Israel và các đồng minh cay đắng: Mỹ "quay lưng" ngay trước tương lai đen tối?

Ngày 7/10, trong bối cảnh không quân Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện các cuộc không kích "phẫu thuật" vào các vị trí phòng thủ của lực lượng người Kurd ở miền bắc Syria nhằm dọn đường cho bộ binh và xe cơ giới, truyền thông phương Tây đã liên tục chỉ trích quyết định rút quân của Mỹ.

Chúng tôi xin được tổng hợp các bài viết nói trên nhằm đem lại cho độc giả quan điểm khách quan về chiến sự liên quan tới quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng như ảnh hưởng lâu dài của nó với Syria nói riêng và Trung Đông nói chung.

Fox News: Kẻ thù ở Trung Đông đang hả hê, Tổng thống Trump đã khiến nước Mỹ thua cuộc?

Hàng nghìn chiến binh người Kurd Syria đã hy sinh để giúp Mỹ đánh bại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), nhưng giờ đây Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định bỏ rơi họ cho "kẻ thù truyền kiếp" Thổ Nhĩ Kỳ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan.

Đây là tin tốt cho IS, chúng có thể trỗi dậy nếu người Kurd bị phân tâm. Đó cũng là tin tốt cho Iran, quốc gia muốn biến Syria thành bàn đạp để tấn công Israel, điều mà giờ đây sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Các quan chức Mỹ đã làm việc trong nhiều tháng nhằm tiến hành một thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngăn chặn họ tấn công người Kurd. Thỏa thuận đó giờ đây đã vô hiệu.

Hướng rút quân của các lực lượng Mỹ gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhà Trắng cho biết quyết định của ông Trump được đưa ra sau cuộc điện thoại với ông Erdogan. Phe bảo thủ của Thượng viện Hoa Kỳ từ trước tới nay đều chống lại quyết định nói trên vì họ hiểu rằng ông Erdogan là một kẻ thù của nước Mỹ, mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên NATO.

Dưới thời các nhà cầm quyền trước đây, Thổ Nhĩ Kỳ là một đồng minh của Mỹ. Nhưng ông Erdogan là một người có nhiều "thành tích" trong việc bảo vệ những kẻ cực đoan và khủng bố, bao gồm tổ chức người Palestine Hamas.

Ông Erdogan cũng là một người chống Do Thái và đổ lỗi cho họ (theo thuyết âm mưu) vì trách nhiệm trong sự "hỗn loạn trong kinh tế" của Thổ Nhĩ Kỳ được tạo ra do chính sách của chính ông.

Những nhân vật có ảnh hưởng xung quanh ông Erdogan cũng hợp tác với Iran để "né" trừng phạt của Mỹ, giúp Cộng hòa Hồi giáo thu lợi hơn 20 tỷ USD.

Liên quan đến Syria nói riêng, ông Erdogan là một nhà tài trợ cho phiến quân cực đoan, bao gồm cả al-Qaeda. Còn tình báo Thổ Nhĩ Kỳ giúp vận chuyển vũ khí và chiến binh qua biên giới.

Bỏ qua tất cả các thực tế kể trên, giờ đây ông Trump đã cho phép Thổ Nhĩ Kỳ chịu trách nhiệm quản lý tất cả tù binh IS bị bắt trong 2 năm qua. Nói cách khác, ông Trump đang "gửi trứng cho ác".

Hướng di chuyển của các đơn vị người Kurd thuộc Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) về các căn cứ tiền phương trong khu vực dự kiến chiến sự.

Một số nhân vật cao cấp từng ủng hộ ông Trump đã lên tiếng chống lại quyết định của ông như cựu đại sứ Hoa Kỳ tại LHQNikki Haley thông qua tweet: "Người Kurd là một công cụ trong cuộc chiến thành công của chúng tôi chống lại IS ở Syria. Để họ bị hủy diệt là một sai lầm lớn".

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham nói với Fox News rằng ông Trump đang tái mắc sai lầm tương tự như quyết định rút quân của ông Obama ở Iraq: "Đây là một chiến thắng cho Iran và (Tổng thống Syria) Bashar Assad bên cạnh một chiến thắng lớn cho IS".

Ông Trump rất nhạy cảm với cáo buộc Mỹ đang phản bội người Kurd. Vài giờ sau những bình luận của Haley và Graham, ông đã tuyên bố rằng nếu Thổ Nhĩ Kỳ làm bất cứ điều gì "vượt quá giới hạn" ở Syria, ông sẽ "xóa sổ" nền kinh tế của nước này.

