Người phụ nữ 42 tuổi vào viện vì chảy dịch núm vú trái 3 tháng nay, không kèm đau tức vú, không sờ thấy u cục bất thường. Bệnh nhân đã đi khám ở cơ sở y tế trước đó và được áp lam kính dịch núm vú cho kết quả lành tính.
Khi thực hiện siêu âm cho bệnh nhân, các bác sĩ Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh ( Bệnh viện K ) nhận thấy: Vú trái của bệnh nhân có đám hồi âm hỗn hợp không tạo khối tương ứng với vị trí bất đối xứng 1/2 trên vú trái trên phim chụp mammography.
Các tổn thương này đều rất dễ bị bỏ sót nếu như người làm siêu âm ít kinh nghiệm. Hơn nữa với mô vú đặc như ở bệnh nhân trên, tổn thương trên Xquang cũng rất mờ nhạt và khó xác định.
Bệnh nhân sau đó đã được chỉ định chụp cộng hưởng từ tuyến vú, cho thấy đám tổn thương ngấm thuốc không tạo khối vú trái - xếp loại BIRADS 4. Sau khi sinh thiết, bệnh nhân được chẩn đoán xác định là ung thư vú .
Các bác sĩ cho hay, không nhất thiết phải sờ thấy u mới là có u. Ung thư vú với biểu hiện lâm sàng và hình ảnh rất đa dạng, đặc biệt với tổn thương không tạo khối luôn là một thách thức lớn đối với các nhà chẩn đoán hình ảnh. Nếu bạn đợi đến khi sờ thấy u cục ở vú mới đi khám, có thể lúc đó đã quá muộn màng.
Vì sao có ung thư vú?
ThS.BS Đặng Tiến Giang, Phó Trưởng Khoa Nội 6 – Bệnh viện K, cho biết ung thư vú là bệnh thường gặp nhất trong các ung thư ở nữ giới. Những năm gần đây các ca mắc mới được phát hiện có xu hướng gia tăng. Bệnh diễn biến thầm lặng nên đa số phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn II, III, thậm chí muộn hơn
Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, nước ta có gần 183.000 số ca mắc mới ung thư vú, trong đó ung thư vú là 21.555 người mắc chiếm tỷ lệ 11,8%. Ngoài ra cũng trong năm 2020, Việt Nam ghi nhận hơn 9.000 trường hợp tử vong vì căn bệnh này.
Ung thư vú là tình trạng bệnh lý do tế bào tuyến vú phát triển không kiểm soát được, tạo ra các khối u ác tính, có khả năng xâm lấn xung quanh và di căn xa.
Bình thường, các tế bào tuyến vú được sinh ra và mất đi theo một chu trình đã được lập từ trước. Cơ chế này giúp số lượng tế bào tuyến vú được sinh ra với số lượng vừa đủ, cân bằng giữa số lượng tế bào sinh ra và tế bào chết đi.
Khi có các đột biến gene xảy ra, hội tụ đủ các điều kiện đặc biệt để vượt qua được hệ thống kiểm soát miễn dịch của cơ thể, tế bào tuyến vú sẽ được sinh ra liên tục, mất kiểm soát và tạo thành các khối u bao gồm rất nhiều tế bào không bình thường.
Đó là các khối u ác tính tại vú, hay còn gọi là ung thư vú.
Những tế bào này có khả năng xâm lấn vào mạch máu, mạch bạch huyết xung quanh và di chuyển đến những vùng xa vị trí khối u ban đầu, tạo ra các khối di căn.
Triệu chứng, dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân ung thư vú
Sưng hoặc có khối u ở nách
Khối u ác tính thường có đặc điểm là cứng, không đau khi chạm vào.
Có khối u ở gần vú hoặc nách là dấu hiệu phổ biến nhất ở những người bị ung thư vú. Khối u ác tính thường có đặc điểm là cứng, không đau khi chạm vào.
Để phát hiện sớm các cục u ở vú, chị em nên sờ nắn, kiểm tra vú hàng tháng, sau khi sạch kinh bởi đó là thời điểm vú mềm nhất.
Ngoài dấu hiệu khối u, chị em cần chú ý nếu vùng da ở vú dày hơn, bất thường so với bên vú còn lại, vì đây cũng là dấu hiệu cảnh báo ung thư vú.
Chụp vú ở Bệnh viện K. Ảnh: BVCC
Thay đổi về hình dạng vú, kích thước
Nhiều phụ nữ không sờ thấy khối u như thông thường mà họ thấy ngực to hơn, trễ thấp hơn, có hình dạng khác thường so với bên vú còn lại. Đây cũng là triệu chứng của ung thư vú, thường gặp ở những người có mô vú dày đặc.
