Gan là cơ quan có kích thước tương tự như quả bóng bầu dục, nằm bên phải ổ bụng, đằng sau các xương sườn, bên dưới cơ hoành, dưới vòm hoành phải nhưng có một phần lấn sang trái, bên dưới vòm hoành trái và vùng thượng vị. Gan có vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn và loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Gan được xem là một cơ quan kỳ diệu khi có khả năng tự tái tạo, nhưng gan lại rất dễ bị tổn thương bởi nhiều yếu tố bên ngoài, ví dụ như virus, thực phẩm,...
Thế nhưng, các tế bào gan không có dây thần kinh cảm giác. Toàn bộ lá gan được bao bọc bởi lớp vỏ bên ngoài chứa đựng nhiều dây thần kinh. Lớp vỏ này có tên là Gibson. Do đó, khi gan bị tổn thương thường sẽ không có các triệu chứng rõ ràng ngay từ đầu. Chỉ tới khi tổn thương chuyển nặng, gan sẽ bị sưng lên, lớp vỏ Gibson bị kéo căng ra, bệnh nhân mới cảm giác được những cơn đau tức hoặc cảm giác khó chịu ở vùng mạn sườn phải.
Các tổn thương gan nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn tới sẹo (xơ gan). Đây là giai đoạn muộn của bệnh gan.
Mô phỏng xơ gan (Ảnh: needhamgastro)
Các dấu hiệu của xơ gan
Các triệu chứng của xơ gan phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh. Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có thể chỉ có các triệu chứng mơ hồ như buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi, khó chịu vùng gan, có các vết xuất huyết đỏ như màng nhện dưới da, lòng bàn tay đỏ.
Thế nhưng, cho tới giai đoạn tiến triển, khi các chức năng gan suy giảm, cơ thể sẽ có các biểu hiện rõ rệt hơn như: vàng da, ngứa da, nước tiểu có màu sẫm, phân nhạt màu, khó tiêu (đặc biệt sau khi ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ), xuất hiện nốt mỡ nhỏ màu vàng trên da hoặc mí mắt, giảm cân không rõ nguyên nhân. Nặng hơn nữa, bệnh nhân có thể bị co giật, lú lẫn, thay đổi tâm trạng, mất kiểm soát cơ, khó thở, tiểu ít.
Đặc biệt, ở giai đoạn tiến triển, bệnh nhân có thể bị sưng ở 5 vị trí: bụng (cổ trướng), tay, chân hoặc bàn chân, mặt.
Xơ gan có thể chữa khỏi không?
Phát hiện sớm là cách tốt nhất để bảo tồn chức năng gan (Ảnh minh họa)
Ở giai đoạn đầu của xơ gan, khi các tế bào gan bắt đầu bị tổn thương, các tế bào lành lặn vẫn sẽ thực hiện được nhiều chức năng quan trọng của cơ thể thay cho những tế bào đã bị tổn thương. Đây là giai đoạn xơ gan còn bù.
Tuy nhiên, khi các mô gan bị xơ hóa trầm trọng hơn sẽ khiến chức năng gan suy giảm nặng nề, các triệu chứng xuất hiện rầm rộ. Giai đoạn này được gọi là xơ gan mất bù. Đây là giai đoạn cuối của xơ gan, có thể tiến triển thành ung thư gan và đe dọa tới tính mạng.
Việc nhận biết các dấu hiệu sớm của xơ gan là rất quan trọng để có những thay đổi kịp thời về lối sống và can thiệp y khoa để bảo tồn sức khỏe lá gan. Ở giai đoạn mất bù, bệnh không thể chữa khỏi. Bệnh nhân có thể được chỉ định ghép gan.
Do đó, điều quan trọng hơn cả đó là chủ động phòng ngừa các bệnh về gan, bảo vệ sức khỏe lá gan bằng cách có chế độ ăn uống khoa học, tập luyện thường xuyên, hạn chế rượu bia, không hút thuốc lá và không sử dụng thuốc bừa bãi.
Đối với những người bị nhiễm virus viêm gan B, C cần kiểm soát bệnh và đi khám định kỳ. Những người chưa nhiễm các loại virus này nên đi tiêm phòng vaccine và thực hiện các biện pháp an toàn để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm.