Những lời hứa "lèo" và "ngành công nghiệp buôn người" ở Libya
Vào năm 2015 và 2016, khi vấn đề người di cư bắt đầu gây sự chú ý của Liên minh châu Âu (EU), tổ chức này đã quyết định thiết lập một quỹ hỗ trợ với mục đích chặn đứng dòng người di cư đến từ Châu Phi
EU đã gửi hàng triệu euro đến Libya thông qua Tổ chức di cư quốc tế (IOM) và Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) của Liên Hiệp Quốc.
"Sáng kiến" này đi kèm với các điều kiện cho Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA) rằng họ phải cam kết chống lại nạn buôn người và lạm dụng người di cư.
Hôm 31/12/2019, một cuộc điều tra của hãng tin phương Tây AP tiết lộ sự thật sau 4 năm quỹ được thiết lập cho thấy rằng "những lời hứa" đã không được thực hiện và người di cư ở Libya đã trở thành một "ngành công nghiệp" sinh lợi cho các nhóm dân quân và những kẻ buôn người.
Tại Libya, những người di cư Châu Phi đang bị giam giữ trong các nhà tù, nơi họ phải đối mặt với tra tấn, lạm dụng và tống tiền (Ảnh: Reuters).
Cô gái Prudence Aimee rời khỏi Cameroon vào năm 2015, gia đình cô cho rằng cô đã chết nhưng thực tế là cô đang bị giam cầm tại nhà tù Abu Salim, nằm ở phía nam thủ đô Tripoli. Vào năm 2017, gia đình Aimee đã phải trả khoản tiền chuộc là 670 USD để cô được phóng thích.
Nhưng sau đó cô lại bị chuyển đến một nhà tù khác, nơi gia đình cô tiếp tục bị "tống tiền" (750 USD). Cuối cùng, những kẻ tống tiền đã phóng thích Aimee sau khi đã nhận khoản tiền chuộc trị giá 850 USD.
Nằm trong số 50 người di cư được phỏng vấn, câu chuyện của Aimee cũng là những gì đã diễn ra với đại đa số người di cư qua con đường Libya. Và đối với một số người trong số họ, thảm cảnh này đang lặp đi lặp lại vô thời hạn.
Xe bọc thép do Thổ Nhĩ Kỳ viện trợ dân quân GNA bị phá hủy hoặc bắt sống trong bối cảnh LNA đang nỗ lực tấn công tại Tripoli hôm 2/1/2020.
"Tình ngay, lý gian"?
EU đã chuyển hơn 368 triệu USD đến Libya, và mới đây là thêm 46 triệu USD mới được phê duyệt vào tháng 12/2019.
Nhưng một đất nước đang trong tình trạng chiến tranh, tham nhũng và vô chính phủ (GNA không có thực quyền mà người kiểm soát thực tế là dân quân), số tiền đã "tan thành mây khói" theo cuộc chiến và sự hỗn loạn hiện tại là cơ hội cho những "kẻ hút máu" từ người di cư.
Các điều tra viên của AP đã phát hiện ra một "sự thật nghiệt ngã" hơn là các nhóm dân quân trung thành GNA đã sử dụng số tiền viện trợ nhân đạo của EU cho việc vận hành các nhà tù.
Số tiền đã được dân quân sử dụng để nuôi sống hàng nghìn người di cư đói khát, nhưng không phải vì mục đích nhân đạo mà là để những kẻ tống tiền duy trì mạng sống của các con "bò sữa" đang bị giam giữ.
Cay đắng hơn, lực lượng bảo vệ bờ biển (của GNA) được châu Âu "trang bị tận răng" đã cộng tác với các nhóm dân quân trong các hoạt động bắt bớ và giam giữ người di cư.
Trong bối cảnh một cuộc tổng tấn công của lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) đang diễn ra, sự tồn tại yếu kém của GNA và số tiền khổng lồ thu được từ các hoạt động buôn người đang trở thành nguồn cơn và động lực khiến chiến tranh Libya ngày càng trở nên phức tạp.
Trực thăng vũ trang của lực lượng LNA di chuyển trên bầu trời Tripoli trong ngày 1/1/2020. Giao tranh hiện vẫn tiếp diễn giữa LNA và dân quân thân GNA.