Phổi xơ đen vì thuốc lá
Bác sĩ Căn lật dở từng trang bệnh án đã được ông lưu lại từ nhiều năm nay. Ông kể về lá phổi đen kịt như màu bồ hóng bếp.
Bác sĩ Căn cho biết đây là lá phổi của bệnh nhân Nguyễn Cao Hải 53 tuổi, quê ở Vĩnh Bảo, Hải Phòng bị ung thư phổi. Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá gần 30 năm nay.
Triệu chứng khiến ông Hải đi khám bệnh là ho cả tháng không khỏi, khó thở. Ông Hải đã đi khám bệnh và mua kháng sinh về uống nhưng không đỡ.
Sau đó ông điều trị tại lao tại Bệnh viện Hải Phòng đến khi bệnh nặng, các bác sĩ ở bệnh viện Hải phòng chụp CT phát hiện phổi ố và có các khối u li ti. Ông Hải đến bệnh viện K trung ương khám. Bác sĩ chẩn đoán ung thư phổi.
Bác sĩ Căn cho biết lúc ấy ông làm mẫu bệnh phẩm để có chẩn đoán cuối cùng về bệnh ung thư. Lá phổi của bệnh nhân đen kịt như bồ hóng ở bếp.
Bác sĩ Căn cho biết ở người bình thường phổi của họ hồng nhưng do hút thuốc lâu, hoặc hít phải khói nhiều nên phổi đen lại.
“Ở nông thôn những khu bếp đun rơm, đun rạ hay củi khói tạo thành lớp bồ hóng đen. Phổi của người hút thuốc lá cũng như thế. Các bác sĩ chuyên ngành giải phẫu chỉ cần nhìn vào lá phổi là biết phổi có hút thuốc hay không.
Bác sĩ Đặng Thế Căn (Ảnh: Lệ Nam)
Bác sĩ Căn cho biết khi còn ở khoa giải phẫu bệnh của Bệnh viện K trung ương hầu như ngày nào cũng nhận được một phần mô bệnh phẩm cắt từ phổi của bệnh nhân ung thư phổi đen xì vì khói thuốc lá.
Tác hại của thuốc lá đã được cảnh báo tuy nhiên người ta vẫn không biết sợ. Có bệnh nhân đến khám và khi nhìn vào lá phổi bác sĩ chụp lại là phổi của họ, bản thân họ cũng sợ, không tin là lá phổi của mình lại có màu kinh sợ như thế.
Phổi đen vì bán bún chả
Không chỉ ảnh hưởng bởi khói thuốc lá, bác sĩ Căn cho biết nhiều bệnh nhân bị đen phổi vì khói bụi đặc biệt là khói bếp từ quạt bún chả vì quạt bún chả có mờ nên khói từ than bốc lên rất nhiều. Người hít phải lâu ngày phổi cũng đen không khác gì người hút thuốc lá.
Trong trang bệnh án của bệnh nhân Lưu Thị Hoa trú tại Thanh Trì, Hà Nội làm nghề bán bún chả tại Cầu Giấy Hà Nội. Ngày nào bệnh nhân cũng ngồi quạt bún chả khoảng hơn chục năm nay. Đến khi phát hiện ho nhiều, ho ra máu.
Bệnh nhân đi kiểm tra sức khỏe. CT phổi phát hiện khối u ở phổi trái. Phẫu thuật mở, các bác sĩ cũng giật mình vì bệnh nhân không hút thuốc nhưng phổi rám đen xì. Lúc ấy, người nhà bệnh nhân mới cho biết chị làm nghề bán bún chả.
Chị Hoa và người thân vô cùng lo lắng vì nếu điều trị thành công ung thư phổi thì phổi của chị cũng bị xơ hóa, đen như gỗ mun, chức năng của phổi cũng giảm đi rất nhiều.
Cùng với chị Hoa, bác sĩ cũng gặp nhiều chị em phụ nữ là nạn nhân của khói thuốc, khói từ quạt thịt nướng, thịt bún chả.
Trường hợp của một bệnh nhân tên Nhô Thị Dương, quê ở Thái Bình cũng khiến bác sĩ Căn ám ảnh. Khi phẫu thuật, các bác sĩ bất ngờ vì phổi của chị đen như bồ hóng. Hai bên lá phổi đen như bệnh nhân sử dụng thuốc lá lâu năm.
Trong khi đó, chị Dương và gia đình quả quyết chị không sử dụng thuốc lá.
Chị Dương nhập viện với triệu chứng khó thở, ho và hơi khan tiếng. Khi đi khám, bác sĩ cho biết chị Dương bị u phổi, phải làm phẫu thuật. Chưa biết khối u lành tính hay ác tính, bác sĩ vẫn mổ để tiến hành xét nghiệm mô bệnh phẩm.
Lúc ấy, gia đình chị Dương mới cho biết họ làm nghề bán giò chả. Chị Dương, ở nhà chị hay phụ bố mẹ quạt bếp lò và trông coi nồi giò luộc. Trong quá trình làm việc giúp cha mẹ, chị Dương đã hít nhiều khí than, bồ hóng trong khói.
Chị Dương không những bị đen phổi mà khối u mổ ra đi xét nghiệm dương tính với tế bào ung thư.
Bác sĩ Căn cho biết khói than, khói thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây xơ phổi, ung thư phổi hàng đầu nhưng ở nhiều địa phương người dân vẫn còn sử dụng vật liệu đun gây khói, bếp than tổ ong, hút thuốc lá.
Các bác sĩ khuyến cáo nên tránh xa với khói, bụi để tránh căn bệnh ung thư phổi
