Những bóng trắng lướt đến rất nhanh và ra đi cũng vô cùng vội vã. Đôi khi ồn ào "trống dong cờ mở", nhưng có lúc lại chỉ lặng thinh kín kẽ… 4 tỉnh mà những người này đi qua là Hưng yên, Hà Nam, Thái Bình, Nam Định.
Nỗi "hờn oán" đến từ lòng sông
Một ngày đầu tháng 7/2015, nhóm PV chúng tôi có mặt tại sông Hồng, đoạn chảy qua địa phận xã Hòa Hậu (huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam), để tận mắt chứng kiến những gì khủng khiếp đang diễn ra nơi đây.
Anh Nguyễn Văn Bắc, 33 tuổi, đại diện cho nỗi bức xúc của người dân địa phương, được dân làng tin cẩn giao phó trách nhiệm làm "hoa tiêu" cho cuộc hành trình dài ngày của chúng tôi.
Chiếc xuồng nhỏ được anh Bắc sử đụng để đưa chúng tôi thị sát dòng sông.
Men theo bờ sông trồi sụt nham nhở, anh Bắc với tay chỉ vào những điểm sạt lở bên hai bên bờ, nơi có những tảng đất to như cánh phản đã sụp bủm xuống lòng sông sâu, tạo thành những hõm nước xoáy tít theo chiều thẳng đứng, xót xa nói:
“Từ đợt tàu cát về hoành hành, hai bên sông đều chỉ lở, không bồi. Người dân mất đất canh tác thì oán giận vô cùng, nhưng chẳng biết kêu ai”.
Chẳng khó để nhận biết những phơi bày trước mắt là cảnh khai thác cát hối hả trên sông Hồng. Hàng chục con tàu hút cỡ lớn với đầy đủ vòi ống, máy móc… đua nhau "dàn trận" trên khúc sông như sẵn sàng bước vào một cuộc chiến sinh tử.
Suốt chiều dài nhiều cây số của khúc sông rộng lớn, chúng rầm rập thò vòi ống để làm đầy khoang chứa bằng những mẻ cát lớn. Tiếng máy nổ, tiếng gọi nhau í ới, tiếng hò hét vang lên đinh tai nhức óc.
Những tàu cát khổng lồ đang "băm nát" dòng sông.
Thế nhưng, theo người “hoa tiêu” 33 tuổi, những gì chúng tôi vừa thấy lại chỉ là “bề nổi hời hợt” của “tảng băng thủ đoạn” đang chìm sâu dưới đáy nước lạnh lẽo…
“Nếu chỉ vì lẽ ấy, tôi đã chẳng dám phiền các anh xuống sông”, anh Bắc nói trong lúc tự tay điều khiển chiếc xuồng gỗ loại nhỏ, đưa nhóm chúng tôi chầm chậm rời bờ dịch chuyển ra giữa dòng, lặng lẽ neo lại một vị trí đủ an toàn với các tàu trọng tải lớn còn lại.
Một chiếc tàu cát khổng lồ được chụp từ góc nhìn ô cửa sổ chiếc xuồng gỗ chở PV.
Bỗng từ xa vọng lại tiếng ca-nô máy, vút nhanh rào rào trên mặt nước. Anh Bắc ra dấu yên lặng rồi cẩn trọng thông báo: "Các-lốt (ca nô) trắng của những người đi thu phí tài nguyên".
Qua ô cửa hẹp đã được ngụy trang kín đáo, chúng tôi thấy 4 người đàn ông trong trang phục trắng, đầu đội mũ cối đang điều khiển một chiếc ca-nô cũng màu trắng, rẽ nước tiến nhanh về phía các tàu cát.
Sau khi áp mạn chiếc tàu gần nhất, toán người cùng nhảy phốc lên tàu rồi mất hút trong khoang lái. Hành động này được lặp lại trên tất cả các tàu cát đang có mặt tại khúc sông.
Những "bóng trắng khiếp đảm" đang áp vào mạn một chiếc tàu để thu khoản gọi là "phí tài nguyên".
Sau độ nửa giờ, chiếc ca nô trắng rồ ga xuôi dòng về hạ nguồn, để lại sau những vệt nước trắng xóa là những ánh nhìn oán giận của các chủ tàu.
Phút đối diện nhóm người "thu phí tài nguyên"
Theo lời anh Bắc, việc "thu phí tài nguyên" của nhóm người kia thực chất là hành động "bảo kê kiểu mới" cho việc hút cát trái phép, được ngụy trang bằng một hợp đồng chung chuyển có dấu đỏ và chữ kí tươi.
Cũng theo người đàn ông đã cả đời đã gắn bó với sông nước này, không chỉ dân làm cát mà cả các hộ dân sống ven sông Hồng đều gọi nhóm “bảo kê kiểu mới” là “những bóng trắng khiếp đảm”, ám chỉ chiếc ca nô và nỗi sợ hãi nhóm người này đã gieo rắc.
Những "bóng trắng khiếp đảm" lạnh lùng xuất hiện trên sông.
Theo người cung cấp tin, hàng ngày, đám người trên lượn lờ dọc tuyến sông Hồng, từ gần khu vực cầu Yên Lệnh (Hưng Yên) đến gần khu vực cầu Tân Đệ (Thái Bình), để ép tất cả những tàu thuyền có nhu cầu hút cát phải đóng phí tài nguyên.
"Cả tuyến sông bị cư xử như thể ao nhà của cá nhân vậy. Họ ép tàu thuyền phải đóng phí mới được hút cát, không cần biết khu vực ấy có được cấp phép khai thác hay không", anh Bắc cho biết thêm.