Tuy nhiên, đe dọa này là không đáng tin, vì ông đã không trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ khi họ mua hệ thống phòng không S-400 từ Nga và cũng không trừng phạt các ngân hàng nước này vì đã giúp Iran né tránh trừng phạt của Mỹ.

Tin tốt duy nhất khi nói đến tình hình ở Syria là ông Trump vẫn còn thời gian để đảo ngược quyết định của mình.

Các đơn vị đã rời khỏi một số điểm đóng quân gần biên giới Syria có thể quay trở lại. Ngoại trưởng Mike Pompeo cần nhanh chóng nói với Thổ rằng chuyến đi của ông Erdogan tới Nhà Trắng vào tháng 11/2019 sẽ bị hủy nếu tiến hành một chiến dịch quân sự nhằm vào người Kurd.

Jerusalem Post (Israel): Ông Trump đã lừa chúng ta?

Quyết định bất ngờ của Mỹ đặt ra nhiều câu hỏi về chính sách dài hạn của Mỹ ở Trung Đông. Nó cũng liên quan đến Israel vì cả Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, hai đối thủ trong khu vực của họ dường như đạt được một chiến thắng khi quân Mỹ rút lui.

Quyết định của Hoa Kỳ "bật đèn xanh" cho một cuộc xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria được coi là một sự phản bội. Trong toàn khu vực, nước Mỹ một lần nữa làm thất vọng các đồng minh. Đây là một tác động có ảnh hưởng từ Iraq đến các quốc gia Vùng Vịnh và Ai Cập.

Nói cách khác, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhận định rằng mặc dù người Kurd đã chiến đấu bên cạnh lính Mỹ, nhưng các vùng đất ở phía đông sông Euphrate ở Syria là "miếng bánh" của Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran.

Một số nhà phân tích cho rằng cách duy nhất để SDF ngăn chặn một cuộc xâm lược của Thổ là nhanh chóng để các đơn vị Quân đội Arab Syria (SAA) tiếp quản toàn bộ tuyến biên giới. Tuy nhiên điều này khó xảy ra do phần lớn binh lực của SAA đang ở chiến trường thuộc tỉnh Idlib.

Chính sách của Mỹ tại Trung Đông trong những thập kỷ qua hoàn toàn không nhất quán ngoại trừ việc hỗ trợ cho Israel. Nước Mỹ hùng mạnh là "chìa khóa an ninh" của Israel.

Một Washington "yếu đuối và không đáng tin cậy" trong khu vực sẽ bị thử thách bởi những kẻ thù của Israel và Mỹ.

Ưu tiên của Israel sau khi IS bị đánh bại là Iran không tiếp quản khu vực trống trải này, vì vậy họ vui mừng khi thấy Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) dưới sự chỉ huy của Mỹ tiến vào khu vực.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ John Bolton nhiều lần tuyên bố sẽ làm mọi cách để lính Mỹ ở Syria cho đến khi Iran rời đi.

Đó dường như là một "ký ức xa xôi" khi hiện tại vào ngày 8/10, Ankara đã bắt đầu không kích và pháo kích để dọn đường cho một chiến dịch quân sự ở miền bắc Syria.

Pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ khai hỏa vào vị trí phòng thủ của SDF ở miền bắc Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ hiện tại đang hợp tác chặt chẽ với người Nga. Họ đã mua hệ thống phòng không S-400, ký kết các thỏa thuận năng lượng diện rộng và hợp tác chặt chẽ với Moscow và Tehran để giải quyết vấn đề Syria thông qua tiến trình hòa bình Astana.

Thổ Nhĩ Kỳ từng được coi là đồng minh có thể chống lại Iran vì họ ủng hộ các nhóm phiến quân Syria. Nhưng trong những năm qua, Ankara đã biến các nhóm vũ trang nói trên thành một "lực lượng đánh thuê" và sử dụng để chiến đấu với người Kurd.

Thổ Nhĩ Kỳ sẽ kiểm soát một phần của miền bắc Syria, khu vực có thể chứa tới 1 triệu người tị nạn dọc biên giới và sau đó sử dụng để đàm phán với chính phủ Syria. Rõ ràng đối với Ankara, kẻ thù chính của họ là người Kurd.

