LTS: Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 suýt chút nữa đã đẩy thế giới đến bờ vực của sự hủy diệt. Thật may là điều tồi tệ nhất đã không xảy ra. Các nhà lãnh đạo của cả 2 phe đã giữ được "những cái đầu lạnh".
Tuy nhiên, có rất nhiều bí mật mãi tới gần đây mới dần dần được hé lộ. Qua hồi ký mang tên "Những người khuấy động biển sâu" của Đại tá Hải quân Liên Xô Nikolai Andreyevich Cherkashin, chúng ta phần nào sẽ hiểu được tình hình lúc đó căng thẳng đến mức nào. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Kỳ 1: Tàu ngầm Liên Xô và 4 phong bì tuyệt mật - Mệnh lệnh khủng khiếp
Kỳ 2: Cuộc quyết đấu nghẹt thở trên biển Caribe của tàu ngầm Liên Xô
Kỳ 3: Tàu ngầm Liên Xô ngoạn mục chạy thoát "cũi nhốt cá mập" của Hải quân Mỹ: Suýt bị bắt sống!
Lợi dụng sơ hở, đào thoát ngoạn mục
Để thoát mất B-36, rõ ràng Kennedy đã ra roi, bởi các thủy thủ tàu chống tàu ngầm Mỹ, điên tiết vì thủ đoạn của các thủy thủ tàu ngầm Nga, đã dồn đủ mọi nỗi tức giận lên chiếc tàu ngầm thứ ba buộc phải "nổi lên" – chiếc B-59 (Thuyền trưởng – Trung tá hải quân Valentin Savitsky).
Nó nổi lên giữa đội hình săn tìm, cách một dặm đến chỗ tàu sân bay "Randolph", đang được hộ tống bởi quãng một chục tàu tuần dương, tàu khu trục và tàu hộ vệ. Trong ánh mờ trước bình minh, một cường kích hạm "Trekker" bổ nhào xuống tàu ngầm.
Tiếng gầm rú kinh hoàng của các động cơ, những luồng sáng của các cụm đèn chiếu công suất lớn làm lóa mù và choáng váng tất cả những người đang đứng trên cầu điều hướng tháp tàu ngầm. Chỉ một giây sau, từ dưới cánh máy bay tuôn ra những vệt lửa, chẻ toang mặt biển trước hướng di chuyển của B-59.
Những cột nước như đài phun do đạn trái phá dựng lên chưa kịp rơi xuống, thì từ mạn phải tàu ngầm, chiếc cường kích thứ hai lướt ngay trên đầu kính tiềm vọng đã giương hết, hỗ trợ cuộc tấn công bằng đèn chiếu bởi một tràng sung máy dài bắn vào các đỉnh sóng nhấp nhô.
Sau nó, chiếc "Trekker" thứ ba ngay lập tức lướt tới, xả đạn pháo dọc thân chiếc tàu ngầm bất lực. Sau đó – chiếc thứ tư, thứ năm, ... thứ bảy, ... thứ mười". Thứ mười hai...
Thuyền trưởng B-59 Valentin Savitsky.
Vừa chấm dứt màn kịch thần tiên rực lửa trên không trung, ngay lập tức khu trục hạm "Barry" lao tới chiếc tàu ngầm, có lẽ để chiêm ngưỡng ấn tượng đã tạo ra. Từ phía đuôi, bên phải và bên trái ba chiến hữu của nó cũng lao tới, chĩa vào "Foxtrot" những cỗ pháo tự động, những ống phóng ngư lôi và giàn phóng bom, tất cả đã tháo bạt che phủ.
Ý đồ của chúng là cực kỳ nghiêm trọng. Đó chính là lúc mà Savitsky thành thực tiếc rẻ rằng tàu ngầm đề án 641 đã thôi trang bị pháo. Trong tháp súng trường tại khoang thứ hai chỉ giữ lại một vài khẩu carabine để trực chiến trên boong thượng và khoảng một chục súng lục sĩ quan.
Nếu từ tàu khu trục có một nhóm biệt kích nhảy lên tàu ngầm, chẳng có gì để tiếp chúng một cách đích đáng.
- Tàu của ai? Đọc số hiệu lên! Hãm tốc lại!
Các câu hỏi và các câu ra lệnh, được khuếch đại qua elektromegafon, chuyển từ tàu USS "Barry" xuống bằng tiếng Nga. Saviski trả lời bằng tiếng Nga, sau khi chĩa cái miệng loa cầm tay trông như loa phóng thanh về phía tàu khu trục:
- Tàu quốc tịch Liên bang Xô Viết! Tôi đang đi đúng hướng của mình. Hành động của các anh đang dẫn đến những hậu quả nguy hiểm!
