Ở Việt Nam, từ người già lẫn trẻ nhỏ không ai còn xa lạ với nước cam ép , nó được sử dụng như một loại nước giải khát hàng ngày và đặc biệt là khi cơ thể ốm yếu, suy nhược. Nói về độ thơm ngon thì vị chua nhẹ, ngọt mát rất đặc trưng của cam xưa nay vẫn chưa có "đối thủ", bàn về độ bổ dưỡng thì hẳn ai cũng phải gật gù đồng ý vì loại quả này chứa dinh dưỡng rất cao.
Theo Y học hiện đại, trong trái cam có nhiều loại vitamin tốt cho sức khỏe như vitamin C , vitamin B9 (acid folic) rất có lợi trong việc phục hồi sức khỏe cho người bị bệnh. Ngoài ra, cam còn có lợi trong việc phòng ngừa bệnh tim mạch, bệnh mỡ máu cao, chống lão hóa và tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể.
Trong Đông y, quả cam có vị ngọt, chua, tính mát. Có tác dụng giải khát, sinh tân dịch, mát phổi, tiêu đờm, thanh nhiệt, lợi tiểu.
Tuy nhiên theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), dù nước cam ngon và tốt như thế nhưng chẳng phải ai cũng biết cách uống sao cho đúng để tận dụng trọn vẹn tất cả dinh dưỡng của nó.
Đặc biệt, nhiều người quá lạm dụng nước cam khiến cho việc uống nước ép loại quả này hại nhiều hơn lợi, chưa thấy bổ dưỡng đâu đã thấy mang bệnh thêm vào người.
Muốn nước cam có thể phát huy hết những dưỡng chất của nó và không sinh độc, lương y Bùi Đắc Sáng khuyên mọi người cần tránh một số việc dưới đây:
1. Đối tượng không nên uống nhiều nước cam
- Người bị viêm loét dạ dày tá tràng: Vì trong nước cam chứa axit, các chất hữu cơ làm tăng axit trong dạ dày, gây chứng ợ nóng (nhói tim) và khiến tình trạng viêm loét thêm trầm trọng.
- Người có bệnh về đường tiêu hóa: Uống nhiều nước cam có thể gây hại cho hệ tiêu hóa và gây ra tiêu chảy.
- Người mới phẫu thuật: Vì trong loại nước ép này có chứa axit citric tương đối cao nên những người mới phẫu thuật dạ dày, ruột có vết mổ chưa hồi phục nên thận trọng ăn cam quýt để tránh hiện tượng chảy máu ở chỗ vết thương.
- Người đang uống thuốc, đặc biệt là kháng sinh: Thành phần axit trong nước cam có thể phá vỡ cấu trúc hóa học của thuốc, khi đó thuốc kháng sinh sẽ không còn tác dụng kháng khuẩn, bệnh nhân có nguy cơ nhiễm khuẩn kéo dài.
- Người bị bệnh thận : Việc dùng quá nhiều nước ép cam có thể dẫn đến việc tiêu thụ nhiều vitamin C và tăng acid oxalic chuyển hóa trong cơ thể, điều này sẽ dẫn đến sỏi tiết niệu và sỏi thận.
Ngoài ra, người già cũng không nên ăn quá nhiều cam vì có thể gây hại cho răng miệng, đặc biệt là những người bị bệnh thận, bệnh phổi, đường tiêu hóa vì có thể bị đau bụng, đau ngang thắt lưng, đau lưng, và các triệu chứng khác.
2. Thời điểm không nên uống nước cam
- Không uống nước cam khi đang đói vì nước cam nhiều axit sẽ ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày.
- Không nên uống nước cam trước khi đánh răng vì axit trong nước cam sẽ bám lên bề mặt của men răng, dưới tác dụng chà xát của bàn chải có thể làm cho men răng bị tổn thương. Nếu lỡ uống nước cam trước khi đánh răng, bạn nên súc miệng ngay sau khi uống nước cam để loại trừ sự bám dính của axit trên răng, ngăn chặn sự ăn mòn của axit với men răng.
- Không nên uống nước cam khi vừa uống sữa xong vì protein trong sữa sẽ phản ứng với axit tartaric và vitamin C có trong cam từ đó ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, thậm chí gây chướng bụng, đau bụng, tiêu chảy…
Tốt nhất không nên uống nước cam khi vừa uống sữa xong.
- Không uống nước cam vào buổi tối vì loại nước này có tác dụng sinh tân dịch và lợi tiểu, dễ gây đi tiểu đêm và làm mất ngủ. Ngoài ra, buổi tối là lúc cơ thể nghỉ ngơi và không tốn năng lượng, nếu uống nước cam vào buổi tối sẽ khiến cơ thể dư thừa năng lượng và tích tụ nước, chất béo ở bụng.
Axit trong cam cũng có thể làm hỏng lớp men răng vì khi ngủ, lượng nước bọt chúng ta tiết ra không nhiều như khi còn thức nên không thể dung hòa hết được lượng axit trong cam.
3. Uống nước cam đúng cách
Lương y Bùi Đắc Sáng khuyên mọi người nên uống nước cam vào buổi sáng vì loại nước này có nhiều dưỡng chất như khoáng chất, sắt, vitamin và các nguồn dưỡng chất khác… sẽ giúp chúng ta nạp đầy năng lượng cho cả một ngày hoạt động năng suất.
Ngoài ra, nên uống nước cam sau khi ăn khoảng 1-2 giờ để đạt được hiệu quả và hấp thụ được dưỡng chất.