Ám ảnh cân nặng, hình thể khiến nhiều chị em phụ nữ và cả các bé gái ở độ tuổi dậy thì rơi vào tự ti. Vì vậy họ thường tin những lời quảng cáo thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc trên mạng với mong muốn sụt ký nhanh chóng. Tuy nhiên đã có khá nhiều trường hợp phải nhập viện do bị suy gan, suy thận vì thuốc giảm cân.
Mới đây, bé gái 13 tuổi phải nhập viện vì gia đình đã cho bé sử dụng một loại thuốc hỗ trợ giảm cân. Bệnh nhi nhập viện tại khoa Nhi - Bệnh viện đa khoa tỉnh Lạng Sơn trong tình trạng tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, chỉ số xét nghiệm men gan cao gấp 10 lần chỉ số bình thường.
Theo Bệnh viện đa khoa tỉnh Lạng Sơn, loại thuốc giảm cân mà trẻ sử dụng trong thời gian qua có thành phần Garcinia Cambogia. Đây là một loại trái cây nhiệt đới, họ măng cụt, có hình dạng giống quả bí ngô nhỏ, thường có màu xanh lá, được dùng khá thông dụng trong các thực phẩm hỗ trợ giảm cân.
Ảnh minh họa
Trước đó không lâu, Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận một bệnh nhân ở Quảng Ninh phải cắt toàn bộ thực quản dạ dày do uống thuốc giảm cân. Theo kết quả giám định của Viện Pháp Y, trong loại sản phẩm giảm cân mà bệnh nhân sử dụng có chứa Sibutramine, một chất độc đã bị Bộ Y tế cấm sử dụng trong tân dược và thực phẩm chức năng, vì những tác dụng gây nguy hiểm tới sức khỏe người dùng.
Một số thành phần thường gặp trong thuốc giảm cân có liên quan đến tổn thương gan: Garcinia cambogia, Hydroxycut, usnic acid, sibutramine và ephedra. Thuốc giảm cân có thể gây ra các triệu chứng như viêm gan, xơ gan, suy gan hoặc tử vong. Một số thuốc giảm cân có thể gây độc cho gan do dùng quá liều hoặc do bản chất thành phần có độc tố gây hại gan. Biểu hiện ở nhiều mức độ từ gia tăng các chỉ số xét nghiệm sinh hóa gan không kèm triệu chứng cho đến vàng da, suy gan hoặc viêm gan mạn tính.
Các yếu tố nguy cơ có thể gây tổn thương gan do thuốc giảm cân bao gồm tuổi, giới tính, mang thai, suy dinh dưỡng, béo phì, đái tháo đường, bệnh gan tiềm ẩn, hút thuốc, lạm dụng rượu, nhiễm trùng và viêm nhiễm sẵn có.
Các triệu chứng của tổn thương gan do thuốc giảm cân có thể khác nhau tùy theo loại tổn thương gan. Có ba loại tổn thương gan chính là tổn thương tế bào gan (gây độc tế bào), tổn thương đường mật và tổn thương gan hỗn hợp (tổn thương tế bào gan và mật). Tổn thương tế bào gan có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng trên và vàng da. Tổn thương mật có thể gây ra các triệu chứng như ngứa ngáy, tiêu chảy, ợ chua và ợ nóng. Tổn thương gan hỗn hợp có thể kết hợp các triệu chứng của cả hai loại tổn thương trên.
Để phát hiện tổn thương gan do thuốc giảm cân, cần làm các xét nghiệm máu để kiểm tra các chỉ số sinh hóa gan như alanine aminotransferase (ALT), aspartate aminotransferase (AST), phosphatase kiềm (ALP), gamma-glutamyl transferase (GGT) và bilirubin. Ngoài ra, cần loại trừ các nguyên nhân khác của tổn thương gan như viêm gan do vi rút A, B, C, D và E; viêm gan do rượu; viêm gan do tự miễn; viêm gan do ứ sắt hoặc đồng; viêm gan nhiễm mỡ; u ác tính hoặc lành tính của gan; và tắc nghẽn đường mật.
Điều trị tổn thương gan do thuốc giảm cân chủ yếu là ngừng sử dụng thuốc và theo dõi chức năng gan. Hầu hết các trường hợp này sẽ cải thiện sau khi ngưng thuốc. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể cần điều trị hỗ trợ như chế độ ăn uống, dưỡng chất, chống viêm, chống dị ứng, chống nhiễm trùng.
Phòng ngừa tổn thương gan do thuốc giảm cân là rất quan trọng và cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Không sử dụng quá liều thuốc được chỉ định hoặc khuyến cáo
- Không sử dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc mà không có sự tư vấn của bác sĩ
- Không sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc hoặc không có bằng chứng khoa học
- Không sử dụng thuốc giảm cân nếu có bệnh gan tiền sử hoặc các yếu tố nguy cơ khác
- Không uống rượu khi sử dụng thuốc giảm cân
- Thường xuyên kiểm tra chức năng gan khi sử dụng thuốc giảm cân lâu dài
- Thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến gan khi sử dụng thuốc giảm cân