Theo tạp chí Xinmin Weekly tại Thượng Hải, giới bình luận chính trị Trung Quốc lâu nay cho rằng trong nhiều năm qua, Ấn Độ đã nỗ lực tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực Đường kiểm soát thực tế (LAC) dài 2.000 km - ranh giới tạm thời chạy dọc dãy núi Himalayas giữa Trung Quốc và Ấn Độ.
Đây được xem là một phần trong “hành động chiến lược” nhằm giúp New Delhi giành thêm lợi thế trong các cuộc đàm phán phân chia biên giới với Trung Quốc. Trên thực tế, một số ý kiến cho rằng các cuộc đàm phán còn là chiến thuật trì hoãn giúp Ấn Độ tiếp tục tăng cường sức mạnh quân sự và khả năng kiểm soát các khu vực đang xảy ra tranh chấp.
Một trong những bằng chứng được tạp chí Xinmin Weekly trích dẫn là cuộc họp lần thứ 13 về vấn đề biên giới giữa hai nước được tổ chức tại New Delhi từ ngày 7 – 8/8. Cuộc họp này được đánh giá là khá thành công khi hai bên đồng thuận thiết lập đường dây nóng.
Tuy nhiên, ngay sau đó, Ấn Độ đã thông báo kế hoạch xây dựng một hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu nằm dọc đường biên giới nước này với Trung Quốc đồng thời triển khai một đoàn xe tăng tới vùng biên giới trọng điểm Arunachal Pradesh, khu vực chính thức trở thành một bang của Ấn Độ vào tháng 2/1987. Trong khi đó, Trung Quốc coi bang Arunachal Pradesh là một vùng chiến lược quan trọng của quận Tawang thuộc Tây Tạng.
Trong hơn một thế kỷ qua, mối quan hệ Trung - Ấn đã không ít lần trở nên căng thẳng xung quanh vấn đề phân chia biên giới. Điển hình, khu vực biên giới giữa hai nước từng xảy ra chiến tranh vào năm 1962.
Tổng diện tích vùng tranh chấp giữa Trung - Ấn vào khoảng 125.000 km2 và chia thành 3 khu vực. Một nửa khu vực miền đông Arunachal Pradesh rộng khoảng 90.000 km2. Một nửa khu vực còn lại nằm dưới sự kiểm soát của Ấn Độ rộng 2.000 km2. Và khu vực phía tây thuộc quận Aksai Chin do Trung Quốc kiểm soát thuộc một phần khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương rộng 33.000 km2.
Suốt 50 năm qua, Ấn Độ vẫn tiếp tục tăng cường sự hiện diện quân sự tại Arunachal Pradesh mà theo giới bình luận Trung Quốc, New Delhi đã huy động 1/3 lực lượng quân đội tới khu vực này tương đương 100.000 binh sĩ. Ngoài ra, Ấn Độ còn triển khai các chiến đấu cơ thế hệ thứ tư Su-30 cùng xe tăng T-72 cũng như buộc một số sân bay trong vùng Arunachal Pradesh trao quyền kiểm soát cho quân đội.
Song, mới đây, quan chức Trung - Ấn đã ra thông báo về hàng loạt biện pháp nhằm giảm thiểu tình hình căng thẳng tại khu vực biên giới như thiết lập đường dây nóng đối thoại và tiến hành “các cuộc họp thường xuyên” giữa sở chỉ huy quân sự, các đơn vị chiến đấu gần biên giới và lực lượng biên phòng hai nước. Thậm chí, hai bên còn dự định tổ chức các cuộc họp ngay tại khu vực biên giới tranh chấp và lắp sẵn hệ thống viễn thông giữa phòng tuyến đầu biên giới hai nước.
Một động thái khác thể hiện thiện chí giữa hai nước là khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra thông cáo rằng cuối tháng trước, Bắc Kinh và New Delhi “đã đồng loạt rút quân nhằm tái thiết nền hòa bình” tại khu vực biên giới tranh chấp. Ngoài ra, Trung Quốc và Ấn Độ cũng sẽ tổ chức các cuộc tập trận chung chống khủng bố vào giữa tháng 11 tới.
Binh sĩ Trung - Ấn tại LAC.
Những biện pháp mới trên được đưa ra sau khi hàng ngàn binh sĩ Trung - Ấn cùng xuất hiện tại vùng biên giới tranh chấp. Hai hai bên còn không ngừng đổ lỗi cho nhau xây dựng đường xá cũng như đài quan sát tại khu vực này.
Hồi tuần trước, Bắc Kinh còn bày tỏ mối quan ngại trước kế hoạch xây dựng 2.000 km đường trị giá 400 tỷ rupee (6,5 tỷ USD) tại Arunachal Pradesh. Đây được xem là dự án cơ sở hạ tầng lớn nhất từ trước tới nay trong lịch sử Ấn Độ.
Giới bình luận chính trị Trung Quốc đã lên tiếng phản đối cho rằng Ấn Độ đang xâm chiếm trái phép lãnh thổ Trung Quốc trong 50 năm qua. Các nhà bình luận nhận định những nỗ lực tăng cường sự hiện diện quân sự của Ấn Độ sẽ chỉ “hoàn toàn vô ích” và khẳng định Bắc Kinh đã giành thắng lợi trong cuộc chiến Trung - Ấn năm 1962. Ngoài ra, việc Trung Quốc rút quân cũng như đơn phương tuyên bố ngừng bắn là hành động mang tính “nhân nhượng” với Ấn Độ.
