Vào thời điểm mùa mưa, số bệnh nhân bị rắn cắn lại gia tăng do giai đoạn sinh nở, phát triển trong năm, đặc biệt các loài rắn độc. Tình trạng biến đổi khí hậu và phá vỡ môi trường sống của rắn nên chúng phải “tìm đường” khác để trú ẩn và kiếm ăn trong các khu vườn, tán cây, bụi cỏ…gần dân cư sinh sống.
Hai trường hợp bị rắn hổ mang cắn
Bệnh nhân V.M.T (55 tuổi, Đông Thành, Thanh Ba) nhập viện vào khoảng 23h hơn ngày 29/6, trong tình trạng sưng nề, đau nhức, bầm tím trên mu bàn tay trái. Trước đó, bệnh nhân bị rắn cắn tại nhà riêng vào khoảng 21h.
Cùng với hình ảnh gia đình cung cấp và qua thăm khám, các bác sĩ thăm chẩn đoán, xác định bệnh nhân bị “rắn hổ mang cắn giờ thứ 3”. Sau khi giải thích tình trạng với gia đình, bệnh nhân được chỉ định dùng “huyết thanh kháng nọc độc rắn hổ” và đã sử dụng 30 lọ huyết thanh trong ngày đầu tiên.
Hình ảnh rắn hổ mang do gia đình cung cấp
Sang ngày thứ hai, các triệu chứng của bệnh nhân đã giảm nhiều, cụ thể, đỡ đau nhức sưng nề tại vết cánh và vùng bàn tay. Đến ngày thứ 5, tình trạng ổn định hơn, không có hoại tử. Bệnh nhân dự kiến được ra viện sau 2 ngày tới.
Cũng bị rắn hổ mang cắn nhưng trường hợp bệnh nhân M (trú tại Đoan Hùng, Phú Thọ) có diễn biến nặng hơn. Theo lời người nhà kể, sau khi thức dậy vào khoảng 4h50 sáng 2/7, bệnh nhân bước chân xuống di chuyển trong phòng ngủ và bị rắn ẩn nấp trong gầm tủ cắn.
Bệnh nhân được người nhà đưa đến trung tâm y tế gần nhất, tuy nhiên, do không có thuốc đặc trị nên đã được chuyển xuống BVĐK tỉnh Phú Thọ trong tình trạng tỉnh, sưng nề, đau nhức lan rộng từ bàn chân lan lên cẳng chân, hoại tử mu bàn chân phải và được truyền 30 lọ huyết thanh kháng nọc rắn trong ngày đầu tiên.
Sau dùng huyết thanh, bệnh nhân đã giảm các triệu chứng đau buốt, sưng nề. Bệnh nhân được dùng thuốc theo phác đồ và hội chẩn chuyên khoa chấn thương.
Vùng hoại tử do rắn hổ mang cắn
Trường hợp bị “rắn lục” cắn
Rạng sáng 2/7, bệnh nhân N.B.N (35 tuổi, Hy Cương, TP. Việt Trì) bị rắn cắn tại sân nhà và ngay lập tức được người nhà chuyển đến Khoa Cấp cứu, nhập viện trong tình trạng sưng nề đau nhức tại vết cắn vùng gót chân, test đông máu tại giường 20 phút: máu không đông. Đông máu cơ bản: fibrinogen giảm thấp.
Bệnh nhân được chẩn đoán xác đinh rắn lục cắn và được truyền ngay 10 lọ huyết thanh kháng rắn lục. Ngày thứ hai, các triệu chứng đã giảm nhiều, đỡ sưng nề, đau nhức. Kết quả xét nghiệm không có rối loạn đông máu, không có giảm tiểu cầu.
Hình ảnh rắn lục do gia đình bệnh nhân bắt lại, mang đến bệnh viện và vị trí vết rắn cắn sau 3 ngày điều trị
Tại Việt Nam, phổ biến loại rắn độc đặc trưng gồm rắn hổ mang, rắn cạp nong, cạp nia, rắn lục… Mỗi loài rắn khác nhau có đặc trưng về độc tính của nọc khác nhau. Khi bị cắn, người bệnh sẽ có biểu hiện khác nhau phụ thuộc vào loài rắn, vị trí vết cắn, rắn no hay đói…
Điều trị rắn cắn hữu hiệu nhất là huyết thanh kháng nọc rắn. Thời điểm sử dụng tốt nhất là 6h đầu. Tuy nhiên, trong 24h đầu vẫn có hiệu quả.
Vì vậy, sau khi bị rắn cắn, bệnh nhân cần được xử trí và cấp cứu kịp thời để hạn chế tình trạng bị hoại tử tay chân, rối loạn đông máu, nhiễm trùng máu, thậm chí bị tử vong.
Theo TS. BS. Hà Thị Bích Vân, Trưởng Khoa Cấp Cứu, BVĐK tỉnh Phú Thọ, từ cuối năm 2021, bệnh viện đã triển khai điều trị rắn độc cắn bằng huyết thanh kháng nọc rắn hổ mang và rắn lục. Đến nay, gần 100 trường hợp bị rắn cắn trên địa bàn đã được điều trị kịp thời mà không cần phải chuyển lên tuyến trên.
Bác sĩ cũng khuyến cáo người dân khi bị rắn cắn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để sơ cứu, xử trí kịp thời.