Cách đây 5 thập kỷ có lẻ,
Vào ngày 18/3/1965, cả thế giới đón nhận thành tựu vũ trụ rực rỡ do người Liên Xô thực hiện: Đưa người đi bộ ngoài không gian đầu tiên trong lịch sử nhân loại.
Phi hành gia Liên Xô trực tiếp thực hiện sứ mệnh có 1-0-2 này chính là Thiếu tướng Không quân kiêm phi công vũ trụ Alexey Leonov.
Sau khoảnh khắc tên lửa đẩy Voskhod 11A57 nâng cánh con tàu Voskhod 2 đưa phi hành đoàn 2 người gồm chỉ huy Pavel Belyayev và phi công Alexey Leonov tiến vào vùng quỹ đạo Trái Đất tầm thấp, Alexey Leonov bắt đầu chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên trong lịch sử loài người.
12 phút 9 giây là tổng thời gian mà Alexey Leonov thả nổi cơ thể mình trong bộ đồ bảo hộ ngoài khoảng không vô trọng lực, cách mặt đất 500km.
Phi hành gia Alexey Leonov - người đầu tiên trên thế giới đi bộ ngoài không gian.
Alexey Leonov. Ngày 18/3/1965. Phi hành đoàn Voskhod 2. 12 phút 9 giây trở thành những dấu ấn không thể quên trong lịch sử khai phá vũ trụ của Liên Xô nói riêng và thế giới nói chung.
Trong vòng 8 năm, người Liên Xô không chỉ phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên lên quỹ đạo Trái Đất (Sputnik 1); Không chỉ đưa người bay lên vũ trụ đầu tiên trong lịch sử (Yuri Gagarin); mà họ còn hoàn thành sứ mệnh đưa người đi bộ ngoài không gian đầu tiên trong lịch sử nhân loại!
Điều này nghiễm nhiên đưa Liên Xô trở thành người tiên phong, vượt cả Mỹ, trong hành trình khai phá không gian. Tuy nhiên, phía sau ánh hào quang mà giới lãnh đạo Liên Xô mải miết tạo dựng đó, có không ít những hy sinh thầm lặng của chính những người trực tiếp thực hiện sứ mệnh cảm tử.
Một trong số đó là câu chuyện của phi hành gia Alexey Leonov. Và viên thuốc độc anh mang theo mình để tự sát nếu sứ mệnh bất thành*. Mặc dù sống sót trở về Trái Đất và hoàn thành nhiệm vụ đi bộ ngoài không gian một cách xuất sắc, Alexey Leonov đã phải trải qua thời khắc cận kề Thần chết.
Tính cho đến thập kỷ 1960, khi giới khoa học còn chưa hiểu rõ những tác động to lớn của môi trường vũ trụ lên cơ thể người, thì sứ mệnh của Alexey Leonov không khác nào sứ mệnh tự sát. Anh có thể tử nạn vì những tác hại khôn lường của môi trường phi trọng lực; Anh cũng có thể bỏ mạng ở nấm mồ giăng sẵn ngoài không gian vì những trục trặc kỹ thuật không thể tiên liệu trước...
Đó là lý do, trước khi bay vào vũ trụ, anh phải mang theo một viên thuốc chứa chất độc Xyanua để tự sát phòng trường hợp không thể trở vào tàu vũ trụ hoặc gặp sự cố không thể can thiệp từ tàu chỉ huy Voskhod 2. May mắn thay, viên thuốc độc Xyanua không có cơ hội phát huy tác dụng chết người của nó trong ngày 18/3/1965 lịch sử đó.
Câu chuyện về viên thuốc độc tự sát mà Anh hùng Liên Xô Alexey Leonov mang theo chỉ là một trong rất nhiều trường hợp mà lịch sử ghi lại. Bởi, không riêng gì với phi hành gia, ngay cả với giới điệp viên hay cá nhân có ảnh hưởng lớn đến lịch sử nhân loại... tất cả đều đã từng mang theo mình viên thuốc độc để tự sát nếu gặp sự cố ngoài ý muốn.
Trong thời Chiến tranh Lạnh (1946 - 1989), một trong những "cú đánh" của Liên Xô khiến Mỹ choáng váng chính là sự kiện ngày 1/5/1960, Không quân Liên Xô bắn hạ máy bay trinh sát Lockheed U-2 của Mỹ, đồng thời bắt sống phi công kiêm điệp viên CIA Francis Gary Powers tại khu vực giáp tỉnh Sverdlovsk (thuộc Vùng liên bang Ural, phía tây nam Liên Xô).
Sự kiện này xảy ra trong tình hình người Mỹ bị ám ảnh bởi sức mạnh hạt nhân mà Liên Xô có thể đang nắm giữ khiến cho chính quyền của Washington "đứng ngồi không yên". Họ buộc phải triển khai hệ thống máy bay trinh sát U-2 để thăm dò Liên Xô.
