Lời tố cáo rõ ràng những hành động làm bậy của Trung Quốc
Trong cuộc họp báo sau cuộc gặp các bộ trưởng ngoại giao ASEAN, Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã đưa ra một chùm “3 sáng kiến" nhằm duy trì hòa bình và ổn định trên Biển Đông.
"Sáng kiến” thứ nhất là “cam kết thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên (DOC) một cách toàn diện, hiệu quả và đầy đủ...”.
"Sáng kiến” thứ nhì là “các nước bên ngoài khu vực cam kết hậu thuẫn các nỗ lực nêu trên của các nước trong khu vực và không tiến hành các hành động có thể gây căng thẳng và phức tạp trong khu vực”.
“Sáng kiến” thứ ba là “các nước cam kết thực thi và bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không của mình trên biển Nam Hải (cách gọi khác của Trung Quốc về Biển Đông) đúng với luật pháp quốc tế”.
Để làm rõ hơn những "sáng kiến" này của ông Vương Nghị, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Giáo sư Nguyễn Khắc Mai, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Minh Triết Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu, Ban Dân vận Trung ương.
Theo GS Nguyễn Khắc Mai, 3 "sáng kiến" này của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đưa ra là không thể chấp nhận được, thể hiện những thủ đoạn trong ngoại giao.
Bởi lẽ, 3 "sáng kiến" này được đưa ra sau khi Trung Quốc đã vi phạm trắng trợn Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).
"Việc này chẳng khác nào với tuyên bố trước đó của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho rằng, đã dừng việc xây dựng, cải tạo các đảo chiếm đóng trái phép của Việt Nam.
Nhưng họ tuyên bố như vậy khi việc xây dựng, cải tạo đã gần hoàn tất và thực tế thì không phải là dừng tất cả mà vẫn lén lút làm tiếp.
Với một người dân bình thường khi đọc những sáng kiến này của Trung Quốc cũng có thể nhận thấy rõ bản chất mưu mô của nước này trong đó.
Hơn thế nữa, chính những sáng kiến này, tự nó cũng tố cáo mặt trái với những hành động làm bậy của Trung Quốc ở Biển Đông", GS Mai nói.
GS Mai phân tích, đối với "sáng kiến" thứ nhất, để thực hiện việc đó, sẽ phải thực thi theo đúng điều 5 của DOC.
Cụ thể, là tự kiềm chế trong việc thi hành các hoạt động có thể gây phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, ảnh hưởng tới hòa bình và sự ổn định.
Kiềm chế không tiến hành đưa người đến sinh sống trên những hòn đảo hiện không có người sinh sống, trên các rặng đá ngầm, bãi cát ngầm, đảo nhỏ, cùng với những yếu tố khác và xử lý những khác biệt một cách xây dựng.
Ông Vương Nghị (phải) và ông John Kerry - Ảnh: npr.org
"Nói cách khác, Trung Quốc sẽ không bao giờ được đưa giàn khoan lấn vào vùng đặc quyền kinh tế nước khác, hay đưa tàu chiến, tàu cá tới lấn chiếm các đảo, bãi đá và ngư trường.
Nước này càng không được bồi đắp, xây dựng căn cứ, tiền đồn, đưa người đến đồn trú trên những hòn đảo hiện không có người sinh sống, trên các rặng đá ngầm, bãi cát ngầm, đảo nhỏ và những yếu tố khác...
Nhưng thực tế, những hành động của Trung Quốc hoàn toàn ngược lại. Năm ngoái thì họ đưa giàn khoan Hải Dương 981 lấn sâu vào vùng biển đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam.
Rất nhiều tàu của nước này cũng vi phạm chủ quyền của Việt Nam. Tiếp theo hiện nay, trên các bãi Gạc Ma, Châu Viên, Chữ Thập... mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép của Việt Nam, nước này đã đẩy mạnh các hoạt động xây dựng, cải tạo, mở rộng.
Nói là "sáng kiến" nhưng rõ ràng nó sẽ tố cáo những hành động làm bậy của Trung Quốc ở Biển Đông", GS Khắc Mai nói.
Với "sáng kiến" thứ nhì của ông Vương Nghị, GS Mai cũng cho rằng, ở đây, rõ ràng, Trung Quốc đang ám chỉ đến Mỹ và một số nước khác như Nhật Bản, Ấn Độ.
