Cuối tháng 5, đầu tháng 6 vừa qua, cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ đều nhất trí thông qua dự luật chi 612 tỷ USD cho quốc phòng trong năm tài chính 2016, tăng mạnh so với mức chi 557 tỷ USD của năm 2015.
Tuy nhiên, trong bối cảnh chủ nghĩa cực đoan trỗi dậy và tình hình thế giới bất ổn, nhóm diều hâu trong lĩnh vực quốc phòng ở Mỹ cho rằng như thế vẫn chưa đủ, và kêu gọi tăng ngân sách cho các hoạt động quân sự nhiều hơn nữa.
Quả thực, dù được phân bổ lượng ngân sách khổng lồ như vậy nhưng có vẻ như Quân đội Mỹ nói chung và Không quân Mỹ nói riêng đang lâm vào tình trạng "túng thiếu", buộc phải nghĩ đến những loại vũ khí giá rẻ nhưng vẫn đủ sức duy trì vị thế siêu cường.
Cục Nghiên cứu các dự án công nghệ cao thuộc BQP Mỹ (DARPA) cho biết, cơ quan này đang nghiên cứu một chương trình nhằm tích hợp công nghệ và liên kết dữ liệu trên các hệ thống mang vũ khí, nhằm bảo đảm tác chiến linh hoạt, hiệu quả, ít tốn kém hơn.
Các chuyên gia DARPA đặt vấn đề, chiến tranh hiện đại là cuộc chạy đua vũ khí liên tục với chu kỳ phát triển mỗi hệ thống kéo dài hàng chục năm, chi phí hàng tỷ đô la, nhưng nó vẫn bị lỗi thời qua thời gian.
Cụ thể là rất nhiều loại tên lửa hành trình (TLHT), bom, tên lửa hàng không phải cất trữ tốn kém, chưa dùng tới, ít năm sau đã phải thanh lý. Lượng ngân sách “đổ” vào đó cực lớn.
Để giải quyết tình trạng tốn kém này chương trình của DARPA hướng tới tích hợp công nghệ SoSITE nhằm thay thế chiến thuật tấn công đường không truyền thống bằng phương cách liên kết dữ liệu, sử dụng vũ khí linh hoạt hơn.
Chương trình SoSITE sử dụng nền tảng các máy bay có người lái, không người lái, cùng máy bay ném bom chiến lược liên kết dữ liệu để chỉ huy và kiểm soát tác chiến một cách thống nhất.
SoSITE sẽ thay thế chiến thuật tấn công đường không truyền thống bằng phương cách liên kết dữ liệu, sử dụng vũ khí linh hoạt hơn.
Vũ khí rẻ vẫn được dẫn chính xác
DARPA mô phỏng một cuộc xung đột trong tương lai gần với tình huống là một máy bay chiến lược mang TLHT công nghệ cao và nhiều vũ khí thông thường, phối hợp với máy bay chiến thuật thế hệ mới (MBCT), tổ chức tấn công trận địa TLPK của đối phương.
Động thái đầu tiên, máy bay chiến lược phóng ra tên lửa hành trình (TLHT) thông minh, đắt tiền, hướng về phía trận địa đối phương gọi là lớp TLHT “xung kích”. Lập tức MBCT so tần số, liên kết dữ liệu với các TLHT này.
Khi các TLHT liệng vào sát mục tiêu, từ lúc này MBCT làm nhiệm vụ liên kết hai chiều, trong đó, một chiều liên tục trao đổi dữ liệu với cảm biến của TLHT “xung kích”, một chiều khác chuyển dữ liệu theo thời gian thực cho máy bay chiến lược chuyên chở nhiều vũ khí.
Tới thời điểm “quyết định”, MBCT liên kết dữ liệu với máy bay chiến lược tổ chức đòn tiến công thứ hai cấp tập, số lượng lớn, ồ ạt vào mục tiêu bằng vô số những TLHT thông thường (rẻ tiền), chúng liệng theo quỹ đạo đã được MBCT cung cấp.