Sau sự kiện điệp viên CIA Francis Gary Powers bị bắt giữ khiến kế hoạch triển khai máy bay trinh sát tầm cao U-2 bí mật của Mỹ trên lãnh thổ Liên Xô bị lộ, Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Dwight D. Eisenhower phải hủy bỏ kế hoạch thăm dò Liên Xô từ trên cao nếu không muốn nhận sự công kích lớn từ Moskva.
Ở một khía cạnh khác, điệp viên CIA Francis Gary Powers trước khi thực hiện sứ mệnh trinh sát cũng đã mang theo một liều thuốc độc thần kinh cực mạnh. Liều thuốc độc được giấu trong đồng xu giả mà Francis Gary Powers bí mật đeo ở cổ để thuận tiện cho việc tự sát nếu nhiệm vụ bất thành.
Tuy nhiên, Francis Gary Powers không có cơ hội tự sát và bị Không quân Liên Xô giam giữ ngay sau đó.
Như vậy, phi hành gia Alexey Leonov và điệp CIA Francis Gary Powers là hai trường hợp điển hình của việc mang theo thuốc độc nhưng không tự sát.
Ai đã từng tự sát khi gặp sự cố ngoài ý muốn trong lịch sử?
Ảnh minh họa
Ngay từ Thế chiến 2, Mỹ và Anh đã bí mật phát triển loại thuốc độc "L-pill" (nghĩa là Lethal pill - viên thuốc chết người) cho các điệp viên nằm vùng.
L-pill còn có các tên gọi khác là suicide pill (thuốc tự sát), cyanide pill (thuốc độc Xyanua), kill-pill, lethal-pill, death-pill (đều có nghĩa là thuốc độc chết người). Đây là một viên nang hình bầu dục, kích thước bằng hạt đậu, bên trong chứa đầy dung dịch Kali Xyanua đậm đặc.
L-pill ra đời để các điệp viên sử dụng trong trường hợp bị bại lộ. Để tránh bị đối phương tra tấn hoặc moi móc thông tin có giá trị, điệp viên sẽ cắn vỡ viên thuốc độc được bọc trong viên nang thủy tinh, giấu khéo léo trong một chiếc răng giả, nhét sẵn trong miệng, nhằm mục đích bảo vệ bí mật đến cùng.
Vì được bọc trong viên nang thủy tinh nên nếu điệp viên có vô tình nuốt viên thuốc độc này cũng không ảnh hưởng đến tính mạng, miễn là viên nang không bị phá vỡ thì chất độc không thể phát tác.
Về sau, từ thập niên 1950, CIA bắt đầu thử nghiệm một chất độc thần kinh cực mạnh có tên Saxitoxin nhằm thay thế chất độc Xyanua.
Giám đốc CIA thời bấy giờ là William Colby tiết lộ, loại thuốc độc Saxitoxin cực mạnh này chính là độc tố có trong đồng xu giả mà phi công kiêm điệp viên CIA Francis Gary Powers từng mang theo mình khi thực hiện nhiệm vụ trinh sát Liên Xô.
Mặc dù L-pill do Anh và Mỹ phát triển, nhưng L-pill lại phổ biến ở Đức Quốc xã thời Thế chiến 2.
Nguyên soái lừng danh nhất Đức thời Thế chiến 2 - Erwin Rommel là một trong những người đầu tiên phải chết từ một viên thuốc độc tự sát do nằm trong nhóm âm mưu đảo chính chống lại Adolf Hitler ngày 20/7/1944.
Vì từng có công với đất nước nên Hitler không muốn làm rùm beng việc xét xử Erwin Rommel mà đưa cho ông 2 lựa chọn: Một là uống thuốc độc tự tử, đổi lại danh tiếng của Erwin Rommel sẽ được bảo toàn và gia đình sẽ không bị bức hại sau cái chết của ông; Hai là Erwin Rommel phải đối mặt với phiên toàn khiến toàn bộ danh tiếng của ông bị hủy hoại, tất nhiên, cái chết là thứ không thể tránh khỏi.
Cuối cùng, Erwin Rommel chọn cách tự tử bằng một viên thuốc chứa độc tố Xyanua. Vài phút sau khi cắn viên thuốc độc, cái chết đến với Erwin Rommel nhanh chóng. Ngày 14/10/1944 chứng kiến những khoảnh khắc cuối cùng của Nguyên soái nổi tiếng nước Đức!
Heinrich Himmler - một trong số những nhân vật quyền lực nhất của Đức Quốc xã, người thân cận với trùm phát-xít Adolf Hitler, cũng là nạn nhân của Xyanua.
