Vì sao cá không có cổ như các động vật khác?

Cẩm Mai | 22/04/2016 18:35

Chúng ta đã quen với hình ảnh cá có vây, mang, bụng và đuôi. Có bao giờ bạn thắc mắc: Vì sao chúng không có cổ?

Hỏi: Vì sao cá không có cổ?

Trả lời: Bất cứ loại cá nào cũng đều không có cổ. Theo các nhà khoa học, chiếc cổ "lúc lắc" hai bên khi bơi sẽ khiến cá di chuyển bị chậm hơn.

Loài động vật thủy sinh có cổ cổ xưa nhất là cá Tiktaalik sống cách đây 375 triệu năm, trong kỷ Devonia. Các nhà khoa học cho rằng, Tiktaalik một phần là cá, một phần là động vật 4 chân. Cá có một loạt xương nối với đầu đến đai vai có vây bao phủ, thay cho cổ.

Cá Tiktaalik.

Ông Ted Daeschler, phụ trách bộ phận cổ sinh học thuộc Viện hàn lâm Khoa học Tự nhiên trường ĐH Drexel ở Philadelphia (Mỹ), cho biết:

“Đai vai là các thành phần xương giống như xương đòn, xương bả vai hỗ trợ phần phụ trợ đằng trước, là vây hoặc một chi. Ở cá, các xương không nối với nhau chặt chẽ, nhưng bề mặt xương cứng chắc”.

Một số loại cá thay đổi hình dạng qua thời gian. Như, cá có vây, trong đó có cá vây tay – một loại cá cổ xưa bị cho rằng đã tuyệt chủng.

Đến năm 1938, ngư dân lại phát hiện ra chúng ở ngoài khơi biển Nam Phi. Theo tài liệu về mẫu hóa thạch: qua thời gian, cá đã bị mất đi một số xương nối vai với đầu.

Các nhà nghiên cứu coi Tiktaalik dài 2,7m là cá có vây, nhưng nó không hoàn toàn mất đi xương nối đầu với đai vai, thay cho phát triển cổ.

Chiếc cổ kiểu này có vẻ như giúp cá săn được mồi trong môi trường nước ngọt nông cạn. Cổ làm cho đầu cử động độc lập với thân mình.

Rất thuận lợi khi cá sống trong vùng nước nông và bùn lầy, chỉ cần quay đầu lại là bắt được con mồi hoặc ngóc đầu lên để thở.

Ngược lại, cá không có cổ phải di chuyển toàn thân để hỗ trợ cho đầu theo phương hướng nào đó. Tiktaalik là cá hay động vật 4 chân? Nó sống vùng nước đen và tiến hóa hoàn hảo qua khoảng 20 triệu năm.

Nòi giống Tiktaalik tiến hóa từ cá vây thành động vật lưỡng cư 4 chân. Các nhà khoa học gọi đây là sự tiến hóa ghép mảnh, chỉ có một số bộ phận tiến hóa, các bộ phận còn lại vẫn như cũ.

Động vật có cổ là sự tiến hóa bậc cao, làm chúng cử động miệng mà không cần cử động toàn thân. Rõ ràng là tất cả động vật 4 chân ban đầu đều là động vật ăn thịt.

Nhiều loại cá cũng là động vật ăn thịt mà không cần cổ. Hơn nữa, cá voi và cá heo được cho rằng đã từng sống trên mặt đất, sau đó trở về môi trường nước, chúng lại trở thành động vật biển.