Sau nhiều tuần gây tranh cãi, vừa qua, tập 11 chương trình The Debut lại làm dậy sóng dư luận, khi Hoàng Thùy Linh liên tục lên giọng đá xoáy và tỏ ý coi thường, muốn dạy dỗ Đức Phúc.
Điều này khiến công chúng khá bất bình. Đa số mọi người cho rằng, Hoàng Thùy Linh chưa đủ tư cách để ra mặt đàn chị với Đức Phúc vì cô không có giọng hát hay, cũng không đạt thành tích cao trong một cuộc thi âm nhạc như Đức Phúc, rằng cô chỉ là một diễn viên có ekip tốt và hay làm màu ngoài việc ca hát.
Nhưng trong âm nhạc, cần phải bỏ đi yếu tố đời tư để nhìn nhận đúng năng lực của người nghệ sĩ trên nhiều bình diện. Lắm tài thì nhiều tật, không một nghệ sĩ tài hoa nào lại bình lặng. Quan trọng là năng lực và cống hiến của họ ở đâu.
Giọng hát tốt – chưa chắc là nghệ sĩ giỏi
Ở Việt Nam, đa số công chúng đánh giá nghệ sĩ qua giọng hát, rằng nếu hát tốt, giọng hay thì sẽ hơn. Ca sĩ nào không có giọng tốt sẽ bị chê là kém tài.
Nhưng đó là cách nhìn nhận thiếu toàn vẹn. Nếu lấy giọng hát và kĩ thuật làm chuẩn, thế giới sẽ không bao giờ có Madonna, Bob Dylan, Nina Simone hay The Beatles…
Nhìn ra thế giới, có thể thấy, những huyền thoại âm nhạc hàng đầu lại là những người không mạnh về vocal. Giọng hát của họ chỉ vừa đủ để thể hiện thứ âm nhạc họ theo đuổi và đôi khi bị đánh giá thấp (như Madonna).
Madonna có nhiều cống hiến vĩ đại với âm nhạc dù không có giọng hát tốt
Cũng như bao ca sĩ khác, họ hát với đầy lỗi thanh nhạc. Họ cũng không thể cộng hưởng vang dội, bắn note cao ầm ầm hay chạy note điên đảo…
Nhưng, họ vẫn được tôn vinh và khiến những diva, divo có kĩ thuật khủng nhất phải nghiêng mình kính phục. Thành tích, di sản của họ luôn vượt xa những ca sĩ đi theo hướng vocalist khoe giọng.
Ngược lại, chỉ cần đi vào nhạc viện, sẽ tìm được hàng loạt ca sĩ có kĩ thuật tốt. Nhưng hàng trăm thế hệ ca sĩ đó ra trường cũng chỉ vài người thành công và chẳng ai đạt đến tầm của tượng đài âm nhạc.
Ca sĩ thuộc dòng nhạc Gospel hầu hết đều có giọng hát "khủng", với quãng giọng rộng, kĩ thuật chuẩn mực, còn hơn cả Whitney Houston. Nhưng không ai trong số họ đạt đến tầm của Whitney và có nhiều cống hiến lớn như cô.
Whitney Houston không chỉ có giọng hát và kĩ thuật mà còn sở hữu tư duy, sáng tạo âm nhạc bậc thầy
Ngay cả đến Opera, loại nhạc đòi hỏi kĩ thuật và giọng hát tuyệt đối nhất, cũng có nhiều ca sĩ không thể thành công nếu chỉ dựa vào vocal.
Eva Marton là một nữ cao kịch tính có giọng hát to, dày, nhưng ít được đánh giá cao và trong nhiều trường hợp còn hát lép vế một số nữ cao trữ tình khác.
Mado Robin là ca sĩ duy nhất sở hữu quãng giọng rộng khủng khiếp, có thể full voice tận B6, C7 như tiếng cá heo. Nhưng bà cũng ít được đánh giá cao và thường bị chê là chỉ biết tung note cao một cách vô hồn.
