Vì sao mang thai ngoài tử cung có thể bị lặp đi lặp lại nhiều lần?
PGS.TS.BS Phạm Bá Nha (Trưởng khoa Sản, Bệnh viện Bạch Mai - Hà Nội) cho hay trường hợp bệnh nhân mang thai ngoài tử cung tới 4-5 lần không phải là hiếm gặp.
Bác sĩ đã điều trị cho trường hợp bệnh nhân M.H (Hà Nội) bệnh nhân đã phải mổ chửa ngoài tử cung tới 5 lần cùng ở một bên vòi trứng. Nguyên nhân là do vòi trứng của bệnh nhân bị tổn thương chưa hồi phục đã có thai.
Bệnh nhân M.H đã được tư vấn cắt bỏ vòi trứng để tránh nguy cơ mang thai ngoài tử cung lặp lại.
Có những trường hợp bệnh nhân buột phải cắt bỏ cả hai vòi trứng bị tổn thương viêm nặng.
Theo bác sĩ Nha không có chuyện "dớp" khi chẳng may mang thai ngoài tử cung. Theo khoa học mang thai ngoài tử cung có thể bị lặp lại thực chất là do tổn thương cũ (tổn thương sẵn có) ở vòi trứng.
Người đã mang thai ngoài tử cung một lần nghĩa là vòi trứng đã có vấn đề. Đặc biệt, nếu người mang thai ngoài tử cung ở một bên vòi đã được điều trị hoặc bảo tồn, thì tỷ lệ mang thai ngoài tử ở vòi đó lần sau có thể lên tới 50%.
Phôi thai bị mắc kệt tại vòi xảy ra mang thai ngoài tử cung, ảnh minh họa.
Theo cơ chế sinh sản tự nhiên quá trình thụ tinh sẽ diễn ra ở 1/3 của vòi trứng (không phải trong buồng tử cung). Khi đó, tinh trùng từ buồng tử cung sẽ di chuyển ra vòi còn trứng từ buồng trứng sẽ được hút vào loa vòi.
Quá trình thụ tinh thành công sau đó sẽ diễn ra sự phân chia tế bào. Mang thai ngoài tử cung xảy ra khi tế bào phân chia quá nhanh có thể bị kẹt ở vòi không thể di chuyển vào buồng tử cung.
Theo bác sĩ Nha mang thai ngoài tử cung còn do vòi trứng bị rối loạn co bóp khiến cho phôi phát triển nhầm chỗ (tại vòi).
Mang thai ngoài tử cung còn do người phụ nữ bị viêm nhiễm phụ khoa, dùng dụng cụ tử cung, thuốc nội tiết, lạm dụng thuốc tránh thai… có thể gây ra rối loạn co bóp của vòi trứng khiến cho phôi di chuyển chậm và bị mắc kẹt.
Trong các nguyên nhân mang thai ngoài tử cung thì viêm nhiễm chiếm tỷ lệ khá cao vì nó dễ gây ra tổn thương vòi trứng. Viêm nhiễm thường có liên quan tới viêm đường sinh dục dưới từ viêm âm đạo lan dần lên vòi và tử cung.
Nguy cơ trụy tim mạch và tử vong xảy ra…
Bác sĩ Nha cho hay biến chứng do mang thai ngoài tử cung là một trong những tai biến sản khoa rất nguy hiểm trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
Biến chứng nguy hiếm nhất của thai ngoài tử cung là chảy máu, bệnh nhân chết do trụy tim mạch.
"Đã có trường hợp bệnh nhân mang thai ngoài tử cung không phát hiện ra sớm, thai vỡ tới viện trong ổ bụng bác sĩ mổ lấy ra 3 lít máu. Rất may cho bệnh nhân này đã được mổ cấp cứu cầm máu và truyền máu nên đã không bị tử vong", bác sĩ Nha cho biết.
"Mang thai ngoài tử cung có thể bị lặp lại thực chất là do tổn thương cũ ở vòi trứng", PGS.TS Phạm Bá Nha.
Một số biến chứng lâu dài nếu có mang thai ngoài tử cung được nhắc tới nhiều nhất là gây giảm khả năng sinh sản (tổn thương vòi) về sau là hiếm muộn vô sinh.
Có những trường hợp mang thai ngoài tử cung phát hiện ra muộn hoặc không phát hiện ra do biến thể, khối thai rỉ máu tạo thành khối huyết tụ nang bệnh nhân sẽ rất đau đớn.
Tránh bị lặp lại mang thai ngoài tử cung
Bác sĩ Nha cho biết hiện nay điều trị mang ngoài tử cung đa phần là điều trị ngoại khoa mổ ( mổ mở và mổ nội soi). Đa phần bệnh nhân được mổ nội soi để gỡ dính lấy được khối thai và bảo tồn vòi.
Khi mổ nếu vòi trứng được đánh giá còn khá, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân bảo tồn. Kỹ thuật viên sẽ rạch vòi và lấy khối thai ra sau đó cầm máu mép cho vòi tự liền lại.
Tổn thương vòi trứng được đánh giá là xấu bệnh nhân sẽ được khuyên cắt bỏ vòi trứng. Khi được khuyến cáo cắt bỏ vòi trứng bệnh nhân cố giữ có thể gây ra rỉ nước tạo thành túi mủ bên trong ứ nước hay còn gọi dịch viêm.
Trường hợp mổ mở thai ngoài từ cung được thực hiện khi thai bị vỡ chảy nhiều máu ảnh hưởng tới huyết áp bệnh nhân thường khuyến cáo mổ mở để cầm máu.
Theo bác sĩ Nha điều trị nội khoa mang thai ngoài tử cung sẽ được thực hiện trong trường hợp thai chưa vỡ, kích thước nhỏ, ít dịch trong ổ bụng, siêu âm không có tim thai…
Khối thai sẽ được tiêm thuốc độc hóa chất một loại thuốc dùng trong điều trị ung thư nhau thai. Loại thuốc này sẽ hủy hoại rau thai chết, teo dần và bong ra. Rau thai sẽ được đẩy vào trong tử cung hoặc ổ bụng các tế bào trong cơ thể sẽ tới ăn đi.
"Với người mang ngoài tử cung sau khi điều trị bác sĩ luôn khuyến cáo sau 3 tháng cần phải kiểm tra lại để đánh giá có tổn thương vùng vòi, tử cung hay không.
Nếu bệnh nhân có thai ngay sau điều trị khả năng có mang thai ngoài tử cung là rất cao. Để tránh tình trạng mang thai ngoài tử cung lặp lại trước khi có thai nên có sự đồng ý của bác sĩ", bác sĩ Nha khuyên.