Từ anten B-59 liên tục phát đi cùng một bức điện mã gửi đến Moskva: "Tôi buộc phải nổi lên ... và đang bị các tàu Mỹ khiêu khích liên tục... Tôi xin các chỉ thị tiếp theo". Trong thinh không thiết bị gây nhiễu hoạt động hết công suất. Chỉ đến lần nỗ lực thứ 48 (!) Moskva cuối cùng mới nghe được tiếng của "Bọ hung năm mươi chín"...
Đi tốc độ nhỏ, sạc tăng cường ắc quy, chiếc tàu ngầm bị săn đuổi kiên định di chuyển về phía tây.
Cả ngày các tàu khu trục - hộ tống của Hải quân Mỹ khéo léo tạo áp lực tâm lý: cắt hướng đi sát sạt sống mũi, cho tàu lao vào đâm va trực diện rồi đến giây cuối cùng đột ngột đánh lái tránh, vây kín tàu ngầm bằng những cụm khí thải và những lời chửi rủa tục tĩu.
Các tàu khu trục Mỹ luôn kè sát tàu ngầm Liên Xô trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba 1962.
Chưa hết, các tàu Mỹ ném bom chìm, cố gắng phóng bom chìm đến thật gần để dùng sức mạnh sóng thủy lực thổi vỡ bóng đèn trong các khoang và rắc tung tóe các mảnh li-e vỡ vụn từ trần phòng xuống.
Đồng thời họ vẫn cảm thấy mình an toàn tuyệt đối vì ở trong "vùng chết" đối với ngư lôi tàu ngầm. Nhưng thời gian đứng về phía các thủy thủ tàu ngầm, hay chính xác hơn, bộ ắc quy của họ, mà các phần tử qua từng giờ được nạp đầy thêm năng lượng điện.
B-59 đi trong vòng vây của bốn tàu khu trục, luôn ngăn chặn hướng cơ động của tàu ngầm. Hướng duy nhất mà chúng không thể ngăn được, đó là đường xuống dưới – vào sâu lòng biển. Kèm cặp Savitsky trong chiến dịch hành quân là Tham mưu trưởng lữ đoàn, Trung tá hải quân Vasily Arkhipov. Họ đã cùng nhau nghĩ ra một thủ đoạn đặc biệt...
Từ trên cầu điều hướng đài chỉ huy của tàu "Barry", người ta nhận thấy hai thủy thủ Nga cởi trần kéo trên boong thượng đằng lái một chiếc hòm gỗ dán nhồi cứng giấy tờ. Thủy thủ tàu ngầm có vẻ đang cố gắng thoát khỏi một số các văn bản buộc tội họ.
Đung đưa chiếc hòm nặng lấy đà, rồi họ ném nó xuống biển. Than ôi, nó không muốn chìm - hàng hóa quá nhẹ. Dòng chảy nhanh chóng đẩy hòm trôi dạt về một phía. Và tàu khu trục cảnh giác di chuyển săn con mồi. Để làm điều ấy, nó phải thực hiện một vòng xoay thoải.
Khi khoảng cách giữa khu trục hạm và tàu ngầm tăng đến năm kabelt (liên - bằng non một km một chút), tàu ngầm trong ba cái chớp mắt đã biến mất khỏi mặt biển.
Rất dễ dàng tưởng tượng thuyền trưởng "Barry" thốt lên câu gì, khi rút ra khỏi chiếc hòm những tờ báo "Bảo vệ Zapolyar" ướt sũng và các "tài liệu mật" khác.
Thoát xuống đến độ sâu một phần tư cây số, Savisky bắn từ ống phóng lôi đằng lái ra các bộ mô phỏng tiếng ồn chân vịt đẩy. Vậy là, những con thằn lằn vứt đuôi để đánh lạc hướng kẻ săn đuổi chúng.
Trong khi các kỹ thuật viên thủy âm Mỹ còn đang đoán xem đâu là mục tiêu thực, mục tiêu giả, B-59 một lần nữa đổi hướng và độ sâu, và sau đó, lấy hết tốc lực, mãi mãi biến mất đối với các kẻ thù của nó.
"Số Bốn không thể bị bắt"
Chỉ có một tàu ngầm trong toàn chi đội - B-4, - trên đó đích thân Lữ đoàn trưởng Agafonov có mặt, chưa lần nào lộ tháp chỉ huy trước người Mỹ.
Tất nhiên, nó cũng rất gian truân: người ta dồn đuổi nó dưới mặt nước trong các buổi tập luyện ban đêm của máy bay, sóng nổ của tạc đạn chìm quật liên tiếp vào thân nó, và nó vật vã luồn lách như con sói bị săn, giữa những rào cản chia cắt của các phao sonar.
