Từ ngày 30.9 đến 3.10, không quân Nga xuất kích 60 lần, tấn công hơn 50 mục tiêu của quân khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS, theo trung tướng Andrey Kartapolov thuộc Bộ tổng tham mưu quân đội Nga.
Ông nói các cuộc không kích này đã giảm thiểu đáng kể khả năng chiến đấu của IS.
Nhưng sau niềm vui này là một thắc mắc: một sự triển khai không quân hạn chế của Nga sẽ thực sự làm được gì ?
Về ngắn hạn, quân sự Nga sẽ hỗ trợ trên không, để kéo nâng tinh thần đang rệu rã của bộ binh Tổng thống Bashar Assad, để lực lượng này đánh IS và các nhóm Hồi giáo nổi dậy trên bộ.
Nhưng các nhà phân tích nói: sự đóng góp của Nga sẽ không mang tính quyết định cho cuộc nội chiến 4 năm rưỡi nay, ngoài ý nghĩa động viên tinh thần.
Chỉ có thể hy vọng không có thương vong
Quân đội Nga hiện tự hào mạnh hơn 25 năm trước, nhưng vẫn còn sử dụng khí tài phần cứng cũ, bộ binh Syria thì không được huấn luyện kỹ lưỡng. Người dân Nga cũng không mấy ủng hộ một cuộc chiến kéo dài ở Syria, đồng minh lâu năm của Nga.
Như Mỹ, Nga cũng sử dụng sức mạnh không quân nhằm làm suy yếu khả năng chiến đấu của IS.
Tướng Yevgeny Buzhinsky, một chuyên gia quân sự ở tổ chức nghiên cứu PIR (Moscow) và là cựu thành viên Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga, nói:
“Vài năm qua, Nga có những cuộc chiến trên bộ nhỏ, nhưng đây là lần đầu tiên Nga làm giống Mỹ. Từ trên không ném bom để gây tổn thất tối đa cho địch là một chiến thuật”.
Vị tướng này không tin sẽ không có chuyện Nga đưa bộ binh vào Syria.
Tổng thống Nga Vladimir Putin nói ông không sẽ làm việc này, vì nó sẽ gây ra thương vong và Nga có thể sa lầy vào một cuộc chiến đẫm máu ở Trung Đông.
Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 2.10 đã nói Nga có thể bị sa lầy ở Syria.
Chuyên gia quốc phòng Ruslan Pukhov của Trung tâm phân tích chiến lược và công nghệ (CAST, ở Moscow) nói:
“Chúng tôi vẫn còn là tập sự trong dạng chiến tranh này.Và khi bạn là tập sự, bạn sẽ dễ phạm vài sai lầm. Hy vọng đó không phải là những sai lầm chết người, nhưng rõ ràng có nguy cơ thương vong”.
Theo các quan chức Mỹ, Nga có 12 chiến đấu cơ Su-24 và Su-25 để hỗ trợ bộ binh Syria, cùng 4 chiến đấu cơ-ném bom Su-34 hiện đại. Nga còn có 16 trực thăng tấn công và vận tải để giúp bộ binh Syria.
Nga cũng đưa 4 chiến đấu cơ đa năng Su-30 đến Syria. Chúng có thể đánh không chiến và tấn công trên bộ.
Theo một số phi công Mỹ, Su-30 có thể là đối thủ đáng gờm của máy bay của liên minh quân sự chống IS do Mỹ dẫn đầu.
Nga đặt Su-30 cùng tên lửa đất đối không ở các căn cứ dọc bờ biển Syria, dẫn đến nỗi quan ngại ở Lầu Năm Góc: Nga triển khai khí tài để chống liên minh quân sự Mỹ, vì IS không có không quân.
Nhưng theo một quan chức Bộ quốc phòng Nga, bảo vệ căn cứ không quân khỏi máy bay địch là một biện pháp chuẩn, Mỹ cũng làm thế.
Tên lửa vác vai đe dọa không quân Nga
Số máy bay trên hỗ trợ cho phi đội Syria gồm máy bay thời Liên Xô, không có bộ cảm ứng để xuất kích ban đêm, theo tướng Buzhinsky.
