Tác dụng phụ thường gặp sau tiêm vaccine COVID-19
Việc tiêm vaccine phòng COVID-19 là cần thiết để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi nguy cơ nhiễm virus SARS-CoV-2. Đồng thời giảm nguy cơ gặp biến chứng nặng nếu mắc COVID-19 và góp phần tạo miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, sau tiêm vaccine phòng COVID-19, có thể gặp một số tác dụng phụ như:
Đau ở chỗ tiêm
Khoảng 70 - 80% số người cảm thấy đau cánh tay ở vị trí tiêm, mẩn đỏ hoặc sưng tấy. Để giảm sự khó chịu của tác dụng phụ này nên dùng một chiếc khăn mát để đắp hoặc chườm.
Sưng hạch bạch huyết
Vùng dưới cánh tay gần vết tiêm là nơi bị sưng nhiều nhất là do các hạch bạch huyết đang hoạt động quá mức tạo ra các kháng thể chống nhiễm trùng, khiến chúng tăng kích thước.
Đau đầu
Sau mũi tiêm thứ 1 hoặc thứ 2 của vaccine Pfizer hoặc Moderna, có 30% trường hợp bị đau đầu. Lúc này có thể dùng thuốc giảm đau NSAID không kê đơn như ibuprofen hoặc pacetaminophen (tylenol).
Tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ tại Trạm Y tế xã Tả Van (Sa Pa - Lào Cai).
Mệt mỏi
Mệt mỏi có thể xảy ra sau một trong hai liều vaccine. Có thể giảm mệt mỏi bằng cách thư giãn và nghỉ ngơi sau tiêm.
Sốt hoặc ớn lạnh
Sốt là phản ứng thường gặp nhất sau tiêm. Nếu bị sốt và ớn lạnh nên uống nhiều nước, nghỉ ngơi, mặc quần áo thoáng mát. Có thể dùng thuốc hạ sốt không kê đơn như aspirin hoặc acetaminophen theo chỉ định.
Buồn nôn
Nhiều người có cảm giác buồn nôn sau tiêm, tuy nhiên, cảm giác này sẽ không kéo dài. Để giảm bớt tình trạng này, hãy cân nhắc nghỉ ngơi, ăn thức ăn nhạt nếu đói và có thể sử dụng thuốc chống buồn nôn không kê đơn, tốt nhất là hỏi ý kiến bác sĩ.
Nếu buồn nôn và chán ăn sau tiêm, không nên bỏ bữa, nên ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa như súp gà, cháo thịt băm, đậu xanh... hay thay thế bằng một ly sữa và chia nhỏ bữa ăn. Không vì bị sốt sau tiêm vaccine COVID-19 mà chán ăn, bỏ ăn, cần cố gắng duy trì chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng.
Sốc phản vệ
Đây là một phản ứng dị ứng có thể đe dọa tính mạng, cực kỳ hiếm gặp. Phản ứng nguy hiểm thường xảy ra trong vòng 30 phút sau khi tiêm phòng. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm khó thở, nổi mề đay hoặc sưng tấy, khó thở, chóng mặt và ngất xỉu. Bất kỳ ai gặp các triệu chứng này đều cần được chăm sóc y tế khẩn cấp. Đây là lý do, sau tiêm vaccine COVID-19. mọi người đều được yêu cầu theo dõi tại nơi tiêm trong vòng ít nhất 30 phút.
Uống nước có giúp tránh ngất xỉu, chóng mặt và choáng váng?
Ngất xỉu, chóng mặt và choáng váng cũng là một số tác dụng phụ được ghi nhận bởi một số người sau tiêm vaccine.
Vì vaccine trong một số trường hợp có thể kích hoạt phản ứng co mạch làm giảm mức huyết áp và khiến người bệnh bất tỉnh trong vòng 15 phút đầu tiên tiêm chủng. Dù không phải là một tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc bất lợi, nhưng cũng có nhiều người tin rằng việc uống nhiều nước có thể loại bỏ nguy cơ này.
Nếu uống quá nhiều nước hoặc chỉ dựa vào nước rất khó có thể chống lại những tác dụng phụ này. Hiện không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc uống nước tạo ra sự khác biệt hoặc thay đổi khả năng bị chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Uống nhiều nước trước hay sau tiêm vaccine?
Nên uống một lượng nước như bình thường giúp điều hòa thân nhiệt trước khi tiêm.
Các chuyên gia cho rằng uống nhiều nước trước tiêm không giúp giảm tác dụng phụ của vaccine COVID-19, nhưng hữu ích sau tiêm, nhất là với người bị sốt.
Tiến sĩ Suellen Hopfer, Trung tâm Nghiên cứu Virus UCI cho biết: Nhìn chung, uống đủ nước là tốt cho sức khỏe và chức năng các cơ quan trong cơ thể, nhưng không có bất kỳ tác động nào đến phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với vaccine.
Theo Tiến sĩ Amesh Adalja, Trung tâm An ninh Y tế tại Johns Hopkins, uống một cốc nước sẽ không tạo khác biệt về tác dụng phụ hoặc hiệu quả của vaccine. Tuy nhiên không nên đến buổi tiêm trong tình trạng mất nước, bởi làm tăng nguy cơ bị ốm hoặc ngất xỉu cũng như đối mặt với tác dụng phụ của vaccine. Cơ thể được cung cấp đủ nước là điều rất tốt. Tuy nhiên nên uống một lượng nước như bình thường giúp điều hòa thân nhiệt và cung cấp chất dinh dưỡng cho các tế bào.
Tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine phòng COVD-19 là một phản ứng viêm và không thực sự bị ảnh hưởng hoặc "ngăn chặn" bởi các yếu tố bên ngoài, bao gồm cả nước. Hiện chưa có bằng chứng trực tiếp nào về uống nước có thể giúp ngăn ngừa các tác dụng phụ như đau nhức cánh tay, cơ thể hoặc sốt…
Những việc cần làm
Mặc dù nước không liên quan đến hoạt động miễn dịch hoặc loại bỏ các tác dụng phụ, nhưng điều quan trọng để phòng COVID-19 vẫn là phải có đủ nước, và thực hiện 5K. Những tác động ngược lại của việc không có đủ nước trong một ngày, hoặc mất nước, trên thực tế có thể ảnh hưởng xấu đến hệ thống miễn dịch.
Cơ thể mất nước có thể ngăn chặn hoạt động của hệ thống miễn dịch và liên quan đến nhiều hành vi sức khỏe kém, về lâu dài có thể làm chậm quá trình sản xuất kháng thể.
Trên thực tế, một số nghiên cứu nhỏ cũng cho thấy rằng mất nước có thể khiến mọi người dễ bị đau hơn và căng thẳng hơn.
Lưu ý, uống quá nhiều hoặc uống quá nhiều nước trong ngày cũng có thể là một nguy cơ xấu cho sức khỏe. Hãy cung cấp cho cơ thể đủ chất lỏng thông qua các loại thực phẩm và đồ uống chất lượng dù là trước hay sau khi tiêm chủng.