho chiến sĩ thuần thục thao tác kỹ thuật từ cá nhân đến hiệp đồng phân đội; tăng cường huấn luyện bắn máy bay bay thấp, tên lửa hành trình.
Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu tác chiến trong điều kiện mới, các đơn vị thuộc lực lượng phòng không lục quân cần xây dựng nội dung, chương trình huấn luyện phù hợp, theo hướng tăng thời gian huấn luyện thực hành; huấn luyện cơ động phòng tránh, đánh trả tiến công hỏa lực đường không của địch và huấn luyện đêm, kết hợp tổ chức diễn tập hiệp đồng với các lực lượng trên địa bàn, trong khu vực phòng thủ để rèn luyện bản lĩnh, ý chí, sức bền cho bộ đội.
Đồng thời, thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp huấn luyện ở các cấp, bảo đảm sát thực tế chiến đấu, phù hợp đối tượng, địa bàn tác chiến trong điều kiện chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao; tăng cường tổ chức hội thi, hội thao, diễn tập bắn đạn thật sát với từng đối tượng và yêu cầu, nhiệm vụ được giao.
Cùng với nâng cao chất lượng huấn luyện, lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân thực hiện nghiêm chế độ trực ban, trực chiến, nắm chắc kế hoạch bay, tổ chức thu thông báo theo quy định, đúng, đủ, chính xác; duy trì nền nếp chế độ canh trực sở chỉ huy các cấp và phân đội làm nhiệm vụ trực ban sẵn sàng chiến đấu.
Thường xuyên tổ chức luyện tập các phương án chiến đấu đánh địch đột nhập đường không, đặc biệt là ở độ cao thấp và với các phương tiện bay siêu nhẹ ở các cấp; thực hiện tốt "4 được" trong đánh địch đột nhập, "4 biết" [1] trong quản lý vùng trời; tổ chức hiệp đồng tác chiến phòng không chặt chẽ trên từng khu vực, từng nhiệm vụ; kịp thời phát hiện, đề xuất biện pháp xử trí các tình huống trên không đúng quy định tác chiến phòng không, không để bị động, bất ngờ, lỡ thời cơ.
Bốn là, chú trọng công tác bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật và hệ thống trận địa. Những năm qua, do ngân sách còn hạn hẹp nên việc đầu tư mua sắm, cải tiến vũ khí, trang bị kỹ thuật cho lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân còn có những hạn chế, chưa theo kịp sự phát triển của yêu cầu nhiệm vụ.
Để nâng cao sức mạnh chiến đấu, quản lý, bảo vệ vùng trời, biên giới, biển, đảo của Tổ quốc, thời gian tới, Cục Phòng không Lục quân báo cáo, đề xuất với Bộ Quốc phòng từng bước điều chỉnh, bổ sung vũ khí, trang bị kỹ thuật phòng không mới, cải tiến cho các đơn vị, bảo đảm phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ của lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân.
Đồng thời, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng nghiên cứu, đề xuất khôi phục đồng bộ vũ khí, khí tài, trang bị cho từng lực lượng.
Trước mắt, tập trung bảo đảm đồng bộ đủ xe, pháo, khí tài cho các lữ đoàn phòng không (thuộc binh chủng hợp thành) làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu; nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có; bổ sung phương tiện, trang thiết bị thông tin chỉ huy, bảo đảm tác chiến cho các đơn vị
Năm 2018, Cục chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng triển khai sửa chữa, cải tiến pháo phòng không 57 mm, 37 mm-2N, ưu tiên các đơn vị phòng không lục quân ở địa bàn trọng điểm; đồng thời, phối hợp triển khai thực hiện Đề án "Hiện đại hóa trang thiết bị thông tin liên lạc, tăng cường năng lực chỉ huy, chỉ đạo, điều hành, sẵn sàng chiến đấu, quản lý bảo vệ vùng trời, thông báo báo động phòng không của lực lượng phòng không lục quân".
Tiếp tục triển khai hoàn thiện và thực hiện Đề án "Quy hoạch hệ thống trận địa phòng không lục quân giai đoạn 2014 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030".
Việc làm này được tiến hành trên cả 3 miền (Bắc, Trung, Nam) để hoàn chỉnh thế trận phòng không lục quân, đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu trong tình hình mới, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi cả nước.
Các đơn vị tăng cường quản lý hệ thống trận địa, nhất là trận địa dự bị, phòng tránh; thường xuyên kiểm tra, củng cố hệ thống công sự, đường cơ động; phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương không để lấn chiếm hoặc xây dựng các công trình ảnh hưởng đến khả năng cơ động, phạm vi quan sát, bắn của vũ khí, khí tài, trang bị.
Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nội dung trên tạo cơ sở xây dựng lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân vững mạnh, rộng khắp, góp phần xây dựng thế trận phòng không nhiều tầng, nhiều lớp, bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc trong mọi tình huống.
[1] - 4 được: 1. Phát hiện được; 2. Chuyển cấp được; 3. Bắn được; 4. Tiêu diệt được; 4 biết: 1. Biết kế hoạch dự báo bay; 2. Biết đã bay hay chưa bay; 3. Bay đến đâu biết đến đó; 4. Biết hành động bay trên không.