Bệnh nhân ung thư có thể cần thêm kháng thể đơn dòng phòng Covid-19

"Chìa khoá" giúp bệnh nhân ung thư không bị gián đoạn điều trị

Ông Hoàng Tiến Lĩnh – một bệnh nhân đang điều trị ung thư phổi - cho biết, ông được phát hiện mắc bệnh ung thư từ tháng 3/2015 đã điều trị ổn định nhưng đến tháng 5/2019 thì lại phát hiện bệnh đã di căn. Ông được các bác sĩ chỉ định truyền hoá chất để điều trị và sau đó truyền hoá chất duy trì. Rất may cơ thể ông đáp ứng với hoá chất nên bệnh cũng đi vào ổn định, sức khoẻ dần phục hồi.

Tuy nhiên, ngay sau đó thì dịch Covid-19 diễn ra. Ông cảm thấy rất lo lắng vì nghe các thông tin mình thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao. Ông được ưu tiên tiêm vaccine Covid-19 sớm và đã tiêm đủ 3 mũi vaccine. Bên cạnh việc tiêm vaccine, ông cũng chú ý áp dụng một số biện pháp phòng dịch như hạn chế tiếp xúc, đeo khẩu trang, khử khuẩn đầy đủ… Ông Lĩnh cho biết, từ đó đến nay ông cố gắng duy trì tái khám theo chỉ định của bác sĩ và sức khoẻ của ông vẫn ổn định.

Không chỉ có ông Lĩnh, đại dịch Covid-19 đã gây ra ảnh hưởng với tất cả mọi người. Đặc biệt với bệnh nhân ung thư, việc vượt qua đại dịch gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, sự có mặt của vaccine Covid-19 không chỉ giúp thay đổi cục diện của đại dịch ở nước ta, mà còn giúp cho các đối tượng có nguy cơ cao giảm thiểu thấp nhất những nguy cơ tăng nặng và tử vong khi nhiễm virus SARS-CoV-2 và có thể trở lại cuộc sống bình thường cùng với xu thế thích ứng linh hoạt với Covid-19 của cả nước.

Theo PGS.TS.BS Lê Thượng Vũ – Phó Trưởng bộ môn Nội tổng quát, ĐH Y Dược TPHCM, ung thư là một loại bệnh cần điều trị liên tục và đòi hỏi những điều trị phức tạp với các phương pháp như hoá trị, xạ trị, điều trị nhắm đích và liệu pháp miễn dịch. Không giống như liệu pháp đích và liệu pháp miễn dịch, hoá trị là một hình thức điều trị làm giảm lượng bạch cầu trong cơ thể khiến cho sức đề kháng của bệnh nhân kém đi. Chính vì vậy, ở bệnh nhân hoá trị, khả năng tạo ra kháng thể để bảo vệ thường kém hơn bệnh nhân khác.

Ngoài việc có hay không có kháng thể, kháng thể được tạo ra nhiều hay ít, đề kháng với Covid-19 còn phụ thuộc vào miễn dịch tế bào liên quan đến Lympho T. Ở bệnh nhân ung thư, nhiều khả năng miễn dịch tế bào cũng suy giảm do lượng Lympho T trong máu bệnh nhân bị giảm sút do hoá trị. Do lượng đề kháng không đủ, người bệnh ung thư có nguy cơ mắc Covid-19 cũng như nguy cơ tiến triển nặng và tử vong cao hơn so với người bình thường. 

Trên thế giới cũng như ở Việt Nam, cơ quan y tế có khuyến cáo những bệnh nhân suy giảm miễn dịch như bệnh nhân ung thư cần được tiêm vaccine Covid-19, thậm chí là tiêm với tần suất ngắn hơn so với những bệnh nhân khác. Với nỗ lực như vậy, ít nhiều bệnh nhân ung thư sẽ có đáp ứng miễn dịch để chống trả lại virus SARS-CoV-2.

Về hiệu quả của vaccine, PGS Lê Thượng Vũ cho biết, tác dụng chính của vaccine Covid-19 không phải để tránh mắc Covid-19 mà là để bảo vệ khỏi nhập viện và tử vong. Sự có mặt của vaccine Covid-19 đã góp phần rất lớn trong việc bảo vệ các bệnh nhân ung thư và giúp họ tiếp tục cuộc chiến với bệnh ung thư mà không bị gián đoạn.

Thêm giải pháp bảo vệ nhóm người yếu thế

Sau hơn 2 năm đại dịch, vaccine Covid-19 đã chứng tỏ được vai trò của mình trong việc bảo vệ người mắc khỏi nguy cơ nhập viện và tử vong. Tới thời điểm hiện nay, độ phủ vaccine Covid-19 ở nước ta rất lớn. Chúng ta đã được tiêm mũi 3 tăng cường và việc tiêm mũi 4 tập trung ở các bệnh nhân mắc bệnh lý nền đã được triển khai.

Với bệnh nhân ung thư, PGS Lê Thượng Vũ cho biết, tuy vaccine Covid-19 có những tác dụng bảo vệ nhất định trước nguy cơ nhập viện và tử vong đối với bệnh nhân ung thư, nhưng đối với nhóm bệnh nhân này, cũng khó nói bệnh nhân nào khi tiêm vaccine Covid-19 được bảo vệ đủ, bệnh nhân nào vẫn còn nguy cơ. Những bệnh nhân ung thư, đặc biệt là ung thư sử dụng hoá trị, tế bào bạch cầu – là tế bào tạo ra sức đề kháng của cơ thể - ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng, như là số lượng sẽ giảm đi và chất lượng cũng kém hơn. Vì thế, sẽ có một số lượng bệnh nhân tiêm vaccine không tạo ra đủ kháng thể bảo vệ như mong muốn. Ở người bình thường, kháng thể giảm theo thời gian. Với bệnh nhân ung thư, kháng thể còn có thể giảm nhanh hơn nữa.

Chính vì thế, PGS Lê Thượng Vũ cho rằng, người bệnh ung thư có thể cân nhắc thêm một giải pháp hỗ trợ, đó là sử dụng thêm kháng thể đơn dòng.

Hỗn hợp kháng thể đơn dòng này khi truyền vào cơ thể có thể giúp dự phòng nhiễm SARS- CoV-2 có triệu chứng. Đây là giải pháp rất tốt cho các đối tượng dị ứng vaccine hoặc người suy giảm miễn dịch nguyên phát hoặc mắc phải do bệnh hay do điều trị như người ghép tạng, người mắc bệnh tự miễn, bệnh nhân ung thư phải hoá trị. PGS Lê Thượng Vũ nhấn mạnh, bệnh nhân ung thư có thể cân nhắc sử dụng thêm kháng thể đơn dòng nếu họ đang sử dụng hoá trị. Kháng thể đơn dòng sẽ tạo ra lá chắn bảo vệ người tiêm liên tục trong 6 tháng và có thể lên tới 12 tháng.

AstraZeneca (Vương quốc Anh) là hãng dược phẩm nổi tiếng thế giới cùng với ĐH Oxford đồng phát triển ra vaccine Covid-19 AstraZeneca – góp phần rất lớn vào công cuộc chống Covid-19 trên toàn cầu. AstraZeneca và một số tập đoàn khác hiện cũng đã và đang phát triển kháng thể đơn dòng – một giải pháp giúp người yếu thế sống an toàn hơn trước virus SARS-CoV-2 trong giai đoạn thích ứng linh hoạt với dịch Covid-19.