Bắc Bộ nắng nóng gay gắt trong ngày 18/5. (Ảnh: Lê Minh Sơn/Vietnam+)
Theo các bác sĩ, trong 2 tháng qua, số lượng người cao tuổi nhập viện liên quan đến các bệnh lý hô hấp tăng so với thời điểm đầu năm.
Nguyên nhân là do nhiệt độ tăng cao khiến cơ thể người cao tuổi khó tự cân bằng, giảm sức đề kháng. Đây cũng là cơ hội để các bệnh lý mạn tính tái phát và có thể tiến triển nặng hơn.
Theo BS Đặng Hoàng Điệp - Khoa Cấp Cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, say nắng, say nóng thường hay xảy ra vào mùa hè, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng cao điểm, nhiệt độ tăng cao đột ngột. Bị say nắng, say nóng không chỉ khiến nhiều người mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu... mà say nắng, say nóng còn có khả năng dẫn đến đột quỵ. Nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn tới di chứng thần kinh không hồi phục hoặc tổn thương đa cơ quan và thậm chí là tử vong.
BS Điệp phân tích, say nóng là tình trạng tăng thân nhiệt do tiếp xúc với nhiệt độ môi trường tăng cao và/ hoặc tăng hoạt động thể lực quá mức, vượt quá khả năng điều hòa của trung khu điều nhiệt dẫn đến rối loạn mất khả năng kiểm soát thân nhiệt. Say nóng có thể phát triển thành say nắng (sốc nhiệt).
Các biểu hiện đặc trưng khi say nắng. Ảnh: BVCC
Say nắng hay còn gọi là sốc nhiệt (heat stroke) là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (> 40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô hấp do tác động của nắng nóng và/ hoặc các hoạt động thể lực quá mức.
Say nóng thường gặp về buổi chiều khi có nhiều tia hồng ngoại, kết hợp với làm việc ở những nơi nhiệt độ, độ ẩm cao, thông gió kém.
Trong khi đó, say nắng thường gặp vào thời điểm giữa trưa, trời nắng nóng gay gắt và có nhiều tia tử ngoại, kết hợp với làm việc dưới trời nắng nóng, độ ẩm cao, không khí lưu thông kém.
"Khoảng thời gian 1 tiếng đồng hồ kể từ sau khi bị say nắng, say nóng ở mức độ nặng được gọi là "thời điểm vàng" để cấp cứu. Do đó, khi cấp cứu say nắng, say nóng phải hết sức chú ý đến việc cấp cứu ban đầu tại hiện trường", BS Điệp nhấn mạnh.
Nắng nóng khiến nguy cơ đột quỵ cao hơn. Ảnh minh họa
Dấu hiệu nhận biết say nắng, say nóng
- Các dấu hiệu nhẹ ban đầu gồm: nhịp tim nhanh, thở nhanh, đỏ da, có thể vã mồ hôi, kèm theo hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn.
- Các biểu hiện nặng hơn nếu không được xử trí kịp thời gồm: tụt huyết áp, rối loạn chức năng thần kinh bao gồm thay đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật và hôn mê. Khi thân nhiệt tăng quá cao còn gây rối loạn điện giải nặng, rối loạn cân bằng nội môi, có thể xuất huyết (xuất huyết kết mạc, đái ra máu, ỉa ra máu) do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
BS Điệp cảnh báo, những đối tượng dễ bị say nắng, say nóng bao gồm trẻ em hoặc người già có khả năng điều nhiệt, thích nghi kém với nắng nóng. Ngoài ra, còn có những người thiếu thích nghi với khí hậu nắng nóng cũng rất dễ bị say nắng; những người tập luyện và làm việc trong môi trường nắng nóng; Mặc quần áo không phù hợp (quá dày, bó sát, không thấm nước, hấp thụ nhiệt…); Lao động trong môi trường nắng nóng, mất nước nhưng không uống đầy đủ nước, hoặc môi trường quá nóng làm mất nước nhanh chóng.
Ngoài ra, những người đang dùng một số loại thuốc làm giảm tiết mồ hôi: thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế beta, thuốc kháng cholinergic, ethanol, kháng histamine và những người mắc một số tình trạng bệnh lý, sốt, rối loạn nội tiết tố, béo phì,... cũng là những đối tượng dễ bị say nắng say nóng.
Ảnh minh họa
Các biện pháp phòng tránh say nắng, say nóng
- Khi phải ra ngoài khi trời nắng nóng, cần che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.
- Uống đầy đủ nước khi trời nắng nóng hoặc phải lao động nặng dưới ánh nắng mặt trời gay gắt. Thường xuyên uống nước dù chưa cảm thấy khát. Có thể uống nước có pha một chút muối hoặc uống dung dịch oresol, nước trái cây, tránh xa nước ngọt có ga, đồ uống năng lượng.
- Không làm việc quá lâu dưới trời nắng hoặc làm việc trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức. Nên nghỉ ngơi định kỳ sau khoảng 45 phút hay 1 tiếng làm việc liên tục ở nơi nắng nóng, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát từ 10 - 15 phút.
- Luôn trang bị đầy đủ các thiết bị chống nắng, chống nóng khi lao động, làm việc dưới trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ bảo hộ, nón rộng vành, kính râm...
Sơ cứu, phòng tránh say nắng tránh nguy cơ đột quỵ. Ảnh: BVCC
- Tạo không gian thoáng mát trong môi trường làm việc, đặc biệt ở các công xưởng, hầm, lò... rất có ý nghĩa trong việc phòng chống bị say nắng, say nóng.
- Khi vừa đi nắng về không nên tắm ngay vì đây là thời điểm cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi, nhiệt cơ thể nói cao, nếu tắm ngay sẽ làm thay đổi thân nhiệt đột ngột, rất nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ.
- Vào mùa nắng nóng, chúng ta cần uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn mát, rau củ quả chứa nhiều kali như: rau đay, mồng tơi, rau má, cà chua..., mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, dễ thoát mồ hôi.
- Không được để trẻ em hoặc bất kỳ ai trong xe hơi đỗ, tắt máy, trong thời tiết nắng nóng dù chỉ để trong thời gian ngắn, do nhiệt độ trong xe hơi có thể tăng hơn 11 độ C chỉ trong 10 phút.
