Ngộ độc hy hữu
Trường hợp anh N.V.T (39 tuổi, ngụ tại một thành phố cao nguyên) làm nghề xây dựng và kinh doanh nhà mới. 10 năm nay anh T thường có thói quen xông nhà mới xây với mong muốn mang lại may mắn cũng như vượng khí cho ngôi nhà.
Để xông nhà anh T thường ra tiệm thuốc bắc tại địa phương để mua gói thuốc xông nhà đôi khi có dạng bột, đôi khi là cây cỏ kèm theo xác ve sầu có rắc bột màu đỏ hoặc vàng để đốt và đi vòng quanh nhà.
1 năm gần đây anh T thường bị sốt không rõ nguyên nhân. Anh T đã đi khám nhiều nơi nhưng không tìm ra nguyên nhân. Thậm chí anh T còn qua Singapore khám nhưng không tìm ra bệnh.
Anh T vẫn thường xuyên bị sốt, không ăn uống được, nôn ói, chân tay ngày càng yếu, không thể di chuyển. Ngày 14/05/2019, anh T đến Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trong tình trạng nguy cấp với các biểu hiện sốt, đau bụng, nôn ói liên tục, yếu liệt tứ chi, suy kiệt, bụng báng nhiều.
Sau khi, thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết các bác sĩ đã phát hiện nguyên nhân gây sốt của bệnh nhân là do bị ngộ độc thạch tín nặng.
Bệnh nhân T bị ngộ độc nặng do xông nhà, ảnh BVCC.
Tại Khoa Nội cơ xương khớp, các bác sĩ đánh giá tình trạng người bệnh nặng, nguy cơ tử vong. Bệnh nhân có dấu hiệu của nhiễm trùng, xơ gan, nguy cơ xuất huyết do giảm tiểu cầu.
Ngoài ra, bệnh nhân có tình trạng suy dinh dưỡng nặng nên các bác sĩ đã tích cực xử trí ngay từ đầu với kháng sinh mạnh - phổ rộng, truyền máu, truyền tiểu cầu, chọc tháo dịch báng, bổ sung dinh dưỡng, nâng đỡ tổng trạng.
Sau khi, nghi ngờ người bệnh bị ngộ độc thạch tín (Asen), các bác sĩ đã tiến hành thu thập mẫu máu - nước tiểu - tóc - móng của người bệnh để xét nghiệm độc chất và đúng như dự đoán: người bệnh bị ngộ độc thạch tín, nồng độ Asen trong tóc, móng của người bệnh cao hơn từ 300 - 500 lần so với giá trị thông thường.
TS BS. Cao Thanh Ngọc – Trưởng Khoa Nội cơ xương khớp cho biết, ngay khi chẩn đoán người bệnh bị ngộ độc thạch tín, các bác sĩ Khoa Nội cơ xương khớp đã liên lạc với các trung tâm điều trị lớn trong nước và quốc tế để hội chẩn về việc điều trị đặc hiệu cho người bệnh.
Một phần gói xông nhà của bệnh nhân dùng có chứa thạch tín, ảnh BVCC.
Theo y văn thì để điều trị, cần loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng phương pháp chelation – là dùng các loại thuốc có thể kết nối với kim loại nặng để nó có thể được loại bỏ ra khỏi cơ thể bằng đường tiểu.
"Tuy nhiên, ở Việt Nam nguồn thuốc rất khan hiếm nên chúng tôi đã quyết định liên lạc với Bệnh viện Taipei Veterans General Hospital, Đài Loan. Được biết đây là một trong những bệnh viện lớn và uy tín ở Đài Loan, chuyên ngành Độc chất tại đây rất phát triển.
Các chuyên gia tại đây nhanh chóng hỗ trợ chúng tôi hoàn tất các thủ tục để đưa người bệnh qua Đài Loan chữa bệnh. Chỉ trong vòng một tuần, các thủ tục đã được hoàn tất", TS BS. Cao Thanh Ngọc chia sẻ.
Trong thời gian chờ thủ tục sang Đài Loan, người bệnh được điều trị nội trú tại Khoa Nội cơ xương khớp. Tại đây, các bác sĩ đã tích cực bổ sung dinh dưỡng, nâng đỡ tổng trạng nhằm giúp người bệnh bớt suy kiệt, điều trị giảm các triệu chứng như đau, tê, châm chích, dị cảm, kiểm soát bệnh nền xơ gan...