Nina Simone thậm chí còn tuyên bố: "Tôi chẳng biết kĩ thuật thanh nhạc nào hết. Tôi chỉ biết đàn và hát thôi".
The Beatles hát live không giỏi nhưng vẫn đứng đầu nền âm nhạc thế giới
Bởi vậy, đánh giá một nghệ sĩ đích thực không chỉ dựa vào giọng hát, mà chủ yếu là thẩm mỹ, tư duy, sáng tạo âm nhạc và những gì họ tạo ra được.
Nói cách khác, nếu bạn sở hữu một giọng hát, đó mới là thứ trời cho. Bạn khổ luyện để có kĩ thuật tốt, mới chỉ là bước đầu. Hai thứ đó không tạo ra âm nhạc, nó chỉ là công cụ để làm nhạc.
Bạn chỉ trở thành nghệ sĩ khi biết rèn luyện cho mình một tư duy, thẩm mỹ âm nhạc tốt và sáng tạo ra cái mới, tiên phong định hình nền âm nhạc.
Madonna không cần giọng tốt, kĩ thuật thượng thừa. Nhiều người cũng thường chê cô hay làm màu những thứ ngoài lề không liên quan đến âm nhạc. Nhưng ít ai nhận ra, những thứ "ngoài lề" đó lại giúp kiến tạo cả một nền nhạc Pop sau này và ảnh hưởng đến vô vàn ca sĩ, điều mà những ca sĩ hát tốt hơn cô không bao giờ làm được.
Đức Phúc có mạnh về ca hát?
Đức Phúc từng đoạt quán quân The Voice – một cuộc thi thiên về giọng hát. Bản thân cậu cũng sở hữu giọng hát đẹp, có màu sắc riêng. So với lớp ca sĩ thị trường ngày nay, giọng hát của Đức Phúc được đánh giá cao hơn.
Tuy nhiên, xét một cách chuyên môn, Đức Phúc không mạnh về giọng hát. Kĩ thuật của cậu còn khá yếu.
Đức Phúc thường hát cao thanh quản, bóp cổ họng, vị trí âm thanh chưa chuẩn, support hơi thở yếu. Điều này khiến âm thanh tạo ra bị căng thẳng, thiếu kiểm soát và chênh vênh. Nó khiến Đức Phúc chưa phát huy được hết năng lực có sẵn của mình.
Nhưng đó chỉ là câu chuyện thanh nhạc. Nếu Đức Phúc có thẩm mỹ và tư duy âm nhạc tốt, cậu vẫn thành công mà chẳng cần đến "mớ" kĩ thuật đó, giống như cách Uyên Linh từng làm.
Hơn nữa, việc đứng đầu một cuộc thi ca hát không nói nên điều gì. Đa số các quán quân cuộc thi âm nhạc đều chìm sau một thời gian (trừ một số trường hợp) và hầu hết nghệ sĩ lớn trên thế giới đều không trải qua cuộc thi âm nhạc nào.
Hoàng Thùy Linh đã đủ đẳng cấp làm đàn chị Đức Phúc?
Trong câu chuyện The Debut vừa qua, Hoàng Thùy Linh đúng là đã có phần cư xử chưa chừng mực. Cô hơi thiếu khôn ngoan và thể hiện bản thân over quá mức, dẫn đến những lời nói đụng chạm, làm mất lòng người xem.
Trong khi đó, Đức Phúc sau nhiều tuần hùng hổ, lại biết cách nói năng tiết chế, nhẹ nhàng hơn.
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan và công tâm, Hoàng Thùy Linh vẫn đủ đẳng cấp và năng lực để làm đàn chị của Đức Phúc. Ngoài giọng hát, cô vẫn có nhiều cái để dạy lại cho đàn em của mình.
Hoàng Thùy Linh không có giọng hát khủng, nội lực theo hướng vocalist, nhưng cô xử lí ca khúc, giai điệu và có khả năng cảm nhạc khá tốt. Nhờ đó, các bài hát Hoàng Thùy Linh thể hiện luôn có sự catchy và lôi cuốn.
