Ba ngày sau khi trở về từ cuộc gặp chớp nhoáng với nhà lãnh đạo Nga ở Moscow, Tổng thống Syria Bashar al-Assad bất ngờ tuyên bố sẵn sàng tổ chức bầu cử sớm và đứng ra tranh cử nếu người dân muốn.
Theo nhà sử học, nhà bình luận người Nga Pavel Aptekar, động thái này của ông Assad rõ ràng là đã được phía Nga tham vấn.
Ông này cho rằng, "Nga từ lâu đã thường sử dụng bầu cử sớm để tái bổ nhiệm quan chức, đặc biệt là các thống đốc". Tuy vậy, khi áp dụng "chiêu" này với Assad, Moscow có thể phải đối mặt với một trong hai kết quả gần như ngược lại.
Trường hợp thứ nhất, theo học giả này, Kremlin có thể muốn sử dụng các cuộc bầu cử sớm để "làm mới quyền lực" của Tổng thống Syria đương nhiệm - người mà Moscow luôn khẳng định là "nhà lãnh đạo hợp pháp", bất chấp nghi ngờ từ phương Tây.
Ông Aptekar phân tích, thỏa thuận ngừng bắn là điều kiện đầu tiên cần phải có cho các cuộc bầu cử hợp pháp. Thỏa thuận đó chỉ có thể đạt được một khi IS bị đẩy lùi khỏi quốc gia này, hoặc phần lớn lãnh thổ Syria không còn bóng dáng các chiến binh đối lập.
Thế nhưng, rõ ràng, chiến thắng IS là một mục tiêu lâu dài, ngay cả khi Syria có được sự giúp đỡ của Nga và Iran.
Nếu điều này xảy ra, các quốc gia đối lập với Syria - Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập và cả phương Tây - sẽ từ chối thừa nhận kết quả của các cuộc bầu cử. Chiến tranh chắc chắn sẽ lại tiếp diễn.
Nỗ lực của Kremlin trong việc hòa giải giữa chính quyền Damascus và các đối thủ ôn hòa đều không hiệu quả và trở nên mâu thuẫn.
Chuyên gia Alexei Malashenko từ Trung tâm Carnegie (Nga) thì cho rằng, nếu Moscow ủng hộ ông Assad tranh cử thì điều đó đồng nghĩa với việc nước này từ bỏ cam kết thúc đẩy thành lập một chính quyền chuyển tiếp và Assad có thể sẽ ra đi.
Kịch bản thứ hai được ông Aptekar nêu ra là, các cuộc bầu cử sớm sẽ mở đường cho ông Assad từ chức trong êm đẹp.
Chuyên gia quan hệ quốc tế Vladimir Frolov đánh giá, nếu điều này xảy ra, ông Assad sẽ rút lui khỏi cuộc bầu cử vào phút cuối và "đôn lên" một ứng cử viên khác có thể được phe đối lập chấp nhận.
Tuy nhiên, ở kịch bản này, Moscow cũng vấp phải những khó khăn: Việc thiết lập liên lạc với phe đối lập ôn hòa đã quá muộn, an toàn của cộng đồng Alawite thiểu số (nơi ông Assad và phần lớn quân đội của ông xuất thân) cũng khó được đảm bảo.
Số phận những thân tín nhất của ông Assad cũng chưa biết sẽ ra sao, bởi khi đó, họ có thể bị buộc tội gây tội ác chiến tranh hoặc giết người hàng loạt.
Học giả Aptekar cảnh báo, bài học gần đây nhất cho ông Assad chính là Cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych.
Ngày 4/2/1014, ông Yanukovych đã hứa hẹn sẽ tổ chức bầu cử. Gần nửa tháng sau đó, ngày 21/2, ông ký một thỏa thuận với phe đối lập. Một ngày sau, ông từ bỏ quyền lực, chạy khỏi Kiev.
