Antonov An-12 (tên ký hiệu NATO: Cub) là loại máy bay vận tải hạng trung sử dụng 4 động cơ cánh quạt, nó là phiên bản quân sự của máy bay chở khách Antonov An-10.
Nguyên mẫu đầu tiên (số hiệu 7900101) được chế tạo tại Irkutsk thực hiện chuyến bay thử nghiệm vào ngày 16/12/1957 với động cơ Kuznetsov NK-4, hơn 900 chiếc khác được trang bị động cơ AI-20K gồm cả phiên bản dân sự và quân sự.
Từ khi chính thức được giới thiệu vào năm 1959 cho đến khi kết thúc sản xuất vào năm 1973 tại Liên Xô, đã có tổng cộng 1.248 chiếc An-12 xuất xưởng.
Phiên bản An-12BP là máy bay vận tải và thả lính dù tiêu chuẩn của Không quân Liên Xô (VTA) trong giai đoạn 1959 - 1974.
Có khoảng 25 chiếc An-12BK/PP/PPS (Cub-A/B/C/D) đã được sửa đổi thành máy bay tác chiến điện tử, phục vụ trong Không quân và Không quân Hải quân.
Tính đến thời điểm hiện tại, hơn 100 chiếc An-12 vẫn được sử dụng trong lực lượng không quân của 9 quốc gia khác, gần 200 chiếc hoạt động trong lĩnh vực hàng không dân dụng.
An-12 có một biến thể được sản xuất tại Trung Quốc bởi Công ty Shaanxi mang tên Yunshuji-8 (Y-8).
Thông số kỹ thuật cơ bản của phiên bản An-12PB: Phi hành đoàn 5 người (2 phi công, thợ máy, sĩ quan dẫn đường và sĩ quan vô tuyến). Máy bay có chiều dài 33,1 m; sải cánh 38,0 m; chiều cao 10,53 m; trọng lượng rỗng 28.000 kg, trọng lượng cất cánh tối đa 61.000 kg.
An-12PB được trang bị 4 động cơ cánh quạt Progress AI-20L/M, công suất 4.000 ehp (3.000 kW) mỗi chiếc, cho tốc độ tối đa 777 km/h, tốc độ hành trình 670 km/h, trần bay 10.200 m, tải trọng lớn nhất 20.000 kg (hoặc 90 lính dù), tầm bay với tải trọng tối đa đạt 3.600 km.
Trong điều kiện hình dạng, kích thước và chức năng, An-12 rất tương đồng với Lockheed C-130 Hercules của Mỹ. Các máy bay An-12 của Quân đội Liên Xô còn được trang bị thêm 2 pháo NR-23 cỡ 23 mm ở đuôi để phòng thủ.
Một chiếc An-12 47 năm tuổi hiện vẫn đang hoạt động của Nga
Theo báo cáo của Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), Việt Nam đã được Liên Xô viện trợ tổng cộng 12 chiếc An-12 trong năm 1979.
Máy bay vận tải An-12 tương tự như trường hợp của hệ thống tên lửa phòng không SA-6, cũng gây nghi ngờ rằng liệu chúng có thực sự nằm trong biên chế của Quân đội Nhân dân Việt Nam
Nhưng khác với SA-6, đã có khá nhiều tài liệu ghi nhận về sự hoạt động của An-12 trên bầu trời Việt Nam, tuy rằng hiện nay không có bức ảnh hay khung vỏ một chiếc An-12 đã nghỉ hưu nào để chứng minh.
Do vậy, giả thiết nhận được nhiều sự đồng tình nhất là số máy bay An-12 trên đã được Liên Xô cho Việt Nam "mượn" trong một thời gian nhất định, cùng với 6 chiếc máy bay tuần tra săn ngầm Be-12.
Và đến khi Việt Nam không còn phụ tùng để duy trì hoạt động nữa, 12 chiếc An-12 cùng 6 chiếc Be-12 đã được trao trả lại cho Liên Xô, chính vì vậy mà hiện nay chúng ta không thể tìm được một nguyên mẫu An-12 hay Be-12 nào trong bảo tàng hay khu lưu trữ máy bay nghỉ hưu.