Để làm rõ hơn vấn đề này, sau nhiều công sức liên hệ, chúng tôi cũng nhận được lời đồng ý giúp sức từ một chủ tàu cát tư nhân. Người này từ lâu cũng có cùng tâm nguyện muốn "lột mặt nạ" toán người “bảo kê kiểu mới”.
PV đã phải tập đi tập lại các động tác cơ bản trên tàu để việc nhập vai được thuận lợi.
Một chiếc tàu tải trọng 180 tấn, chưa từng xuất hiện trên khúc sông này được điều đi từ Hà Nội vào ban đêm, đến tờ mờ sáng thì lặng lẽ tới địa điểm tập kết. Chúng tôi nhập vai những thuyền viên phụ việc.
Để cho mọi việc thuận lợi, thuyền trưởng quyết định tách đám đông tàu cát đang neo đậu, xuôi thêm vài km nữa xuống khu vực hạ lưu (thuộc địa bàn xã Phú Phúc, Lý Nhân, Hà Nam), nơi không có một mỏ cát nào được cấp phép rồi quyết định dừng lại ở đó.
Không nằm ngoài dự đoán, mặc dù nằm trên khúc sông vắng với chất lượng cát rất thấp, nhưng chỉ sau chừng 30 phút tiến hành neo đậu và thả vòi xuống nước, “những bóng trắng khiếp đảm” lập tức xuất hiện.
Vẫn những tiếng máy nổ rít lên rào rào khi lướt đi trên sông vọng về từ phía xa, vẫn trong bộ trang phục thường thấy, 4 người đàn ông trên chiếc ca nô trắng tấp mạnh vào bên mạn phải tàu của chúng tôi như muốn ngầm thể hiện thái độ kẻ cả.
Các đối tượng lạ mặt (đội mũ cối) xưng là ở công ty Phúc Lợi Hà Nội và "ép tàu" phải mua "phí tài nguyên".
Sau phút ngó nghiêng để nắm bắt cớ sự, những kẻ lạ mặt yêu cầu tất cả thuyền viên có mặt vào khoang lái rồi đặt thẳng vấn đề… nộp phí.
Điều đó được giải thích rằng miễn nộp đủ tiền, thì chiếc tàu của chúng tôi cứ tha hồ lấy đầy tàu cát, mà chẳng phải sợ bất cứ điều gì (?!)
Trước những câu hỏi được đặt ra, một người đàn ông chừng 30 tuổi, tự nhận là Cường, khẳng định việc thu phí tài nguyên của nhóm là đúng pháp luật. Mức phí được đòi là 700 nghìn đồng/ lần hút, nhưng do là lần đầu nên “khuyến mại” còn 300 nghìn đồng.
“Chúng tôi ở công ty Phúc Lợi Hà Nội, công ty Phú Hiệp Phát là công ty con thực hiện thi công dự án nạo vét qua đoạn sông này”, người tên Cường nói.
Sau khi thực hiện "nghĩa vụ", chúng tôi được nhận một hóa đơn phiếu chung chuyển, liên 2, đóng dấu tươi của công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Phú Hiệp Phát. Đáng chú ý, văn bản không thể hiện bất cứ nội dung gì khoản tiền nói vừa thu.
Người đàn ông tên Cường đang tiến hành ghi phiếu thu với số tiền "khuyến mại" là 300 nghìn đồng.
“Các anh cứ nhớ cái con các-lốt trắng này nhé. Chúng tôi ở bên nạo vét của Bộ Giao thông Vận tải – Cục Đường thủy, còn cái con các-lốt đỏ kia chỉ là bảo kê cát tặc vớ vẩn thôi, nên bây giờ chúng tôi ra rồi không bảo kê được các anh đâu.
Tôi nói nhanh vì các anh mới đến…”, người đàn ông tên Cường tiếp tục thông tin.
Đoạn, nhóm người này khoe khoang về các mối quan hệ rồi cung cấp thêm số điện thoại của những người liên quan cho chúng tôi, đồng thời dặn dò rằng, có sự cố xảy ra thì cứ gọi và sẽ được giải quyết êm thấm…
Khi "những bóng trắng khiếp đảm" rời thuyền và khuất dần khỏi tầm mắt, tôi mới có dịp thở hắt ra rồi liếc nhìn tờ giấy vừa được nhóm người để lại.
Ánh mắt tôi như bị thu hút lại bởi cái tên dự án "Nạo vét duy tu, nâng cấp tuyến đường thủy nội địa...", rồi sững sờ nhận ra những bí mật ghê người còn đang chôn giấu bên trong...
Trao đổi với PV xung quanh việc làm này, luật sư Vi Văn Diện - Giám đốc Công ty luật Thiên Minh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nêu quan điểm:
“Việc doanh nghiệp in hoá đơn bắt buộc phải đăng ký qua cơ quan thuế. Trong đó, trên hoá đơn phải ghi rõ số tiền giao dịch để doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ đóng thuế cho Nhà nước.
Nếu hoá đơn của doanh nghiệp này là hoá đơn khống, sai quy định, các cơ quan chức năng, đặc biệt là cơ quan công an phải lập tức vào cuộc điều tra làm rõ hành vi trốn thuế và kinh doanh trái phép.
Bản thân tôi nghĩ, đây là một vụ việc đặc biệt nghiêm trọng bởi nó liên quan đến tài nguyên Quốc gia nên cần phải làm sáng tỏ”.
