Cháu bé may mắn nói trên là Bùi Nguyễn H.A (26 ngày tuổi) – con chị Nguyễn Thị H (31 tuổi, ở Liên Chiểu, Đà Nẵng). Trẻ được chẩn đoán mắc tim bẩm sinh phức tạp từ trong bụng mẹ. Sản phụ đã được tư vấn trong thời kỳ mang thai và được chuẩn bị kỹ lưỡng, phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ sản khoa và nội tim nhi khi sản phụ chuyển dạ.
Hiểm nguy rình rập khi bé vừa chào đời bởi chứng đảo gốc động mạch
Ngay khi ra đời, cháu bé đã được bác sĩ nội tim nhi hồi sức ngay và chăm sóc đặc biệt duy trì sự sống đến ngày được phẫu thuật thành công.
Theo mẹ cháu bé, đây là lần mang thai thứ hai của chị. Khi thai được 21 tuần tuổi, trong lần đi khám thai, siêu âm định kỳ, chị đã rất sốc khi các bác sĩ ở Đà Nẵng cho biết thai nhi mắc bệnh tim bẩm sinh bởi gia đình chị không ai mắc bệnh tim.
Sau khi được bác sĩ giải thích bệnh không có yếu tố di truyền (mà thường do trong quá trình mang thai có thể mẹ bị sốt virus, hoặc mang thai khi tuổi đã cao...), trẻ có cơ hội sống cao nếu được can thiệp phẫu thuật kịp thời ngay sau sinh... gia đình chị đã bình tâm hơn.
Được các bác sĩ ở Bệnh viện Sản nhi Đà Nẵng giới thiệu đến Bệnh viện E - nơi đáp ứng cả hai yếu tố sản khoa và tim mạch nhằm hỗ trợ "mẹ tròn con vuông" và theo dõi trẻ mắc tim bẩm sinh rất tốt, chị H đã ra Hà Nội vào Bệnh viện E để khám và theo dõi thai.
Bắt đầu theo dõi thai ở Bệnh viện E khi thai được 37 tuần tuổi, 2 tuần sau, ngày 29/9/2017, khi thai được 39 tuần, sản phụ H đã hạ sinh được bé trai nặng 3kg.
Ca mổ đặc biệt này, bên cạnh kíp bác sĩ sản khoa do PGS.TS Trần Quốc Tuấn – Trưởng khoa Sản phụ - Bệnh viện E là người trực tiếp mổ đẻ còn có thêm kíp bác sĩ tim mạch do ThS.BS Trần Đắc Đại – Trưởng khoa Tim trẻ em, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E trực cấp cứu ngay bên cạnh.
Do mắc tim bẩm sinh nặng nên vừa mới chào đời, cháu bé đã rơi vào tình trạng toàn thân tím tái, chân tay trắng bệch, hơi thở khó khăn… Ths.BS Đại đã ngay lập tức cấp cứu và truyền thuốc đặc trị cho cháu bé ngay khi vừa chào đời. Sau đó, trẻ dần hồng hào trở lại.
"Căng mắt", "căng tay" phẫu thuật cứu trẻ bởi độ di lệch cho phép quá nhỏ
Đến ngày 13/10/2017, khi cháu bé được 14 ngày tuổi, sức khỏe dần ổn định, các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật chuyển gốc động mạch cho bé. Ca mổ diễn ra gần 5 giờ, các bác sĩ phải đồng thời chuyển hai động mạch vành và vá lại lỗ thông giữa hai tâm nhĩ. Ca mổ đã thành công. Cháu bé có cơ hội sống như người bình thường.
(Ảnh minh họa)
TS.BS Đỗ Anh Tiến – Phó khoa Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực cho biết, kỹ thuật chuyển gốc động mạch ở trẻ sơ sinh đặc biệt khó, do đường kính của động mạch vành ở trẻ nhỏ chỉ khoảng 1-1,5mm. Các bác sĩ phải phẫu thuật trong điều kiện khó khăn, với độ di lệch cho phép từ 0,2-0,5mm.
Theo TS.BS Đỗ Anh Tiến, trong quá trình phẫu thuật, nhất là đối với bệnh nhi trong quá trình sơ sinh thì việc gây mê và chạy tim phổi nhân tạo là vô cùng khó khăn; thời gian mổ thường kéo dài 4 giờ, chỉ cần một chỉ số tuần hoàn thay đổi cũng có thể gây ra tử vong ngay trên bàn mổ. Do đó đòi hỏi phải có thiết bị gây mê hồi sức chuyên dụng cho phẫu thuật này.
Sau phẫu thuật, vấn đề hậu phẫu phải được theo dõi từng phút, phải đảm bảo tốt chức năng hô hấp cho bệnh nhi...
ThS.BS Trần Đắc Đại cho biết, đảo gốc động mạch là bệnh nặng nhất trong các loại dị tật tim bẩm sinh, chiếm khoảng 5-7% số trẻ bị dị tật tim và khoảng 20-30/100.000 trẻ sinh ra. Dị tật này có thể gây ra tử vong ngay sau khi sinh, nếu không có sự cấp cứu kịp thời.
Do vậy việc phát hiện bệnh trước khi sinh và để sản phụ sinh tại cơ sở y tế có đủ khả năng cấp cứu và can thiệp cũng như phẫu thuật tim mạch là yếu tố quan trọng quyết định đến sự sống của đứa trẻ.
(Ảnh minh họa)
Theo các bác sĩ, trong quá trình mang thai, các bà mẹ nên kiểm tra sức khỏe thai nhi định kỳ để phát hiện dị tật trước sinh. Qua đó giúp các bé sớm tiếp cận với chăm sóc y tế ngay sau sinh và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
Với những dị tật tim thai được bác sĩ sản khoa phát hiện cần phải có sự phối kết hợp với bác sĩ tim bẩm sinh và theo dõi chặt chẽ tại những cơ sở y tế có hội đủ 2 yếu tố sản khoa và tim mạch nhằm điều trị, cấp cứu kịp thời các dị tật tim bẩm sinh ngay sau khi chào đời.
Đến nay, Trung tâm tim mạch – Bệnh viện E không chỉ làm chủ được kỹ thuật tim bẩm sinh khó nhất này (phẫu thuật đảo gốc động mạch) mà còn tiến hành mổ thường quy, nhằm mang lại cơ hội sống cho nhiều trẻ sơ sinh mắc căn bệnh hiểm nghèo.
Dị tật đảo gốc động mạch ở trẻ sơ sinh là do bất thường trong quá trình tạo hình trái tim lúc phôi thai dẫn đến việc động mạch phổi và động mạch chủ "đổi chỗ" cho nhau. Bình thường, động mạch chủ lấy máu giàu oxy từ tâm thất trái, động mạch phổi đưa máu nghèo ôxy từ tâm thất phải về phổi. Ở phổi, máu được cung cấp đủ ôxy trở về thất trái từ đó qua động mạch chủ nuôi cơ thể.
Các tật về tim bẩm sinh hoàn toàn có thể được phát hiện bằng siêu âm chẩn đoán trước sinh và sau sinh. Do vậy, khi đi khám thai định kỳ, cần phải chú ý đến tim thai xem có gì bất thường (nếu cần thiết phải có một đợt kiểm tra tim thai bởi các bác sĩ tim mạch nhi khi thai được 18-22 tuần tuổi).
Nếu được phát hiện và can thiệp sớm, 98% bệnh nhân tim bẩm sinh có thể chữa được và trở về cuộc sống như người bình thường.
Xem thêm: