Biến chứng khó lường
Anh N.V.N (35 tuổi, Đông Anh, Hà Nội) đến bệnh viện khám trong tình trạng đau âm ỉ thắt lưng sau đó đau lan xuống hố chậu. Lúc đầu, anh N nghĩ đau thắt lưng là do làm việc ngồi lâu trước máy tính nên. Tuy nhiên, cơn đau vẫn tăng khiến cho anh N nghĩ mình đang mắc bệnh gì đó.
Anh N đã tới bệnh viện gần nhà để kiểm tra thì phát hiện ra bị sỏi tiết niệu. Sỏi đã gây ra viêm đường tiết niệu và anh được chỉ định mổ.
Còn trường hợp của chị N.M.H (Hà Đông, Hà Nội) cũng phải mổ sỏi tiết niệu do gặp biến chứng. Chị H cho hay, chị bị đau âm ỉ lưng có mua thuốc giảm đau về uống thấy đỡ. Khi bị đái ra máu chị H mới hốt hoảng đi khám và biết được bị sỏi tiết niệu.
Theo PGS.TS Đỗ Trường Thành - Trưởng khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, sỏi tiết niệu chiếm 45 - 50% các bệnh tiết niệu ở Việt Nam. Tỷ lệ nam (60%) cao hơn nữ (40%), lứa tuổi thường gặp từ 30-60 tuổi là 75 - 80%.
Sỏi tiết niệu nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh sẽ có những biến chứng khó.
Bác sĩ Thành cho hay, các yếu tố địa dư, khí hậu và chế độ ăn uống, bệnh lý như mất nước, nằm bất động lâu, tăng calci niệu gây sỏi hoặc do cường tuyến cận giáp gây tăng calci, hạ phospho
Sỏi được hình thành do rối loạn chuyển hóa gây tăng calci máu và calci niệu; thay đổi pH nước tiểu (bình thường pH: 5,6 - 6,3); dị dạng đường tiết niệu bẩm sinh hoặc hẹp đường tiết niệu mắc phải gây ứ đọng nước tiểu tạo điều kiện thuận lợi hình thành nên sỏi.
"Sỏi nhỏ trong thận có thể di chuyển xuống niệu quản gây cơn đau quặn thận, xuống bàng quang và bệnh nhân có thể đi tiểu ra ngoài hoặc sỏi gây tắc nghẽn niệu quản dẫn đến ứ nước, ứ mủ thận và suy chức năng thận có sỏi", bác sĩ Thành nói.
Bệnh nhân khám sỏi tiết niệu tại Bệnh viện Việt Đức.
Nếu phát hiện muộn có thể gây ra biến chứng như:
Nhiễm khuẩn tiết niệu; Viêm đài bể thận, viêm thận kẽ, viêm hẹp cổ đài thận
Giãn đài bể thận, ứ nước, ứ mủ thận, áp xe thận
Viêm quanh thận xơ hóa (fibrose - xanthogranulomatose)
Cao huyết áp do sỏi san hô thận gây thiếu máu nhu mô thận, teo thận
Suy thận do sỏi thận 2 bên gây tắc nghẽn.
Dấu hiệu phát hiện mắc sỏi tiết niệu
Để được chẩn đoán và điều trị kịp thời bác sĩ Thành khuyến cáo, khi có những dấu hiệu bệnh sau người bệnh cần nhanh chóng tới cơ sở y tế khám.
1. Đau âm ỉ thắt lưng khi sỏi đài thận hoặc sỏi san hô chưa gây tắc nghẽn. Đôi khi bệnh nhân.
không có triệu chứng được phát hiện sỏi thận khi khám sức khỏe định kỳ hay do tăng huyết áp.
2. Cơn đau quặn thận điển hình khi sỏi gây tắc nghẽn bể thận niệu quản. Cơn đau lan xuống hố chậu, bìu kèm theo nôn và bụng chướng.
3. Đái ra máu do sỏi di chuyển khi vận động hay do nhiễm khuẩn gây tổn thương niêm mạc đài bể thận chảy máu.
4. Khi có nhiễm khuẩn tiết niệu: Bệnh nhân sốt cao 38o - 39oC, thận to đau, đi tiểu đục và đôi khi gặp tình trạng sốc nhiễm trùng vã mồ hôi, nổi vân tím toàn thân và tụt huyết áp.
5. Thăm khám lâm sàng thấy thận to đau khi sỏi thận gây tắc nghẽn ứ nước thận.
6. Một số trường hợp bệnh nhân đến muộn khám thấy vùng thắt lưng bên có sỏi thận sưng nề tấy đỏ do sỏi tắc nghẽn gây ứ mủ thận, viêm tấy quanh thận hoặc thấy rò mủ thắt lưng do áp xe quanh thận đã vỡ sau phúc mạc và ra da.
Bác sĩ Thành cho biết, phòng bệnh và theo dõi sau điều trị sỏi thận, người bệnh cần có chế độ ăn uống nhiều nước trên 2 lít/ ngày, hạn chế thức ăn nhiều calci, oxalate như sữa, phomat, chè, hạn chế nhiều đạm động vật.
Với những bệnh nhân đã được phẫu thuật sỏi cần phải theo dõi sau điều trị rất quan trọng bệnh nhân cần phối hợp đến khám định kỳ nhằm phát hiện sỏi thận tái phát hoặc các biến chứng, di chứng sau can thiệp để có kế hoạch điều trị tích cực và dự phòng sỏi thận tái phát.
Theo bác sĩ Thành vào ngày 3/8, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình khám và tư vấn miễn phí về bệnh lý sỏi tiết niệu và u tuyến tiền liệt, giúp mọi người phát hiện và điều trị sớm bệnh.
Đọc thêm bài cùng tác giả Ngọc Minh, tại đây.