Cách đây 11 năm, vào ngày 8/5/2007, trên website chính thức của mình, CIA tiết lộ bí mật về phi vụ táo bạo từng được các đặc vụ thực hiện: "Bắt cóc" tàu vũ trụ Lunik của Liên Xô ngay tại thời điểm cuộc đua thám hiểm không gian của hai quốc gia đối địch trong Chiến tranh Lạnh đang leo thang.
Liên Xô cũng không phải dạng vừa, nếu như CIA cả gan bắt cóc tàu vũ trụ của họ thì mật vụ KGB cũng đáp trả bằng cách ăn cắp bản sao thiết kế tàu con thoi của Mỹ trong thập niên 70, 80 của thế kỷ trước.
Việc KGB thực hiện điệp vụ táo bạo này đã đem lại "món hời" cho Liên Xô, cho phép nước này xây dựng bản sao hệ thống tàu thế hệ mới. Người Liên Xô gọi nó với cái tên Buran (Bão tuyết).
Phi vụ KGB của Liên Xô đánh cắp bản sao thiết kể tàu con thoi Mỹ được xem là phi vụ gián điệp trực tuyến đầu tiên được ghi lại trong lịch sử nhân loại.
Mọi chuyện bắt đầu từ năm 1974 trong một cuộc họp kín tại điện Kremlin. Vladimir Smirnov, người đứng đầu của Ủy ban tổ hợp công nghiệp quốc phòng Liên Xô (VPK), nắm giữ vai trò là người cố vấn cho Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô Leonid Brezhnev.
Không chỉ chỉ đạo các dự án quân sự, VPK còn giữ vai trò quan trọng trong việc đặt ra các chiến lược để nắm bắt công nghệ thế giới. Đó là lý do, VPK thường phóng đại quá mức những đe dọa tiềm tàng từ nước Mỹ xa xôi. Đó cũng chính là mấu chốt trong bản báo cáo cuộc họp mà Leonid Brezhnev đã nêu trong cuộc họp kín năm đó. Tất nhiên, nội dung báo cáo mãi về sau mới được tiết lộ.
Nội dung phần cuối bản báo cáo như sau: Người Mỹ đang ráo riết xây dựng một tàu vũ trụ có cánh. Phương tiện không gian hiện đại này giống như một tàu bay khổng lồ có khả năng thay đổi quỹ đạo bay theo cái cách mà nó có thể xuất hiện ngay trên đầu của Moskva bất cứ lúc nào nó muốn. Không những thế, tàu vũ trụ này hoàn toàn có thể chở "hàng" nguy hiểm (hàm ý máy bay ném bom không gian)."
Khi nghe được điều này, nhà lãnh đạo Leonid Brezhnev trầm ngâm rất lâu rồi quả quyết: "Đừng ngồi đây và nói chuyện phiếm nữa. Hãy kiếm thật nhiều tiền, nỗ lực thật nhiều và hành động đi!"
Trong cuộc đối đầu căng thẳng và leo thang giữa Mỹ và Liên Xô, sự cân bằng được xem là thước đo để hai cường quốc này "giữ lửa" cho cuộc chiến: Bất cứ bên nào phát triển chương trình hoặc công nghệ gì, lập tức, phía còn lại sẽ chạy đua để tìm thế cân bằng hoặc vượt trội hơn.
Bắt đầu nhen nhóm từ năm 1969, dự án tàu con thoi dài hơi do NASA thực hiện là một hệ thống tàu vũ trụ quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất, chuyên thực hiện các nhiệm vụ thực hiện thí nghiệm khoa học vũ trụ; tham gia xây dựng và bảo dưỡng Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS (về sau)...
Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của tàu con thoi được NASA thực hiện thành công năm 1981. Một năm sau, người Mỹ cho nó triển khai nhiệm vụ đầu tiên ngoài không gian.
Đứng trước dự án khổng lồ như thế của Mỹ, lãnh đạo Liên Xô dĩ nhiên không khỏi sốt ruột. Phát triển một hệ thống tương tự tàu con thoi của Mỹ là mật lệnh ngắn gọn mà giới lãnh đạo Liên Xô ban xuống cho những người đứng đầu ngành không gian.
Năm 1976, kế hoạch xây dựng tàu con thoi mang tên Buran của Liên Xô chính thức bắt đầu.
