Bệnh gia tăng nhanh chóng và ngày càng nguy hiểm
Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Mai Hồng Bàng – Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, gánh nặng ung thư gan ở thế giới và Việt Nam rất nặng nề.
Theo thống kê, trên thế giới có 755.000 ca chết do ung thư gan hàng năm, chỉ tính riêng Hoa Kỳ đã có tới 24.000 ca ung thư gan chết/năm, Châu Âu là 48 nghìn ca chết/năm, Châu Á là 622.000 ca chết/năm.
Tại Việt Nam ung thư gan là một trong 5 bệnh ung thư phổ biến. Việt Nam ghi nhận 17.000 ca chết vì ung thư gan trong số 94.000 ca chết do ung thư mỗi năm.
Theo thống kê của Globan (tổ chức ghi nhận ung thư toàn cầu) năm 2012 công bố, tỷ lệ mắc ung thư gan nguyên phát đứng sau ung thư phổi và ung thư dạ dày. Tuy nhiên thực tế lâm sàng được các bệnh viện thống kê và thông báo, ung thư gan đang có xu hướng đứng đầu trong các loại bệnh ung thư và số ca bệnh đang gia tăng.
Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư gan cao với 24,6 người mắc trên 100.000 dân. Trên bản đồ ung thư gan thế giới, Việt Nam thuộc khu vực có tỷ lệ mắc rất cao.
Lý giải điều này, GS Bàng cho biết, Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ có tỷ lệ cao nhiễm vi rút viêm gan B, C. Đây là nguyên nhân hàng đầu của bệnh, cho nên bệnh ung thư gan nguyên phát đang là điểm nóng.
Theo thống kê riêng của Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, năm 2010 tỷ lệ mắc ung thư gan cả ở hai giới được Bệnh viện Chợ Rẫy khám và phát hiện là 2.794 ca, đến năm 2015 con số này đã tăng lên 3.805 ca mắc.
Tỷ lệ mắc ung thư gan ở độ tuổi 10 – 20 ghi nhận 50 trường hợp, còn đa số ở giai đoạn tuổi 50 - 60. Trung bình mỗi năm cả nước có trên 10.000 ca mắc mới, tỷ lệ này nằm trong nhóm cao nhất thế giới với bản đồ báo động đỏ.
GS TS Mai Hồng Bàng - Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Đặc biệt, ung thư gan trở thành gánh nặng y tế toàn cầu, bởi phần lớn bệnh nhân vẫn được chẩn đoán muộn và thời gian sống trung bình chỉ khoảng dưới 1 năm sau phát hiện bệnh. Ở Việt Nam, thời gian sống của bệnh nhân sau phát hiện bệnh chỉ ≤ 6 tháng.
Ung thư gan nguyên phát thường được chẩn đoán muộn. GS Bàng cho biết, nếu nói về triệu chứng nhận biết sớm ung thư gan hầu như không có. 85 – 90 % bệnh nhân được phát hiện trên nền xơ gan, bệnh gan mãn tính nên các triệu chứng lâm sàng bị lu mờ, làm cho bệnh nhân chủ quan.
Khi bản thân người bệnh cảm nhận được mình có bệnh như mệt mỏi, đau hạ sườn, khó tiêu, chán ăn... thì hầu hết các trường hợp đã rơi vào giai đoạn muộn, bệnh tiến triển mạnh.
Theo thống kê của Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM, số ca ung thư gan chẩn đoán mới từ năm 2010 – 2015 là 20.026 ca, trong đó có tới 8.133 ca (tương đương 40,61 %) bệnh nhân không còn khả năng điều trị
Cách phòng tránh duy nhất khám sức khoẻ thường xuyên
GS Mai Hồng Bàng cho biết, các yếu tố nguy cơ cho ung thư gan phát triển đó là nhiễm vi rút viêm gan B mãn tính. 60 -80 % bệnh nhân viêm gan B dương tính có trong các nghiên cứu về ung thư gan. Nhiễm vi rút viêm gan C chiếm 5 – 20 % trong các báo cáo. Ngoài ra, các yếu tố khác như rượu, aflatoxin, phơi nhiễm chất độc dioxin cũng là yếu tố nguy cơ ung thư gan.
Chính vì thế, những bệnh nhân bị viêm gan mãn tính và có tiền sử uống rượu bia cần kiểm tra sức khoẻ thường xuyên để phát hiện ung thư gan.
(Ảnh minh họa)
Việc điều trị ung thư gan, theo GS Bàng, ung thư gan là bệnh có nhiều cơ hội điều trị. Nếu bệnh được phát hiện sớm thì có thể áp dụng các phương pháp điều trị triệt căn như ghép gan, phẫu thuật cắt gan, tiêu huỷ khối u gan qua da bằng đốt nhiệt cao tần hoặc tiêm ethanol qua da.
Nếu bệnh phát hiện muộn, khối u gan kích thước lớn hoặc xâm lấn di căn thì chỉ có thể áp dụng những phương pháp điều trị tạm thời, kéo dài cuộc sống như hoá tắc mạch hay xạ trị chiếu trong chọn lọc...
Thực tế tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân được chỉ định điều trị triệt căn bằng phương pháp phẫu thuật cắt gan tại thời điểm phát hiện rất thấp. Dưới 30% số trường hợp được chẩn đoán mới do u gan kích thước lớn, đa ổ, di căn gây huyết khối tĩnh mạch cửa, thể trạng kém, chức năng gan suy giảm do xơ gan kèm theo...