Nếu đã thực hành rửa tay thường xuyên, ở trong nhà và hạn chế đi lại, nhiều người sẽ còn tự hỏi: Liệu mình có thể làm gì thêm nữa để bảo vệ bản thân khỏi COVID-19? Theo Giám đốc Y khoa của Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ, bác sĩ Albert Rizzo, còn một điều hết sức quan trọng mà một số người cần làm ngay, đó là bỏ thuốc lá và thuốc lá điện tử.
Trên thực tế, hút thuốc lá và thuốc lá điện tử có thể không làm bạn bị lây nhiễm virus SARS-CoV-2. Tuy nhiên, nó sẽ làm tăng nguy cơ khiến bạn rơi vào nhóm có triệu chứng nặng và nguy kịch khi nhiễm COVID-19.
Chúng ta biết có những người nhiễm virus SARS-CoV-2 chỉ có triệu chứng nhẹ như cảm cúm. Nhưng có khoảng 20% số bệnh nhân sẽ tiến triển nặng đến mức viêm phổi, nguy kịch thậm chí tử vong.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc đăng trên tạp chí Chinese Medical Journal cho thấy: Trong nhóm bệnh nhân nhiễm COVID-19 có tiền sử hút thuốc lá, tỷ lệ những ca bệnh có triệu chứng nghiêm trọng và cực kỳ nghiêm trọng dẫn đến tử vong cao hơn tới 14 lần so với những bệnh nhân không hút thuốc.
Những người hút thuốc lá đối mặt nguy cơ nào trong dịch COVID-19?
"COVID-19 là một bệnh phổi truyền nhiễm, nó tấn công mạnh mẽ vào phổi và thậm chí làm chết các tế bào và mô phổi", bác sĩ Rizzo giải thích. "Việc phòng tránh lây nhiễm COVID-19 ngay từ đầu là rất quan trọng. Nhưng có một điều cần thiết không kém, là chúng ta phải làm tất cả những gì có thể để giữ cho phổi khỏe mạnh, tránh những ảnh hưởng xấu nhất của bệnh [nếu không may nhiễm phải]".
Hai lá phổi của chúng ta dựa vào các cơ chế phòng thủ vốn có trong đường hô hấp, để giữ cho vi khuẩn và virus không thâm nhập được vào. Hệ thống phòng thủ này bao gồm một lớp chất nhầy tự nhiên lót bên trong đường hô hấp cùng với các sợi lông vi mao gọi là cilia.
Lớp lót này bình thường sẽ dao động như những đợt sóng, cuốn chất bẩn, vi khuẩn, virus và các mảnh vụn tế bào chết ra khỏi phổi, cũng như phân tán các tế bào miễn dịch bình thường sống trong đường thở của chúng ta.
Các nghiên cứu trước nay đã chứng minh, việc hít vào các chất kích thích như khói thuốc lá hoặc hơi thuốc lá điện tử ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của lớp nhày và các sợi lông vi mao này. Nó cũng phá vỡ hệ thống miễn dịch, gây ra tình trạng viêm mạn tính trong phổi và đường thở của những người hút thuốc.
Một khi đã bị viêm, đường hô hấp của bạn sẽ khó chống đỡ với các đợt tấn công của virus SARS-CoV-2 khiến phổi dễ bị tổn thương hơn và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Các sợi lông vi mao cilia có thể bảo vệ phổi bạn khỏi vi khuẩn và virus bằng cách tống khứ chúng ra ngoài.
"Có lý do để nghĩ rằng bất kỳ điều kiện nào có khả năng ảnh hưởng đến phổi - bao gồm các tác động mạn tính hoặc cấp tính xuất phát từ hành vi hút thuốc, thuốc lá điện tử hoặc bất kể thành phần nào được hít vào phổi - cũng có thể đóng vai trò khiến ai đó dễ bị biến chứng hơn khi mắc bệnh [COVID-19]", bác sĩ Rizzo nói.
Một số nghiên cứu về COVID-19 gần đây cho thấy những người hút thuốc dễ mắc phải các triệu chứng nghiêm trọng hơn nếu họ nhiễm virus SARS-CoV-2 mới.
Trên Tạp chí Y học New England, một nhóm các nhà khoa học đã đưa ra bằng chứng cho thấy những người hút thuốc có nguy cơ mắc các triệu chứng nghiêm trọng từ COVID-19 cao gấp 2,4 lần so với những người không hút thuốc.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Chinese Medical Journal thậm chí cho thấy tỷ lệ những ca bệnh có triệu chứng nghiêm trọng và cực kỳ nghiêm trọng dẫn đến tử vong cao hơn gấp 14 lần trong nhóm những người hút thuốc lá.
