Sách trắng của Trung Quốc được đưa ra nửa ngày sau khi Tòa trọng tài thường trực (PCA) ra phán quyết cuối cùng, với chi tiết quan trọng nhấn mạnh "đàm phán", được cho là thể hiện sự lựa chọn về chủ trương của chính phủ Trung Quốc trong việc thúc đẩy đối thoại với Philippines sau vụ kiện.
Theo Tân Hoa Xã, sách trắng hơn 20.000 chữ do Văn phòng báo chí Quốc vụ viện Trung Quốc công bố sáng nay lặp lại khẳng định trắng trợn và phi pháp của chính phủ nước này rằng "các đảo ở biển Đông là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc".
Ngoài ra, văn kiện còn bao gồm các nội dung: Trung Quốc-Philippines đã đạt được nhận thức chung về giải quyết tranh chấp ở biển Đông; Philippines nhiều lần có hành động làm phức tạp hóa tranh chấp; Chính sách xử lý vấn đề biển Đông của Trung Quốc...
Theo sách trắng của Trung Quốc, nhân tố cốt lõi trong tranh chấp giữa hai nước là "vấn đề lãnh thổ phát sinh do Philippines xâm chiếm trái phép một bộ phận đảo đá ở quần đảo Nam Sa ( cách gọi vô giá trị của Trung Quốc đối với quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam-PV) của Trung Quốc".
Đề cập vụ kiện biển Đông do Philippines đưa ra PCA, sách trắng cáo buộc hành động của Manila "vi phạm thỏa thuận song phương về giải quyết tranh chấp bằng đàm phán, xâm phạm quyền lựa chọn phương thức xử lý tranh chấp của Trung Quốc theo Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS) 1982, lạm dụng Công ước".
"Trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi trên biển, trong bất kỳ trường hợp nào, Trung Quốc đều không chịu ảnh hưởng bởi phán quyết của PCA. Trung Quốc không chấp nhận, không thừa nhận phán quyết; phản đối và không chấp nhận bất kỳ hành động hay chủ trương nào dựa trên cơ sở phán quyết," sách trắng của chính phủ Trung Quốc ngang ngược tuyên bố.
Sách trắng kêu gọi Trung Quốc và Philippines trở lại quỹ đạo trước đây khi đề cập hai nước "từng nhiều lần hiệp thương để xử lý ổn thỏa tranh chấp trên biển, đạt nhận thức chung về giải quyết tranh chấp bằng đàm phán, nhiều lần được xác nhận trong các văn kiện giữa hai bên".
Cũng theo sách trắng, chính phủ Trung Quốc tự nhận luôn tuân thủ nguyên tắc và tôn chỉ của Hiến chương LHQ, đồng thời khẳng định "kiên quyết bảo vệ quyền tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông theo luật quốc tế", "phát huy vai trò xây dựng trong gìn giữ hòa bình, ổn định ở biển Đông".
Trước khi Quốc vụ viện Trung Quốc công bố sách trắng, đã có những kịch bản cho rằng Bắc Kinh sẽ trở nên hung hăng hơn ở châu Á, sẵn sàng tuyên bố lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở biển Đông hay đánh chìm tàu BRP Sierra Madre - "tiền đồn quân sự" của Philippines trên biển Đông.