Khi thấy máu đỏ tươi đột ngột chảy ra từ hốc mũi, phần lớn phụ huynh rất bối rối và lo lắng không biết xử trí sao cho đúng cách.
Những thông tin dưới đây sẽ giúp các bậc cha mẹ hiểu rõ về căn nguyên của tình trạng bệnh, cách xử trí thích hợp, đặc biệt là phương pháp phòng ngừa chảy máu cam để cha mẹ an tâm hơn khi chăm sóc trẻ.
Hơn 90% các trường hợp chảy máu mũi có nguyên nhân là những tổn thương màng mạch ở vách ngăn mũi.
Thường gặp nhất là tình huống do trẻ tò mò, hiếu kỳ khi chơi với các bộ phận nhỏ của đồ chơi, trẻ vô ý cho vào mũi rồi quên bẵng đi hoặc giấu diếm vì sợ để người lớn biết sẽ la rầy và chảy máu cam là điều không thể tránh khỏi.
Một lý do khác gây ra chảy máu cam ở trẻ có thể do các khối u mũi lành tính và ác tính. Hầu hết các khối u này là lành tính. Tuy nhiên, cần phải có sự kiểm tra để được chẩn đoán chính xác.
Độ ẩm trong phòng của trẻ làm cho không khí khô dẫn đến các màng nhầy của vách ngăn mũi mất tính đàn hồi và sức co giãn. Khi đó, chỉ cần trẻ chà xát mũi hay hắt hơi thì cũng đủ để gây máu cam.
Trong mùa hè, trẻ bị nóng trong người làm cho các mạch máu, cấu trúc trong mũi bị vỡ, gây ngứa ngáy. Trẻ có tật ngoáy mũi, vô tình làm vỡ mạch máu.
Viêm mũi mãn tính, một bệnh truyền nhiễm gây ra sự mở rộng của các động mạch và tĩnh mạch dẫn đến sự bất thường của hệ thống mạch máu trong khoang mũi cũng là nguyên nhân khiến trẻ dễ bị chảy máu mũi.
Một số nguyên nhân khác liên quan đến tình trạng chảy máu cam ở trẻ như: sự thiếu hụt vitamin C, các bệnh lý di truyền liên quan đến thay đổi trong cấu trúc của thành mạch máu, tình trạng viêm mạch máu… Những bất thường này làm tăng tính thấm thành mạch dẫn đến chảy máu.
Xử trí đúng cách khi trẻ bị chảy máu cam
Phụ huynh cần bình tĩnh làm theo các bước sau:
- Xác định bên chảy máu bằng cách lau sạch cửa mũi trước 2 bên, cho trẻ cúi người về phía trước để xác định bên chảy máu.
- Cầm máu đúng cách cho trẻ qua động tác rất đơn giản là dùng ngón tay trỏ đè cánh mũi vào vách ngăn trong khoảng 5 - 10 phút là máu sẽ ngừng chảy, sau đó cho trẻ nằm nghỉ.
Tuyệt đối không cho trẻ nuốt máu vào bụng. Nếu máu chảy xuống họng bạn nên cho trẻ nằm nghiêng và nói trẻ dùng lưỡi đẩy máu ra mỗi 2 - 4 phút để theo dõi lượng máu mất.
- Động viên và an ủi trẻ để trẻ không bị hoảng sợ khi nhìn thấy máu.
Cần đưa trẻ đến bệnh viện khi gặp một trong những tình huống sau:
- Máu vẫn tiếp tục chảy sau khi đã làm các bước trên.
- Trẻ bị chảy máu mũi nhiều lần trong thời gian ngắn.
- Bị hoa mắt, choáng váng.
- Tim đập nhanh, khó thở.
- Trẻ nôn ra máu.
- Sốt cao liên tục từ 2 - 3 ngày hoặc phát ban.
Phòng ngừa hiệu quả
Nếu trẻ xuất hiện tình trạng viêm mũi kéo dài cần khám và điều trị ngay, giải thích cho trẻ không nên ngoáy mũi vì bên cạnh việc gây chảy máu mũi, đây cũng là một nguyên nhân làm nhiễm trùng vùng mũi họng.
Tuy nhiên, vì chảy máu mũi còn rất nhiều nguyên nhân khác nên khi trẻ xuất hiện chảy máu mũi nhiều lần một cách bất thường phải đưa trẻ đi khám và điều trị tại các cơ sở có phòng khám chuyên khoa về tai mũi họng để tìm ra nguyên nhân giúp cho việc xử trí chảy máu mũi ở trẻ hiệu quả hơn.
Ngoài ra, 2 lần một tuần phụ huynh có thể dùng nước muối sinh lý (nước muối loãng) rửa sạch mũi, không nên rửa nước muối nhiều lần vì cũng làm cho niêm mạc mũi mất đi lớp nhầy bảo vệ và dễ bị tổn thương.