Thực hiện cuộc điện đàm "lịch sử" với nhà lãnh đạo Thái Anh Văn, lên Twitter gay gắt đáp trả chính phủ Trung Quốc và chỉ trích về vấn đề thao túng tiền tệ hay biển Đông,... Trump bị cho là đã châm ngòi cuộc đối đầu mới giữa Mỹ-Trung trong tương lai gần.
Ngày càng có nhiều dấu hiệu ông Trump muốn áp đặt các biện pháp cứng rắn nhằm vào ban lãnh đạo Trung Quốc trong hàng loạt vấn đề, thông qua thách thức Bắc Kinh về chính sách thương mại và an ninh.
Giai đoạn trước và ngay sau khi Trump đắc cử, Bắc Kinh từng kỳ vọng ông có sự chuyển biến tích cực hoặc phớt lờ các tuyên bố cứng rắn khi tranh cử, như đe dọa trừng phạt Trung Quốc bằng hàng rào thuế quan 45%.
Theo nhà báo Perlez, vụ đối đầu mới nhất về vấn đề Đài Loan và màn chỉ trích trên Twitter của Trump đã đẩy Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thế tiến thoái lưỡng nan.
Ông Tập phải lựa chọn giữa hai cách phản ứng. Một là "bỏ qua" các đòn công kích của Tổng thống đắc cử Mỹ - người vẫn chưa chính thức nắm quyền, đồng thời chấp nhận mạo hiểm với hiệu ứng tiêu cực trong nước do thái độ "yếu đuối".
Hai là Bắc Kinh trả đũa bằng các biện pháp cứng rắn hơn và sẵn sàng đưa quan hệ Mỹ-Trung tiến gần tới rìa một cuộc xung đột tiềm tàng khác, bất chấp Mỹ là đối tác thương mại quan trọng nhất của Trung Quốc.
Phản ứng ban đầu của Bắc Kinh đối với cuộc điện đàm Trump-Thái Anh Văn đã vấp phải nhiều chỉ trích từ chính dư luận Trung Quốc trên các mạng xã hội. Các ý kiến chủ yếu chê trách chính phủ đáp trả không đủ quyết liệt.
Động thái của Trump phá vỡ mọi thông lệ về chính sách Đài Loan của Mỹ trong gần 4 thập kỷ qua, song Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã phản ứng theo cách khá "nhẹ nhàng" với Tổng thống đắc cử.
Ông Vương không chỉ trích Trump mà chuyển thái độ gay gắt nhằm vào chính quyền bà Thái Anh Văn khi gọi cuộc điện đàm là "trò tiểu xảo" của Đài Loan.
Jane Perlez bình luận, thái độ của Vương Nghị nhằm mở ra cho ông Trump một lối xử lý vụ việc ổn thỏa và không mất thể diện, cũng như tìm cách hạ nhiệt căng thẳng. Nhưng đáng tiếc, màn chỉ trích thẳng thừng của Trump trên Twitter đã khiến nỗ lực của Trung Quốc trở thành sự bẽ mặt và làm tăng sức ép lên lãnh đạo nước này.
Trump lên Twitter hôm 4/12 chỉ trích Trung Quốc thao túng tiền tệ và xây căn cứ quân sự ở biển Đông, sau khi Bắc Kinh phản ứng về cuộc điện đàm của ông với bà Thái Anh Văn
Một số nhà phân tích Trung Quốc tin rằng Trump quyết tâm "ra tay" sớm với Bắc Kinh bằng những biện pháp cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực kinh tế, hoàn toàn khác với cách chính quyền Obama luôn nhấn mạnh phải hợp tác cùng Trung Quốc.
Tờ Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) gọi Trump là "tay ngang" trong các sự vụ quốc tế. Một số báo cáo từ Trung Quốc cũng cho rằng ông hiểu hết mức độ nghiêm trọng khi điện đàm với lãnh đạo Đài Loan.
Nhưng như những gì Trump viết trên Twitter sau đó, có thể thấy ông nhận được báo cáo tình báo rất đầy đủ về vấn đề Đài Loan, thương mại hay vấn đề biển Đông.
James Fanel, cựu lãnh đạo bộ phận phụ trách hành động tình báo và thông tin của Hạm đội Thái Bình Dương (Mỹ), nhận định:
"Các tweet cùng hành động của Trump không chỉ là hành vi mang tính tượng trưng. Điều này sẽ khiến Bắc Kinh điên đầu, nhưng cũng nhắc nhở các nước khác ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rằng, chính quyền mới của Mỹ sẽ không bị giới hạn bởi quá khứ."