Nhận rõ thế mạnh của mình không nằm ở vocal, Hoàng Thùy Linh tập trung đào sâu thẩm mỹ, tư duy âm nhạc. Hơn nữa, cô cũng là người khá nghiêm túc và nỗ lực trong công việc, đúng như cô từng nói:
"Trước đây, tôi không nhận xét về giọng hát vì Đức Phúc và Hương Tràm lúc nào cũng chỉ nghĩ rằng ở cuộc đời này chỉ có giọng hát là đủ. Nhắc lại lần nữa, đối với tôi, giọng hát quan trọng nhưng chỉ có nó thì chưa đủ".
Đây là quan điểm khá đúng đắn và văn minh, theo kịp thế giới.
Nhờ đó, các sản phẩm âm nhạc của Hoàng Thùy Linh luôn có sự hoàn chỉnh cả về hòa âm, phối khí lẫn chất nhạc. Cô luôn bắt kịp xu hướng của âm nhạc đương đại và làm nhạc một cách hiện đại, văn minh.
Chỉ cần ngồi xem Hoàng Thùy Linh ngồi ghế giám khảo và bắt lỗi thí sinh, công chúng sẽ thấy được cô có kiến thức âm nhạc tốt đến thế nào. Chính cô là người duy nhất nhận ra một thí sinh của The Debut đạo nhạc nước ngoài, trong khi Đức Phúc và Hương Tràm còn đang ngơ ngác.
Điểm vượt trội của Hoàng Thùy Linh là khả năng làm MV rất chuyên nghiệp hợp thời và đầu tư. Từ cách đây gần chục năm, Hoàng Thùy Linh đã có được những MV âm nhạc chất lượng, được dàn dựng công phu, có chiều sâu, concept rõ ràng, khác hẳn với phần còn lại của Vpop.
Càng về sau này, Hoàng Thùy Linh càng phát triển được thế mạnh này của mình, để cho ra đời những MV nổi trội, đầu tư cả về vũ đạo, trang phục, hình ảnh và bối cảnh. Nhiều MV của cô được thực hiện cách đây khá lâu nhưng không hề thua kém các MV công phu hiện nay và có dáng dấp của nước ngoài.
Thành công của MV Bánh trôi nước chính là minh chứng rõ nhất cho năng lực của Hoàng Thùy Linh.
Với MV này, Hoàng Thùy Linh nối tiếp Hồng Nhung để trở thành nữ ca sĩ hiếm hoi trong nhạc Việt bạo dạn đầu tư làm MV trên nền world music – một thể loại MV ca nhạc không mới trên thế giới nhưng khá mới ở Việt Nam.
Trong MV Bánh trôi nước, Hoàng Thùy Linh đã dung hòa được cách ngâm dân gian trên nền nhạc EDM (Chill out, Dubstep), phối ra âm thanh mới lạ, hơi hướm hiện đại, hội nhập chứ không xưa cũ một màu.
Đến một nghệ sĩ khó tính như Tùng Dương cũng phải khen ngợi MV Bánh trôi nước của Hoàng Thùy Linh. Nó đã tạo ra cú hích lớn trong việc đẩy mạnh đầu tư làm MV của giới nghệ sĩ Việt hiện nay.
Nhiều người cho rằng, thành công của Hoàng Thùy Linh là nhờ có ekip tốt. Nhưng việc lựa chọn được ekip làm việc chất lượng, văn minh và hợp chất cũng là năng lực của nghệ sĩ. Madonna cũng thành công nhờ biết cách chọn ekip cho mình.
Trong khi đó, Đức Phúc hiện vẫn là ca sĩ trẻ loay hoay để tìm được hướng đi riêng, ngoài những bản Pop Ballad dễ nghe, dễ thấm, chưa có giá trị tiên phong, cách tân hay đổi mới.
Rõ ràng, về giọng hát, Hoàng Thùy Linh có thể không bằng Đức Phúc, nhưng về tư duy, hiểu biết và thẩm mỹ âm nhạc, cô đủ năng lực để chỉ dạy cho đàn em vẫn còn đang non nớt.
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.