Heinrich Himmler tự sát sau khi bị quân đội Anh bắt giữ, vài ngày sau khi Đức chính thức đầu hàng quân Đồng Minh.
Trước đó, khi bị dẫn đến Trại Thẩm vấn Thường dân số 31 của Anh ở gần Lüneburg vào ngày 23/5/1945, Heinrich Himmler trải qua một cuộc thẩm vấn như thường lệ.
Tuy nhiên, khi được đưa vào phòng y tế thực hiện các giám định y khoa, dù bác sĩ yêu cầu nhưng Heinrich Himmler tuyệt đối không mở miệng. Bất ngờ, y nhai viên thuốc độc Xyanua giấu sẵn trong miệng và chết sau đó 15 phút.
Theo một số tài liệu, bản thân trùm phát-xít Adolf Hitler cũng từng nhai viên thuốc độc Xyanua, nhưng đây không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của hắn. Sau khi uống thuốc độc, Hitler còn tự bắn vào đầu mình. Vụ việc xảy ra vào ngày 30/4/1945 sau khi Berlin bị thu phục dưới tay Hồng quân Liên Xô.
Quyết định tự tử có thể được thực hiện sau khi nhà độc tài khét tiếng biết được rằng đồng minh của ông, trùm phát-xít Ý Benito Mussolini đã bị xử tử ngay sau khi ông này bị bắt.
Có rất nhiều trường hợp nhai thuốc độc để tự sát. Tất nhiên, thành phần độc dược được thay đổi theo thời gian, tuy nhiên Xyanua là chất độc sử dụng phổ biến hơn cả trong thời Thế chiến 2.
Chất độc này giết người như thế nào?
Ảnh minh họa
Thuật ngữ "Xyanua" (tên tiếng Anh: Cyanide) dùng để chỉ bất kỳ hóa chất nào có chứa liên kết carbon-nitrogen (CN). Nhiều chất chứa Xyanua, nhưng không phải tất cả chúng đều là chất độc chết người.
Natri Xyanua (NaCN), Kali Xyanua (KCN), Hydro Xyanua (HCN), và Cyanogen Chloride (CNCl) là những chất độc gây chết người rất mạnh.
Về cơ bản, chất độc Xyanua có khả năng ngăn chặn tế bao tiêu thụ oxy (do đó, những chất độc Xyanua còn được gọi là chất làm ngạt).
Về thời gian giết người nhanh hay chậm của chất độc này phụ thuộc vào loại chất độc Xyanua và liều lượng chất độc cũng như thể trạng của một người. Trung bình, chỉ cần nuốt phải 50-200mg Xyanua hoặc hít phải 0,2% khí độc này cũng có thể khiến một người trưởng thành chết nhanh chóng. Hoặc chỉ cần 0,5g Xyanua có thể giết chết một người nặng 72kg ngay lập tức.
Trong số đó, Hydro Xyanua (HCN) là dạng gây chết người rất mạnh. Đây là hợp chất mà Đức Quốc xã từng sử dụng tại các buồng hơi ngạt ở trại tập trung. Ở liều cao, khoảng 3000 ppm trong không khí, nó có thể khiển một người trưởng thành tử vong trong vòng 1 đến 3 phút.
Đối với chất độc Natri Xyanua (NaCN), khi nuốt 100–200mg, trong vòng 10 giây đến 1 phút, nạn nhân sẽ mất ý thức hoàn toàn. Khoảng 2 giờ sau, nếu không được can thiệp y tế kịp thời, nạn nhân sẽ chết.
Tương tự như vậy, chất độc Kali Xyanua (KCN) cũng có thể khiến một người mất ý thức trong vòng 30 giây đến 2 phút nếu nuốt phải liều lượng từ 200 đến 250mg. Sau đó 1 giờ thì nạn nhân rơi vào trạng thái hôn mê và tử vong sau 3 giờ nếu không được can thiệp y tế.
Nhìn chung, khi bị nhiễm chất độc Xyanua, nạn nhân từ việc bị chóng mặt, đau đầu sẽ nhanh chóng rơi vào tình trạng mất ý thức; dần dần khó thở, co giật, suy hô hấp; sau đó, bị giảm trương lực cơ, trụy tim, hạ oxy trong máu và tử vong.
Vì độc tính gây chết người nhanh với liều lượng thấp, Xyanua là một trong những chất độc phổ biến nhất trong lịch sử, đặc biệt là trong Thế chiến 2 (1939 - 1945).
*Nguồn: Trang 138, Cuốn "Survival and Sacrifice in Mars Exploration: What We Know from Polar Expeditions" của Giáo sư Erik Seedhouse, thuộc trường ĐH ERAU (Mỹ).
Bài viết sử dụng các nguồn: History. com, New York Times, Thevintagenews, Thought Co