Syria cũng thiếu phi công có thể lái các máy bay mới của Nga. Nga cũng đối mặt nhiều hạn chế để có thể hoàn thành nhiệm vụ ở Syria:
Khí tài cũ kỹ. Một số máy bay tấn công trên bộ ở Syria hiện đại, nhưng số khác được thiết kế từ thời Liên Xô, sau được nâng cấp.
Nhà phân tích quân sự Alexander Golts ở Moscow, nói: “Tôi nhớ cả hai kiểu Su-24 và Su-25 được quân Liên Xô sử dụng ở cuộc chiến Afghanistan những năm 1980”.
Vài năm qua, Nga đổ hàng trăm tỷ USD vào cuộc cải tổ-hiện đại hóa quân đội. Nhưng khi Nga tăng cường tuần tra không phận,máy bay ném bom chiến lược liên tục bay dọc biên giới NATO hồi hè, Nga bị mất 5 chiếc trong chỉ 2 tuần.
Golt nói: các đợt bay của Nga sẽ bị hạn chế, vì cần được bảo trì ở môi trường sa mạc. Phi công cũng cần được thời gian nghỉ.
Một số chiến đấu cơ Nga và trực thăng có thể bị tên lửa đất đối không vác vai (MANPAD) bắn trúng. Quân nổi dậy không có tên lửa này,nhưng hẳn chúng sẽ tìm cách đối phó với nỗi đe dọa từ không lực Nga.
Matt Schroeder, nhà nghiên cứu cao cấp của tổ chức nghiên cứu Thăm dò vũ khí nhỏ (ở Thụy Sĩ) nói: “Nếu người Nga sử dụng trực thăng nhiều, MANPAD có thể có sức tác động đáng kể”.
Nỗi nguy cho Nga không chỉ giới hạn ở không quân. Nga có hàng trăm lính thủy đánh bộ và lính dù bão vệ căn cứ chính ở thành phố cảng Latakia, vốn cách chiến tuyến chỉ vài chục dặm.
Các quan chức Lầu Năm Góc cho rằng các cố vấn quân sự Nga đang đảm trách vai trinh sát ở mặt trận, cho phép có sự điều phối chặt chẽ giữa bộ binh Syria và không quân Nga, nhưng cũng đẩy Nga vào gần sự nguy hiểm.
Nga chỉ đánh ngắn hạn, rồi giúp thương lượng hòa bình
Việc quân Syria để mất quá nhiều phần đất hồi mùa hè, buộc Nga can thiệp đột xuất, theo các nhà phân tích. Từ hỏa lực mới của Nga,bộ binh Syria được kỳ vọng sẽ lấy lại thế tấn công.
Vladimir Yevseyev, một chuyên gia các vấn đề quân sự Trung Đông thuộc Viện Kinh tế thế giới-đối ngoại (Moscow) nói quân Syria sẽ tấn công ở các tỉnh Hama và Homs hiện do các nhóm quân nổi dậy kiểm soát.
Vài ngày qua, Nga không kích các vùng này, khiến Mỹ và đồng minh nói đó là cách Nga giúp chế độ Assad chống quân nổi dậy, với cớ không kích IS.
Yevseyev nói: bộ binh Syria có thể chiếm lại các vùng gần hậu cứ của ông Assad ở thành phố biển Latakia, nhưng sẽ mất nhiều tháng cho một cuộc tấn công nhiều tham vọng hơn: thu hồi đa phần đất ở phía bắc do IS kiểm soát.
Nhưng ông nói: có lẽ Nga sẽ không theo đuổi mục tiêu dài hơi này, thay vào đó sẽ ráng môi giới cho một thỏa thuận hòa bình.
Yevseyev nói: “Nga không thể thu hồi toàn bộ lãnh thổ Syria. Nga muốn đánh thắng một số tổ chức cực đoan, rồi chuyển sang các cuộc đàm phán hòa bình ở Thụy Sĩ”.
Alexei Pushkov, chủ tịch tiểu ban đối ngoại thuộc Hạ viện Nga, hôm 2.10 nói với một đài phát thanh Pháp: không quân Nga hy vọng chỉ không kích trong khoảng 3 đến 4 tháng.
