Phương Anh* (32 tuổi, nhân viên văn phòng) có sức khỏe tốt. Thời gian gần đây, có thấy mình hơi mập nên đã lên kế hoạch giảm cân.
Để ép cân nặng, Phương Anh không ăn tinh bột, thực hiện chế độ ăn chỉ bao gồm rau, hoa quả. Trong ngày kiểm tra sức khỏe định kỳ, Phương Anh chia sẻ một tuần vừa rồi không hề ăn cơm nhưng có uống 2 ly trà sữa. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm đường huyết lúc đói của cô ở mức cao 6.3, khiến cô gái trẻ lo ngại.
Tiến sĩ Từ Ngữ, Phó Tổng thư ký Hội Dinh Dưỡng Việt Nam, cho biết với một người bình thường, đường huyết lúc đói thường là 3.9 – 5.5 mmol/l. Trường hợp đường huyết lúc đói trong khoảng 5.6 – 6.9 mmol/l thì người đó sẽ được chẩn đoán là tiền đái tháo đường.
Đối với trường hợp của Phương Anh thì cần kiểm tra kỹ vì nguy cơ đái tháo đường là rất cao, chuyên gia nói.
Đo đường huyết (ảnh minh hoạ)
Đường (hay glucose máu) là nguồn năng lượng chính của cơ thể, đồng thời cũng là nguồn nhiên liệu cực kỳ quan trọng và cần thiết cho các cơ quan, đặc biệt là hệ thần kinh và tổ chức não bộ.
Chỉ số GI (glycemic index) để chỉ nồng độ glucose có trong máu thường được đo bằng đơn vị là mmol/l hoặc mg/dl. Nồng độ glucose trong máu liên tục thay đổi từng ngày, thậm chí từng phút và liên quan đến chế độ ăn uống sinh hoạt hằng ngày.
Tuy nhiên, lúc nào trong máu cũng có một lượng đường nhất định, nếu lượng đường trong máu thường xuyên cao sẽ dẫn tới bệnh đái tháo đường.
Theo TS. Từ Ngữ, đường máu rất quan trọng với cơ thể. Nếu cơ thể không có đường trong máu (hạ đường huyết), điều này có thể gây tử vong. Ngược lại, đường huyết luôn ở mức cao sẽ gây ra rất nhiều biến chứng trong cơ thể, ví dụ như ở thận, tim, mắt, mạch máu…
Vì sao đường huyết cao dù không ăn cơm?
Nói về trường hợp của Phương Anh, TS Từ Ngữ cho biết: "Bình thường chúng ta phải ăn đủ 4 nhóm dưỡng chất: tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Trước kia, chúng ta nghèo khó, thịt cá ít, chúng ta ăn cơm nhiều nhưng không bị đái tháo đường.
Hiện nay, cuộc sống hiện đại, mọi người ít ăn cơm hơn, tăng cường ăn thịt, trứng, cá, uống sữa nhưng đái tháo đường lại tăng. Nguyên nhân là do quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Nếu không ăn tinh bột mà đường huyết cao là do bị rối loạn chuyển hoá, cơ thể tự chuyển hóa sang đường".
Đối với trường hợp không ăn tinh bột mà đường huyết lúc đói cao thì nguy cơ đái tháo đường là rất cao. Do vậy, trường hợp này cần phải ăn uống như chế độ của bệnh nhân đái tháo đường. Lưu ý, bệnh nhân không kiêng hoàn toàn tinh bột vẫn phải ăn đủ 4 nhóm dưỡng chất, chia nhỏ bữa ăn, đa dạng thực phẩm, tăng cường vận động thể dục thể thao.
TS Từ Ngữ khuyến cáo đái tháo đường có thể gây ra các biến chứng về tim mạch (cao huyết áp, xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim); Thận (đạm trong nước tiểu, suy thận); Mắt (đục thủy tinh thể, mù mắt); Thần kinh (dị cảm, tê tay chân); Nhiễm trùng (da, đường tiểu, lao phổi, bàn chân). Ngoài các biến chứng trên, bệnh có thể gây ra bệnh mạch máu ngoại vi, trong đó hay gặp nhất là bệnh mạch máu chi dưới gây hoại tử và phải cắt cụt chi.
Theo khuyến nghị từ Hiệp hội tiểu đường Hoa Kỳ ADA, người trên 45 tuổi và không có những yếu tố nguy cơ của đái tháo đường cần thực hiện xét nghiệm đường huyết trước ăn khoảng 2 – 3 năm 1 lần.
Đối với các trường hợp có yếu tố nguy cơ sau, cần phải xét nghiệm đường huyết khi đói 1 năm/lần để phát hiện sớm bệnh:
- Người có lối sống tĩnh tại;
- Người có các thành viên trong gia đình mắc phải bệnh lý đái tháo đường type 2;
- Phụ sản phụ mang thai đang mắc phải đái tháo đường thai kỳ hoặc sinh trẻ có cân nặng lớn hơn 4000g;
- Người mắc tăng huyết áp;
- Người bị hội chứng buồng trứng đa nang;
- Người có tiền sử mắc phải bệnh lý tim mạch;
- Người bệnh mắc phải hội chứng đề kháng insulin hoặc những bệnh lý khác liên quan đến vấn đề kháng insulin.
* Tên nhân vật đã được thay đổi.
