1. Mô tả:
Giảo cổ lam hay còn gọi là ngũ diệp sâm, thất diệp đảm, Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino, họ bầu bí Curcubitaceae. Ở Nhật Bản cây này được gọi là cây trường sinh, Trung Quốc gọi là Jiaogulan, sâm nam.
Cây còn có nhiều tên thể hiện sự quý hiếm như ngũ diệp sâm, sâm phương nam, cây cỏ thần kỳ...
Giảo cổ lam có thân mảnh, leo nhờ tua cuốn đơn ở nách lá. Cây cái và cây đực riêng biệt. Lá kép có hình chân vịt.
Cụm hoa có hình chuỳ, nhiều hoa nhỏ màu trắng, cánh hoa rời nhau xoè hình sao, bao phấn dính thành đĩa, bầu có 3 vòi nhuỵ.
Quả khô có hình cầu, đường kính khoảng 5 - 9 mm, khi chín có màu đen.
2. Quá trình phát hiện cây quý:
Giảo cổ lam được coi là một dược liệu đầu vị quý ghi trong sách cổ “Nông chính toàn thư hạch chú”, quyển hạ, năm 1639, của Trung Quốc.
Năm 1976, Nhật Bản tình cờ phát hiện giảo cổ lam khi nghiên cứu một bộ lạc sống trên núi cao có tuổi thọ bình quân 98 tuổi. Họ phát hiện ra, người dân nơi đây dùng loại cây này chế biến thành trà và bào chế thành thuốc để tăng cường sức khỏe.
Các nhà khoa học Việt Nam cũng phát hiện giảo cổ lam ở vùng núi Phanxipăng, Sa Pa (tỉnh Lào Cai). Theo nghiên cứu, giảo cổ lam Việt Nam có chất lượng tương đương với giảo cổ lam của Nhật Bản và Trung Quốc.
3. Dược tính của giảo cổ lam:
Các nhà khoa học đã thừa nhận rằng trong giảo cổ lam có hơn 100 loại saponin cấu trúc triterpen kiểu damaran, trong đó có nhiều loại giống với nhân sâm và tam thất. Nhờ đặc tính này mà giảo cổ lam còn được gọi là ngũ diệp sâm.
Tuy nhiên, giảo cổ lam có ưu thế hơn nhân sâm là có tới 80 loại trong khi nhân sâm chỉ có 20 loại.
Giảo cổ lam chứa nhiều Flavonoid, là hoạt chất có tác dụng sinh học cao, chống lão hóa mạnh. Ngoài ra, nó chứa nhiều acid amin tan trong nước, nhiều vitamin và các nguyên tố vi lượng như Zn, Fe, Se.
Những nghiên cứu về giảo cổ lam trên người và động vật đều cho thấy những kết quả rất đáng kinh ngạc.
Giảo cổ lam có tác dụng ức chế tăng cholesterol 71% theo phương pháp ngoại sinh và 82,08% theo phương pháp nội sinh, do đó, nó có tác dụng giảm mỡ máu rất mạnh.
Thử nghiệm trên chuột còn cho thấy giảo cổ lam có tác dụng tăng lực tới 214,2%. Với tác dụng tăng lực như trên, các vận động viên của Trung Quốc và Nhật Bản thường sử dụng giảo cổ lam trước các cuộc thi đấu và họ gọi loại cây này là Doping thiên nhiên.
Những người dân ở vùng núi cao thuộc tỉnh Quý Châu, Trung Quốc thường xuyên uống cây này và họ thường sống trên 100 tuổi.
Những công dụng chính của giảo cổ lam được kể đến như sau:
- Giúp bình ổn huyết áp, chống kết tụ tiểu cầu, làm tan huyết khối, ngăn ngừa sơ vữa mạch, các tai biến về tim, mạch, não.
- Chống lão hóa, ngăn ngừa stress, giúp ăn ngon miệng, ngủ ngon giấc.
- Ngăn ngừa ung thư não, phổi, dạ dày, thận, vú, tử cung, da, tuyến tiền liệt, tuyến giáp. Ngoài ra giảo cổ lam giúp bệnh nhân sau phẫu thuật, chiếu tia xạ, truyền hóa chất ăn ngủ tốt, mau hồi phục sức lực.
- Làm giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường, giúp giảm các biến chứng do bệnh tiểu đường gây ra.
- Bảo vệ tế bào gan rất mạnh trước sự tấn công của các chất gây độc, làm tăng tiết mật và làm tăng đáp ứng miễn dịch tế bào khi chiếu xạ hoặc gây độc tế bào bằng hóa chất…
Giáo sư, tiến sĩ khoa học Trần Văn Sung - Nguyên Viện trưởng Viện Hóa học: "Việc tìm thấy chất phanosid hạ đường huyết mạnh, gypenosid chống u và bây giờ là adenosin tốt cho tim mạch chứng minh chất lượng giảo cổ lam Việt Nam rất tốt.
Đây là loại cây đặc biệt rất cần được bảo vệ và phát triển thành những thuốc quý phục vụ thị trường trong nước cũng như xuất khẩu".