Không có bằng chứng Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đối địch lẫn nhau về vấn đề này. Thay vào đó, các nhà lãnh đạo hai bên thường xuyên gặp gỡ và thảo luận về chính sách. Họ có vẻ sẵn sàng phân chia Syria thành các phạm vi ảnh hưởng với Nga là "trung gian" giữa hai bên.

Iran sẽ cố gắng hết sức để có thêm ảnh hưởng Syria. Họ sẽ mở rộng khu vực do các chiến binh Shia Iraq kiểm soát ở Syria thông qua tuyến đường nối al-Qaim (Iraq) và al-Bukamal (Syria) mới mở tại biên giới.

Theo tuyên bố vào tháng 12/2018 của ông Trump, người Mỹ có thể đẩy các thế lực thân Iran khỏi Iraq như một phần của chiến dịch áp lực tối đa. Nhưng thực tế cho thấy Iran đã gây "áp lực tối đa" khiến lính Mỹ phải rời khỏi Iraq.

Phiến quân Syria thân Thổ Nhĩ Kỳ tập hợp để chuẩn bị tấn công các vị trí phòng thủ của người Kurd.

Mỹ đang nhanh chóng "mất bạn" ở Trung Đông, Israel bị bỏ rơi?

Đây là một "hiệu ứng domino". Lính Mỹ dường như chỉ rút khỏi một vài căn cứ tiền phương ở Tel Abyad gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng ảnh hưởng của nó được cảm nhận rõ ràng tại Vùng Vịnh, từ Riyadh và xuống Amman và Cairo dưới dạng một "thông điệp".

"Tương lai đen tối" của các vương quốc Vùng Vịnh đã rõ ràng. Arab Saudi đã chứng minh rằng họ không có khả năng đối đầu với Iran sau cuộc tập kích ngày 14/9 vào các cơ sở dầu mỏ. UAE thì đang tìm mọi cách "thoát thân" khỏi cuộc xung đột Yemen còn Riyadh đang "sa lầy" ở đó.

Chính quyền khu vực Kurdistan (KRG) đã bị cô lập sau khi Mỹ không đứng về phía họ trong các cuộc đụng độ với Baghdad tại khu vực Kirkuk năm 2017. Vì vậy, KRG quyết định cộng tác với Thổ và đối thoại với Iran. Mỹ hiện không được coi là đối tác đáng tin cậy trên khắp Iraq.

Nhiều khả năng khu vực phía nam chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở đông bắc Syria (bao gồm một loạt đô thị như Manbij, Raqqa, tỉnh Deir Ezzor thuộc tả ngạn Euphrate) theo thời gian sẽ lọt vào tay các lực lượng chính phủ Syria được hậu thuẫn bởi Nga và Iran.

Chính sách trong khu vực của Mỹ là sẽ rút quân khỏi Afghanistan và Syria, không sớm thì muộn. Người Mỹ cũng có thể sẽ phải rút khỏi Iraq theo yêu cầu của các đảng phái được Iran hậu thuẫn trong quốc hội.

Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và Iran đang hỗ trợ Hamas. Iran hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề Syria. Trên bàn cờ lớn của Iran về một chiến lược dài hạn trong khu vực, chúng ta có thể thấy một chiến thắng trước mắt.

Quyết định đột ngột, không thông báo cho các đồng minh châu Âu hoặc SDF cho thấy một nước Mỹ có thể đưa ra chính sách bằng tweet của ông Trump.

Điều này có ý nghĩa gì với Israel? Nó có nghĩa là thỏa thuận thế kỷ của Washington (về vấn đề Palestine) và các kế hoạch khác hoàn toàn không rõ ràng. Một Washington thất thường, thậm chí với một chính phủ có vẻ thân Israel hơn trước đây, để lại nhiều câu hỏi hơn câu trả lời.

Có một cảm giác rằng trong khi Mỹ ủng hộ các hành động của Israel trong khu vực, cuối cùng Israel cũng chỉ có một mình và không được Mỹ hỏi ý kiến ​​về chiến lược của họ trong khu vực.

Trong ngắn hạn, lính Thổ tiến vào đông bắc Syria là việc rất rõ ràng.

Nhưng nếu SDF sụp đổ sẽ có một khoảng trống quyền lực và Iran sẽ lấp đầy nó? Bất cứ ai lấp đầy khoảng trống nói trên đều có vị thế trong tương lai của Syria và Iraq và an ninh trên toàn khu vực, đó là điều mà Israel phải quan tâm và có các biện pháp ứng phó.