Nhưng có lẽ sự may mắn trong quân sự, và thêm nữa - kinh nghiệm của hai Ách tàu ngầm, Vitaly Agafonov và thuyền trưởng trung tá hải quân Rurik Ketov, - đã cứu tàu ngầm để không phải nổi lên dưới sự kềm kẹp của đối phương.
Thuyền trưởng B-4 Riurikh Ketov.
Rurik Ketov xuất thân từ các "Talmudist", như mọi người vẫn gọi đùa các học viên tốt nghiệp TOVVMU – Trường Cao đẳng Hải quân cuả Hạm đội Thái Bình Dương. Cha ông hy sinh ở gần Staraya Russa.
Ketov tốt nghiệp TOVVMU vào năm 1950. Bộ trưởng Bộ Hải quân, Đô đốc Hạm đội Liên bang Xô Viết Nikolai Gerasimovich Kuznetsov đích thân trao con dao găm biểu tượng sĩ quan cho ông. Thật khó có thể nghĩ được một lời chúc phúc tốt đẹp hơn cho bước đầu phục vụ của người sĩ quan trẻ.
Người ta dự kiến đưa Ketov vào khoa pháo binh, họ đã giữ chỗ này, nhưng ông xin phép học tàu ngầm. Người ta gửi ông đến Kamchatka, nhưng tất cả các vị trí còn khuyết trên tàu ngầm nay đã kín. Phải chấp nhận bắt đầu phục vụ trên tàu căn cứ nổi.
... Agafonov lật giở từng trang cuốn sổ tay về các hạm đội nước ngoài. Tất cả các tàu sân bay chống tàu ngầm của Mỹ được đóng trong những năm tháng của cuộc chiến tranh vừa qua để hoạt động chống các tàu ngầm của Đức và Nhật Bản.
Có lẽ, năm bốn mươi lăm, thuyền trưởng của chính những "Essex" hay "Randolph" đã chiến đấu chống lại Nhật Bản cũng giống như trung úy Agafonov. Bây giờ âm mưu của các chính trị gia lại đưa họ tới biển Sargasso, như những kẻ thù hăng máu nhất ...
Một quả lựu đạn chìm nổ làm rách một gioăng chắn nước trong buồng chiến đấu. Một tia nước ngoài mạn tàu phun mạnh vào. Buồng bền được chặn bằng cửa nắp dưới và xoi lỗ để thổi khí nén phản áp lực vào trong. Người ta gọi chuẩn úy hải quân Kosteniuk tới để đục lỗ khoét.
Trong cabin cũng có chất độc tương tự, như trong toàn bộ không khí trên tàu ngầm. Nhưng độc tính của chất khí độc hại dưới áp suất đã tăng lên đáng kể. Kosteniuk khắc phục sự rò rỉ với tất cả giới hạn của sức lực con người
Người ta lôi anh ra khỏi cabin trong trạng thái nửa mê nửa tỉnh và phần thưởng cho anh là một lọ trái cây đóng hộp.
Cuộc đối đầu Kennedy-Khrushchev, đỉnh điểm của thời Chiến tranh Lạnh.
Thuyền trưởng B-4 Rurik Ketov nhớ lại:
"Tàu ngầm của tôi cũng bị phát hiện, truy đuổi và đánh bom. Nhưng may mắn là đã thoát ly được. Đã có lúc suýt thực sự phải nổi lên.
Trong đầu của một người nào đó trong số các sĩ quan tham mưu sáng suốt đã phát sinh ý tưởng ấn định một phiên liên lạc có tính chất tập hợp, trong phiên này tất cả các điện vô tuyến phát đi vào địa chỉ của chúng tôi trong những ngày vừa qua đều được lặp đúp vào lúc 0 giờ-0 phút giờ Moskva.
Còn ở Tây bán cầu khi ấy chỉ khoảng gần bốn giờ sáng. Với độ trong suốt của nước biển tại chỗ, trong điều kiện bão hòa các phương tiện chống tàu ngầm mà người Mỹ sở hữu, tìm ra chúng tôi không phải là việc khó.
Ví dụ người ta báo cáo tôi. "Đồng chí thuyền trưởng, theo hướng trực diện có tín hiệu nguy hiểm. Có các sonobuoy đang làm việc". Nghĩa là ở đâu đó trên đầu chúng tôi đang có máy bay. Tôi ra lệnh lặn sâu. Còn chủ nhiệm thông tin liên lạc nhắc rằng cần nổi lên để nhận các bức điện "tập hợp".
Khi tôi nghe bài hát "Cuộc đi săn chó sói đang diễn ra", tôi nghĩ – bài hát đó nói về chúng tôi...
Cuộc săn sói đang diễn ra, đang diễn ra!
Săn sói xám dũng mãnh, săn sói mẹ, săn cả sói non."
Cuộc đi săn những con cá mập Nga bằng thép đã kéo dài hơn một tháng.