Những gì chúng ta biết chắc chắn là hút thuốc lá và thuốc lá điện tử sẽ gây hại cho phổi, khiến mô phổi bị viêm, mỏng manh và dễ bị nhiễm trùng. Ngoài ra, sử dụng thuốc lá đã được chứng minh là gây hại cho hệ thống miễn dịch và các tế bào lót đường hô hấp có chứa những lông vi mao trên bề mặt của chúng.
Các lớp lót này là một hàng phòng thủ quan trọng của chúng ta, giúp hệ hô hấp chống lại được những virus như SARS-CoV-2. Không có chúng, phổi dễ bị tổn thương hơn.
COVID-19 là cơ hội vàng cho những người muốn bỏ thuốc
"Từ lâu chúng ta đã biết rằng bỏ thuốc là điều tốt nhất bạn có thể làm cho sức khỏe của mình. Và bây giờ, nó lại trở nên đặc biệt quan trọng", bác sĩ Rizzo nói. "Bỏ thuốc lá và thuốc lá điện tử có thể trang bị tốt hơn cho cơ thể bạn, giúp bạn chống lại căn bệnh này và giảm nguy cơ mắc phải các triệu chứng nghiêm trọng nhất".
"Là một bác sĩ, tôi biết nhiều người rất khó bỏ thuốc lá. Và có thể phải trải qua vài lần nỗ lực thì họ mới thành công. Nhưng ngay bây giờ, vì nhiều người đang ngồi ở nhà hoặc thậm chí bị cách ly, đây có thể là cơ hội hoàn hảo để thực hiện nỗ lực bỏ thuốc lá đó", ông nói.
Trên trang web của mình, Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh các lợi ích của việc bỏ thuốc lá:
"Trong một đại dịch khi virus lan truyền nhanh chóng, chúng tôi khuyến khích mọi người làm tất cả những gì có thể để giữ cho bản thân, người thân và cộng đồng của họ được an toàn. Và chúng tôi ở đây để hỗ trợ bạn trong những nỗ lực đó".
Mặc dù một số người có thể thấy họ bị tăng ho nhẹ khi mới ngừng hút thuốc, nhưng đó chỉ là hiệu ứng tạm thời. Không có bằng chứng cho thấy bất cứ ai ngừng hút thuốc có nguy cơ nhiễm bệnh truyền bệnh cao hơn.
Ngược lại, có bằng chứng cho thấy chỉ một ngày cai thuốc lá đã cải thiện được chức năng của các lông vi mao trong đường hô hấp. Cai thuốc được càng lâu, bạn càng khôi phục được khả năng miễn dịch của mình.
Ngay cả khi bạn chỉ tạm dừng hút thuốc trong dịch COVID-19, điều đó vẫn sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho phổi của bạn, và giảm nguy cơ phát triển các triệu chứng nặng và nguy kịch khi nhiễm virus corona.
Đối với những người đang hút thuốc, dịch COVID-19 còn có thể là thời điểm tốt nhất để bỏ nó bởi vì:
1. Bạn sẽ hạn chế được hành vi hút thuốc theo thói quen
Nhiều người hút thuốc chỉ đơn giản là vì họ muốn có không khí trong những buổi tụ tập bạn bè, hoặc chính khi đó họ được mời hút thuốc. Một số người khác có thói quen hút thuốc ngay trước khi bắt đầu ngày làm việc của mình tại công sở. Vậy khoảng thời gian cách ly xã hội này sẽ là một cơ hội hoàn hảo để bỏ những phản xạ vô thức này và tập trung vào việc bỏ thuốc.
2. Hãy làm việc có ích thay vì để chân tay buồn bã
Nhiều người hút thuốc những lúc họ không có việc gì để làm. Vì vậy, khoảng thời gian ở nhà vì dịch COVID-19 có thể là một cái bẫy khiến họ muốn hút thuốc nhiều hơn. Nếu bạn thấy điều đó đúng với mình, tốt nhất hãy tìm một điều gì đó có ích để làm, ví dụ như sửa chữa, trang trí lại đồ đạc trong nhà, làm vườn hoặc đơn giản là ngồi thư giãn trước hiên nhà.
3. Thảo luận trên những nhóm bỏ thuốc lá online
Nếu bạn quan tâm đến sức khỏe của mình và muốn bỏ thuốc lá, tin tốt là bạn không cô đơn. Hãy tham gia vào các nhóm, cộng đồng bỏ thuốc lá trên các diễn đàn và mạng xã hội. Đó có thể là nơi bạn tìm thấy những lời khuyên phù hợp nhất cho mình.
4. Đừng đi mua thuốc lá
Khi cả xã hội thực hiện lệnh cách ly ở nhà, đóng cửa các cơ sở kinh doanh không thiết yếu, việc mua thuốc lá sẽ trở nên khó khăn hơn. Bạn nên coi đó là một cơ hội để mình bỏ thuốc lá, thay vì cố gắng đi mua bằng được chúng để hút.
Tham khảo Sciencemediacentre, Lung.org