Có tới 50% phụ nữ có mô vú dày đặc, và điều này khiến cho việc phát hiện ung thư vú gặp khó khăn hơn.
Sự thay đổi ở núm vú
Một trong những vị trí phổ biến nhất mà khối u thường xuất hiện là bên dưới núm vú, gây ra những thay đổi và cảm nhận ở núm vú. Ở những người mắc bệnh, núm vú thường dẹt hơn, tụt vào trong, tiết dịch hoặc máu. Da xung quanh núm vú có thể có vảy, viêm…
Ngứa ở ngực
Triệu chứng này chủ yếu liên quan tới ung thư vú viêm, và thường bị bỏ qua. Người bệnh bị ung thư vú viêm thường bị ngứa nhiều, nổi mẩn đỏ, hay sần sùi như vỏ cam.
Đau ở vai, lưng trên hoặc cổ
Ở một số phụ nữ mắc ung thư vú, họ cảm thấy đau ở lưng hay vai chứ không phải ở ngực hoặc vú. Cơn đau thường xảy ra ở phần lưng trên hoặc giữa 2 bả vai, dễ bị nhầm lẫn với chấn thương dây chằng, viêm xương khớp.
Vú bị đỏ và sưng
Nhiều người trải qua các triệu chứng như ngực nóng, hay ửng đỏ (thậm chí có màu tím), sưng đau… thường chỉ nghĩ đơn giản là nhiễm trùng, chẳng hạn nhu viêm vú. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu của ung thư vú viêm.
Đau ở ngực hoặc vú
Đau ở bệnh nhân ung thư vú, được mô tả là cơn đau buốt, đến và đi nhanh chóng, giống như một luồng điện nhẹ đi từ ngực trái đến ngực phải.
Các chị em nên lưu ý để tự phòng tránh căn bệnh này bằng cách tự khám vú tại nhà hoặc đến khám tại các cơ sở chuyên khoa uy tín định kỳ để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Hướng dẫn tự khám vú. Nguồn: Bệnh viện K
Một số yếu tố nguy cơ gây ung thư vú
Độ tuổi: Ung thư vú có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là những phụ nữ trên 45 tuổi. Đặc biệt, những phụ nữ không sinh con và sinh con đầu lòng sau độ tuổi 30 có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn những người bình thường.
Bản thân mắc bệnh lý về tuyến vú như xơ vú, áp – xe – vú… nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những tổn thương khó hồi phục ở vùng vú và tiến triển thành ung thư. Hơn nữa, việc chẩn đoán ung thư vú sẽ khó khăn hơn rất nhiều nếu người bệnh mắc thêm những bệnh lý tuyến vú này.
Yếu tố di truyền: trong gia đình nếu có bà, mẹ hay chị gái mắc ung thư vú thì tỷ lệ mắc ung thư vú của cá nhân đó sẽ cao hơn. Phần lớn các trường hợp ung thư vú do di truyền thường từ 2 gen BRCA1 và BRCA2. Những phụ nữ có đột biến gen BRCA1 và/hoặc BRCA2 có thể có đến 80% nguy cơ mắc bệnh.
Người từng bị ung thư như ung thư buồng trứng, phúc mạc, vòi trứng hoặc đã từng xạ trị vùng ngực cũng có nguy cơ bị ung thư vú cao.
Phụ nữ dậy thì sớm (trước 12 tuổi) và mãn kinh muộn (sau 55 tuổi) cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao hơn người khác. Nguyên nhân là do những phụ nữ này chịu tác động lâu dài của hormone estrogen và progesterone.
Béo phì cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Nguyên nhân là do phụ nữ bị béo phì thường sản sinh ra nhiều estrogen hơn so với phụ nữ khác.
Lối sống và sinh hoạt thiếu khoa học: Chế độ ăn uống nhiều calo trong khi cơ thể lười vận động sẽ làm lượng mỡ thừa trong cơ thể tăng cao dẫn đến béo phì và làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú. Ngoài ra, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, căng thẳng kéo dài cũng dễ dẫn đến ung thư vú.
Dùng hormone thay thế như estrogen và progesteron để điều trị các triệu chứng mãn kinh cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao.
Phơi nhiễm phóng xạ: Tuy lượng phơi nhiễm từ tia X là rất thấp nhưng nữ giới cũng cần hạn chế tiếp xúc với môi trường phóng xạ để tránh nguy cơ mắc bệnh.