Tháng 8/2018, khinh hạm Đô đốc Gorshkov, con tàu chủ lực của Dự án 22350 sẽ gia nhập Hải quân Nga. Gorshkov bắt đầu được khởi đóng tại nhà máy đóng tàu Severnaya Verf của Nga ở St Petersburg từ năm 2006.
Khi đó, nó là chiếc tàu mặt nước lớn đầu tiên được đóng kể từ sau sự sụp đổ của Liên Xô - sự kiện đã khiến ngành đóng tàu Nga nói riêng và ngành công nghiệp quân sự nói chung rơi vào cảnh hỗn loạn.
Bởi vậy, Dự án 22350 trở thành một nhiệm vụ đầy thách thức với các công ty đóng tàu Nga khi phải phát triển một khinh hạm gần như mới hoàn toàn nhưng lại trang bị những công nghệ hiện đại nhất của Thế kỷ 21 mà rất nhiều trong số đó chưa từng được hải quân Nga sử dụng.
Theo nhà quan sát quân sự Andrei Kotz của hãng tin RIA Novosti thì Đô đốc Gorshkov được thiết kế với những yêu cầu rất tổng quát:
Có khả năng chiến đấu hiệu quả với các tàu mặt nước và tàu ngầm; tấn công các mục tiêu trên đất liền bằng vũ khí chính xác cao; đối phó với máy bay của kẻ thù tiềm ẩn; thực hiện nhiệm vụ trinh sát bằng cách tận dụng lợi thế do có tầm nhìn thấp và rất nhiều yêu cầu khác nữa.
Với tham vọng như vậy nên Dự án 22350 không phải không gặp các vấn đề và có lẽ nghiêm trọng nhất chính là sự trì hoãn đưa Đô đốc Gorshkov vào hoạt động. Khung thời gian này đã bị lùi lại nhiều lần và theo dự kiến gần nhất thì nó sẽ được biên chế cho Hải quân Nga vào tháng 8 tới.
Mặc dù vậy, lãnh đạo Hải quân Nga vẫn rất tự tin vào các con tàu đầy triển vọng này cũng như những khả năng của chúng. Năm 2016, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu xác nhận, đến 2025 Hải quân Nga sẽ đưa vào sử dụng 6 khinh hạm thuộc Dự án 22350.
Trước đó, Hải quân Nga từng kỳ vọng sẽ tiếp nhận 12 chiếc Đô đốc Gorshkov trong tương lai gần để trang bị cho các đơn vị ở Bắc Cực, Đại Tây Dương và Địa Trung Hải.
Khinh hạm Đô đốc Gorshkov
Viện nghiên cứu nổi
Phát biểu với RIA Novosti, ông Viktor Murakhovsky, Tổng biên tập Tạp chí Arsenal of the Fatherland cho rằng, Đô đốc Gorshkov hiện là chiếc tàu mặt nước uy lực, hiện đại và có độ phức tạp về công nghệ nhất trong kho vũ khí của Nga.
"Con tàu thực sự là một viện nghiên cứu nổi. Kể từ năm 2006, Đô đốc Gorshkov đã chứng kiến hàng loạt vụ thử nghiệm các công nghệ mới nhất của Hải quân Nga, từ các thiết bị điện tử đến hệ thống tên lửa phòng không và bệ phóng".
Theo Murakhovsky, một số hệ thống thử nghiệm trên Đô đốc Gorshkov còn quá mới mẻ, thậm chí vẫn đang trong giai đoạn thiết kế thực nghiệm. Vì vậy, ông nhấn mạnh, một con tàu như thế không thể đóng vội vàng được cũng là lẽ tự nhiên.
"Nhưng một khi hoàn thành, sức mạnh Hải quân Nga sẽ được tăng cường đáng kể", Murakhovsky nói.
Nhà máy đóng tàu Severnaya Verf ở St Petersburg lúc bình minh
Một chiếc máy tính nổi
Sức mạnh tấn công chính của Đô đốc Gorshkov nằm ở 16 ống phóng thẳng đứng các tên lửa hành trình Kalibr/Oniks. Trong khi đó, hệ thống phòng thủ được bảo đảm bằng 32 tổ hợp tên lửa hải quân Polimet-Redut. Hệ thống phòng thủ tầm cực gần gồm hai pháo Palash, còn phòng thủ chống ngầm được bảo vệ bởi 4 ống phóng ngư lôi Packet-NK.
Cuối cùng, một pháo A-192M 130mm với vận tốc bắn 45 phát/phút sẽ yểm trợ hỏa lực tấn công bờ. Vũ khí của tàu được kiểm soát bởi một hệ thống thông tin và kiểm soát kỹ thuật số mới, với sự hỗ trợ thêm của các hệ thống vô tuyến điện tử tiên tiến để theo dõi các tàu mặt nước và tàu ngầm.
Trên thực tế, Murakhovsky giải thích, siêu khinh hạm này của Nga là "một chiếc máy tính nổi, có khả năng giải quyết nhiều công việc mà gần như không cần tới sự can thiệp của con người."
Gorshkov cũng được tích hợp với hệ thống điều khiển của toàn bộ hạm đội và hệ thống thông tin - trinh sát toàn cầu do Nga thiết lập.
Tên lửa hành trình siêu thanh P-800 Oniks (phiên bản xuất khẩu gọi là Yakhont)
Mặc dù được trang bị rất nhiều phương tiện hiện đại như vậy nhưng Đô đốc Gorshkov vẫn là một con tàu tương đối nhanh, có thể di chuyển với vận tốc 30 hải lý/giờ, tầm hoạt động gần 5.000 hải lý ở vận tốc hành trình 14 hải lý/h.
Ở chế độ tự động di chuyển, 180 - 210 thành viên thủy thủ đoàn của con tàu trọng tải khoảng 5.400 tấn này có thể lưu lại trên biển trong thời gian 1 tháng trước khi cần tái tiếp tế.
Cho đến nay, có bốn tàu thuộc Dự án 22350, gồm Đô đốc Gorshkov, Đô đốc Kasatonov, Đô đốc Golovko và Đô Đốc Isakov đang được đóng. Ba chiếc đầu đã được hạ thủy, chạy thử nghiệm, lắp đặt vũ khí hoặc ở giai đoạn đóng cuối cùng và dự kiến sẽ được chuyển giao trước năm 2020. Ít nhất bốn tàu nữa cũng đã được đặt hàng.
Theo Murakhovsky, Hải quân Nga sẽ phải cần tới tổng cộng 10-12 chiếc tàu theo Dự án 22350 để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đặt ra theo học thuyết Hải quân Nga.
Đô đốc Gorshkov, các tàu chị em cùng với các tàu khác đang được đóng cho Hải quân Nga sẽ là một phần của chương trình hiện đại hoá toàn diện lực lượng này. Giai đoạn từ 2018 đến 2027, Hải quân Nga dự kiến sẽ tiếp nhận khoảng 35 tàu, trong đó có 20 tàu chiến mặt nước, 1 tàu ngầm và 14 tàu hậu cần.
Khinh hạm Nga tiêu diệt khủng bố IS bằng tên lửa hành trình Kalibr