Phía đối phương chống trả, bằng cách bắn chặn các tên lửa hành trình, nhưng không xuể, vì số lượng chúng quá nhiều, kiểu “bầy đàn”, khiến cho đối phương bắn lên không xuể, kết cục trận địa tên lửa bị xóa sổ.
Như thế, thay vì phải cần một số lượng lớn máy bay chiến thuật “mang” TLHT, radar cùng thiết bị tình báo, trinh sát, giám sát (ISR) tốn kém, thì giờ đây mọi việc trở nên đơn giản và tiết kiệm hơn rất nhiều.
Tất cả là nhờ hệ SoSITE tích hợp và liên kết giữ liệu liên tục giữa máy bay tốp đầu và tốp sau. Qua tính toán, có thể nhiều tên lửa ở tốp sau bị bắn chặn tới 60%, nhưng đó là các tên lửa rẻ tiền, cất trữ qua nhiều năm, vòng đời sắp hết, nên chi phí ít tốn kém.
Vẫn còn lại nhiều quả đạn không bị chặn, lọt được qua lưới phòng không phá hủy mục tiêu. Tính trên tổng thể, bên tấn công có chi phí thấp mà vẫn đạt hiệu quả hủy diệt cao.
DARPA tin rằng, tối ưu hóa chiến thuất tấn công bằng liên kết dữ liệu như mô tả trên đây, hiệu quả thu về “đáng kinh ngạc”, nhất là vòng đời các vũ khí sẽ được kéo dài hơn nhiều.
Nỗi lo lắng chi phí nghiên cứu và sản xuất số lượng lớn tốn kém cho tên lửa thông minh cực kỳ đắt đỏ sẽ không còn sự trăn trở của các “nhà đầu tư”. Điều quan trọng là không cần dùng nhiều MBCT thế hệ mới đắt tiền.
Máy bay cường kích tàng hình F-117A Nighthawk của Không quân Mỹ bị bắn rơi ở Serbia.
Giảm rủi ro cho phi công
Thông qua hợp đồng với các hãng như Boeing, General Dynamics, Lockheed Martin, Northrop Grumman, BAE Systems, và Rockwell Collins, DARPA đang làm việc để duy trì ưu thế trên không thông qua cách tiếp cận linh hoạt hơn.
Với việc sử dụng các hệ thống vũ khí, mang lại hiệu quả thực chiến rẻ hơn, giảm số lượng máy bay chiến thuật tham chiến, bớt rủi ro cho phi công nếu dùng UAV.
Theo DARPA, mục tiêu của SoSITE không chỉ nâng cao hiệu quả tác chiến mà còn giảm rủi ro cho các phi công Mỹ, buộc đối phương phải tốn nhiều biện pháp đối phó đắt giá chống trả các đòn tấn công đường không.
Nếu đòn tấn công đầu tiên sử dụng máy bay không người lái còn ít tốn kém hơn nữa. “Các máy bay không người lái dấn thân vào khu vực nguy hiểm, tránh rủi ro cho các phi công khi họ bằng xương bằng thịt bay vào các tọa đổ lửa".
DARPA dự kiên sử dụng các modul hoán đổi cho nhau và các thành phần nền tảng, bao gồm các đơn vị tác chiến điện tử, cảm biến, vũ khí, định vị và thông tin liên lạc với máy bay có người lái và không người lái, để chúng tương thích, liên kết chặt chẽ cùng nhau hơn nữa.
Công việc còn lại là bảo vệ hệ thống khỏi sự tấn công không gian mạng, thu nhỏ các khối thuật toán, sử dụng vật liệu tiên tiến cho SoSITE. Giám đốc chương trình này nói: “Sẽ giảm đáng kể gánh nặng phát triển nếu ứng dụng SoSITE".
Thực tế trên chứng minh rằng, đôi khi "nhà giàu" như Không quân Mỹ cũng toát mồ hôi nếu chi tiêu không căn cơ có thể dẫn đến thiếu hụt đạn dược, suy giảm sức chiến đấu, không duy trì được vị thế độc tôn là siêu cường số 1 thế giới.