Tuy nhiên, không cần phải đến nội dung "sáng kiến" của Trung Quốc đưa ra mà thực tế, cho đến nay, các "nước bên ngoài" khu vực vẫn luôn tôn trọng và hậu thuẫn các nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định, đúng pháp luật quốc tế ở Biển Đông.
"Chưa có một nước nào ở bên ngoài có hành động gây thêm căng thẳng ở Biển Đông cả, mà họ đều tôn trọng và mong muốn, hậu thuẫn các nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định, đúng luật pháp quốc tế ở vùng biển này.
Việc Mỹ hay nhiều nước khác kêu gọi Trung Quốc dừng các hoạt động cải tạo, xây dựng đảo nhân tạo chiếm đóng trái phép của Việt Nam ở Biển Đông hay dừng các hành động gây thêm căng thẳng đã thể hiện rõ ràng điều đó", vị này nhận định.
Đối với "sáng kiến" thứ ba, GS Mai nhấn mạnh, việc Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nêu ra như vậy nhưng trên thực tế, các hành động của nước này lại không phải như vậy.
"Nếu các nước cam kết thực thi và bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không của mình trên Biển Đông đúng với luật pháp quốc tế thì sẽ không có chuyện, Trung Quốc ngăn chặn máy bay của Lào và một số nước khi bay trong không phận quốc tế.
Theo đó, Trung Quốc sẽ không chặn các tàu bè của các nước ngay trong hải phận quốc tế ở Biển Đông. Rõ ràng, Trung Quốc đưa ra sáng kiến nhưng lại luôn thực hiện ngược lại những gì đã tuyên bố.
Vì thế, chúng ta cần luôn luôn cảnh giác cao", GS Mai nêu rõ.
"Bước lùi" thủ thuật của Trung Quốc
Theo GS Nguyễn Khắc Mai, việc Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố dừng cải tạo, xây dựng các đảo chiếm đóng trái phép của Việt Nam và 3 "sáng kiến" này là một bước lùi.
"Tuy nhiên, đây không phải bước lùi trong binh pháp Tôn Tử của Trung Quốc là tiến chưa được thì phải lùi. Bước lùi này là thủ thuật, chiến thuật chứ không phải lùi chiến lược.
Bởi, Trung Quốc chưa làm, tiến thêm được nên phải lùi để giữ nguyên hiện trạng những kết quả của hành động ngang ngược, phi pháp đã làm ở Biển Đông.
Đồng thời, tránh những mũi dùi công kích của cộng đồng quốc tế và ngấm ngầm, bí mật, tăng cường, củng cố những thứ đã đạt được.
Đó là điều rất nguy hiểm trong 3 sáng kiến này của Trung Quốc và thể hiện rất rõ thủ đoạn ngoại giao xảo quyệt của nước này", ông bày tỏ.
Vị GS này cũng không loại trừ mục đích của Trung Quốc khi thực hiện "bước lùi" này, là để dọn đường cho chuyến thăm Mỹ vào tháng 9 tới đây của ông Tập Cận Bình.
"Đối với Mỹ hiện nay là mối quan hệ cực lớn của Trung Quốc. Nước này không thể làm mất lòng Mỹ và sẽ làm mọi cách để xoa dịu.
Có một điều tôi thấy trong lịch sử đó là, khi đã đạt được những thỏa thuận với Mỹ thì Trung Quốc sẽ quay trở lại có những hành vi ngang ngược với các nước xung quanh.
Do đó, chúng ta phải luôn cảnh giác thủ đoạn, mưu đồ này của Trung Quốc", GS Mai đặt vấn đề.
Cùng với đó, ông cũng khẳng định, chắc chắn trong thời gian tới, các âm mưu, thủ đoạn nhằm độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc sẽ không thay đổi.
Ông nói: "Khi nhìn thấy bản chất, mưu mô, thủ đoạn của Trung Quốc như vậy thì điều quan trọng nhất là chúng ta phải quay lại nhìn nội tại chính mình.
Phải làm sao vực dậy được trí tuệ, khí phách của dân tộc, để từ đó tạo sức mạnh xây dựng đất nước giàu mạnh, góp phần giữ vững biển đảo của Tổ quốc".