CIA cáo buộc Liên Xô, ám chỉ mật vụ KGB, đánh cắp các thông tin quý giá về chương trình tàu con thoi tốn kém của Mỹ trong bản báo cáo năm 1985.
"Từ giữa những năm 1970 đến đầu những năm 1980, các tài liệu của NASA mà Liên Xô có được cho phép ngành công nghiệp quân sự và không gian của Liên Xô tiết kiệm được nhiều năm nghiên cứu và thời gian thử nghiệm cũng như tiết kiệm được hàng triệu rúp (tiền Liên Xô), trong khi đó, họ vẫn xây dựng được tàu con thoi tương tự của Mỹ.", theo thông tin CIA cung cấp cho phóng viên điều tra của NBC News.
Có thể nói, nỗ lực khổng lồ nhằm đánh cắp chương trình con thoi của Mỹ là một trong những trường hợp gián điệp đầu tiên trên Internet. Việc tất cả các tài liệu quan trọng về chương trình không gian dài hơi của Mỹ lưu trữ trên mạng đã trở thành "miếng mồi béo bở" cho các mật vụ KGB thu thập và sao chép một cách hoàn hảo.
Vào thời điểm Mỹ phóng tàu con thoi Columbia năm 1981, (Columbia là tàu đầu tiên trong phi đội tàu con thoi của NASA có khả năng bay lên vũ trụ), có khoảng 3.473 tài liệu trực tuyến liên quan đến tàu con thoi nói chung, 103 tài liệu về hệ thống tên lửa tăng cường cho tàu con thoi, 605 tài liệu về hệ thống máy tính vận hành trên tàu con thoi cùng 10 ứng dụng quân sự tàu con thoi được lưu trữ trên mạng.
CIA tiết lộ rằng, Liên Xô đã tiết kiệm "hàng tỷ" cho chương trình phát triển tàu con thoi bằng các phi vụ gián điệp trực tuyến.
12 năm sau khi chương trình tàu con thoi của Liên Xô Buran khởi động, cuối cùng người Liên Xô cũng có thể phóng chiếc tàu con thoi đầu tiên của mình ra ngoài không gian.
Đáng buồn thay, con tàu mang tên "Bão tuyết" ấy lại vô cùng đoản mệnh. Năm 1988 đánh dấu chuyến bay thử nghiệm đầu tiên và cũng là sứ mệnh bay cuối cùng của Buran.
Buran trước giờ cất cánh. Ảnh:
3 giờ sáng ngày 15/11/1988,
Tại sân bay vũ trụ Baikonur Cosmodrome, tàu con thoi Buran được tên lửa Energia phóng vào quỹ đạo với sứ mệnh không tên. Buran không có người điều khiển. Nó thực hiện được hành trình bày kéo dài 3 giờ 36 phút, quay quanh Trái Đất 2 lần và hạ cánh xuống mặt đất an toàn sau đó.
Ngày 12/5/2002, tàu sân bay Baikonur Cosmodrome, nơi chứa Buran, bị bão lớn tấn công. Hậu quả là Buran bị hư hại nặng nề. Dự án đóng tàu Buran thứ hai đang triển khai thì bị hủy bỏ sau sự kiện Liên Xô sụp đổ.
Sau khi Liên Xô phóng tàu con thoi Buran, CIA củng cố những nghi ngờ của mình thông qua những so sánh có thể dễ dàng thấy được của Buran với tàu con thoi của Mỹ.
Dưới đây là những hình ảnh cho thấy điều đó:
*CIA là Cục tình báo trung ương Mỹ
KGB là Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô
Đọc các hồ sơ khác trong series Soviet Secret Files:
- Nước mắt cô độc của Laika: Câu chuyện buồn của chú chó "phi hành gia" Liên Xô
- Nước mắt phi hành gia: Nỗi đau của công dân Liên Xô cuối cùng nhìn cảnh đất nước tan rã
- Bí mật sứ mệnh tự sát của phi hành gia Liên Xô: Cái chết của anh làm nhiều người bật khóc!
- Thảm họa hạt nhân tồi tệ thứ 2 Liên Xô: CIA rõ như ban ngày nhưng không hé môi - vì sao?
Bài viết sử dụng nguồn: CIA, NBC News