Sau một tháng, nhờ điều trị đặc hiệu bằng chelation, tập phục hồi chức năng mỗi ngày, điều trị tốt bệnh nền, cắt đứt nguồn phơi nhiễm, người bệnh có thể tự đi lại được mà không cần dụng cụ hỗ trợ, tăng được 6 kg so với trước khi qua Đài Loan (lúc đó chỉ còn 39 kg), sang thương da giảm rõ rệt.
Theo kế hoạch được thống nhất giữa 2 bệnh viện, người bệnh được cho toa xuất viện và tiếp tục điều trị chelation bằng đường uống.
Bệnh nhân sẽ nhập lại Khoa Nội cơ xương khớp để được đánh giá lại tình trạng bệnh, nâng đỡ tổng trạng, tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng, làm một số xét nghiệm theo dõi cần thiết như: siêu âm bụng, đo độ đàn hồi gan, đo điện cơ, đánh giá chức năng gan thận, theo dõi nồng độ độc chất trong máu và nước tiểu.
Đến nay, anh T đã có thể sinh hoạt và làm việc gần như bình thường. Kế hoạch tiếp theo là khoảng cuối tháng 8, người bệnh sẽ qua Đài Loan tái khám, kiểm tra hiệu quả điều trị thuốc chelation và đánh giá sức khỏe toàn diện để quyết định kế hoạch điều trị và theo dõi sắp tới.
Cảnh báo ngộ độc kim loại
Bác sĩ khám cho bệnh nhân, ảnh BCVV.
TS BS Cao Thanh Ngọc khuyến cáo, thạch tín (hay còn gọi là asen) là một kim loại nặng, có 2 dạng.
Thứ nhất, thạch tín hữu cơ (nằm trong thực vật và mô thịt động vật), loại thạch tín này thường vô hại đối với con người
Thứ 2, là thạch tín vô cơ tích tụ trong đất đá hoặc hòa tan vào nước. Độc tính của thạch tín vô cơ cao gấp 4 lần thủy ngân, được công nhận là các chất gây ung thư nhóm một. Thạch tín và các hợp chất của thạch tín được sử dụng làm thuốc trừ dịch sâu, thuốc diệt cỏ và trong sản xuất các hợp kim.
Thạch tín vô cơ là loại hóa chất cực độc và được gọi là "vua của các loại độc". Lịch sử đã ghi nhận loại chất độc này không chỉ được dân thường mà cả các hoàng tộc của các vương triều sử dụng trong việc ám sát kẻ thù đe dọa tới họ.
Nếu một lượng lớn thạch tín xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ tác động xấu đến hệ tuần hoàn, hệ thần kinh và có thể tử vong ngay lập tức.
Bị nhiễm độc thạch tín dần dần, mỗi ngày tích tụ một ít, tùy theo mức độ bị nhiễm và thể trạng của mỗi người, có thể xuất hiện nhiều bệnh nguy hiểm từ nhẹ đến nặng như: rụng tóc, buồn nôn, sút cân, giảm trí nhớ, làm rối loạn sắc tố da, sừng hóa gan bàn tay, gan bàn chân, gây hoại tử các vết loét ở tay, chân, ung thư thậm chí tử vong.
Thạch tín không chỉ tồn tại trong nước mà còn có mặt trong không khí, trong đất, thực phẩm và rất dễ xâm nhập vào cơ thể con người. Thạch tín đi vào vào cơ thể con người qua 3 đường chính là hô hấp, tiêu hóa và qua da.
Khi vượt quá ngưỡng an toàn thì thạch tín trong thực phẩm, nước uống hoặc không khí sẽ trở thành chất độc gây nguy hiểm. Tuy nhiên, ở cấp độ bình thường, mỗi ngày chúng ta đều nạp vào cơ thể một lượng asen nhất định nhưng liều lượng cực kỳ thấp và không gây ra bất kỳ tác động ngộ độc cấp tính nào đối với cơ thể.
TS BS. Cao Thanh Ngọc cho biết: "Người dân không nên sử dụng những chế phẩm hay thuốc men không rõ nguồn gốc, không nên lạm dụng bất cứ đồ vật hay món ăn gì như dùng thường xuyên 1 món ăn, uống lâu dài một loại thực phẩm chức năng khi chưa biết rõ chính xác thành phần bên trong".
Đọc thêm bài cùng tác giả Ngọc Minh, tại đây.