Ukraine đã phát động cuộc tấn công quy mô lớn vào xưởng đóng tàu của Nga ở thành phố cảng Sevastopol, thuộc Crimea vào sáng sớm 13/9, làm hư hại 2 tàu chiến. Theo giới phân tích, đây là đợt tấn công mạnh nhất và tham vọng nhất của Kiev vào vùng cảng này kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022.
Một ngày sau đó, Bộ quốc phòng Nga cho biết, lực lượng phòng không nước này đã bắn hạ 11 máy bay không người lái Ukraine ở Crimea. Ngoài ra, Nga cũng phá hủy 5 xuồng không người lái của đối phương đang cố gắng thực hiện cuộc tấn công tại Biển Đen hôm 14/9. Các vụ tấn công này đã khiến giới chức Crimea phải phong tỏa cầu Kerch nối bán đảo với lãnh thổ Nga.
Khói đen bốc lên từ hướng xưởng tàu bị cháy ở Sevastopol ngày 13/9. Ảnh: Reuters
Ukraine nhiều lần tuyên bố sẽ giành lại tất cả các vùng lãnh thổ mà Nga kiểm soát, trong đó có Crimea. Tuy vậy, nỗ lực của Kiev tập trung nhắm mục tiêu vào Crimea thời gian gần đây đã khiến một số đối tác phương Tây hoài nghi trong bối cảnh Kiev đang cố gắng tạo ra bước đột phá lớn trên tiền tuyến.
Ý đồ của Ukraine
CNN dẫn một nguồn thạo tin của Ukraine cho biết, các cuộc tấn công vào tàu thuyền và căn cứ hải quân của Nga ở Crimea là một phần không thể thiếu trong chiến lược phản công nhằm cô lập bán đảo và khiến Nga gặp nhiều thách thức khi duy trì hoạt động ở đất liền Ukraine. Ông Michael Petersen, Giám đốc Viện Nghiên cứu Hàng hải Nga tại Đại học Chiến tranh Hải quân Mỹ cho rằng: “Với cuộc tấn công ngày 13/9, Ukraine có thể muốn tung cú đánh chiến lược vào hoạt động hậu cần trên biển của Nga”.
Kiev đã chuyển trọng tâm sang Crimea sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen vào tháng 7/2023. Kể từ đó, Hạm đội Biển Đen của Nga tiếp tục phong tỏa các cảng biển ngăn chặn hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Hạm đội này cũng phóng tên lửa từ biển nhằm vào các mục tiêu quân sự của Ukraine, đặc biệt là tại khu vực Odessa.
Với việc tập kích các tàu chiến Nga ở Biển Đen và căn cứ tại Sevastopol, Ukraine có thể tìm cách hạn chế tiềm năng hoạt động của hải quân Nga, CNN nhận định. Sevastopol là trụ sở lâu đời của Hạm đội Biển Đen và là một phần quan trọng của bán đảo Crimea. Nhà máy đóng tàu tại đây là nơi tập trung phần lớn cơ sở hạ tầng hậu cần, dành cho việc tu bổ và nâng cấp tàu thuyền của hạm đội. Ngoài Sevastopol, Hạm đội Biển Đen không có nhiều lựa chọn thay thế khi sửa chữa và nâng cấp tàu chiến.
Petersen, chuyên gia nghiên cứu chiến lược và hoạt động của hải quân Nga cho rằng, Moscow có thể sử dụng các ụ nổi ở thành phố cảng Novorossiysk nhưng cơ sở này đang bị quá tải do phải xử lý nhiều công việc tồn đọng. Chưa kể, nơi đây cũng từng là mục tiêu tấn công của xuồng không người lái cảm tử Ukraine.
“Nga không có nhiều ụ tàu để phục vụ cho các đội tàu hải quân cũng như các đội tàu dân sự. Nếu một ụ tàu nào đó bị hư hỏng và cần phải sửa chữa thì lịch trình bảo dưỡng các con tàu sẽ bị trì hoãn lâu hơn”, ông Petersen lưu ý.
Tướng về hưu Ben Hodges, cựu chỉ huy quân đội Mỹ tại châu Âu cho rằng, vụ tấn công xưởng đóng tàu ở Sevastopol cho thấy sự tính toán kỹ lưỡng của quân đội Ukraine, bởi đây là mục tiêu có giá trị cao. Một khi cơ sở này bị hư hại sẽ khiến đối phương khó có thể duy trì hoạt động của tàu chiến với hiệu quả cao nhất trong thời gian dài.
Một phần trong chiến lược phản công rộng lớn
Cuộc tấn công xưởng đóng tàu ở Sevastopol diễn ra sau khi Ukraine tiến hành một loạt hoạt động khác nhằm phá hủy mục tiêu chiến lược của Nga ở bên trong và xung quanh Crimea. Ukraine tuyên bố đã phá hủy hệ thống phòng không S-400 của Nga, tập kích UAV vào các cây cầu huyết mạch tại Crimea và giành quyền kiểm soát giàn khoan “Tháp Boiko” ở Biển Đen.
Theo ông Hodges, các hoạt động này nhiều khả năng là một phần của kế hoạch gây sức ép kéo dài khiến Crimea trở thành nơi không an toàn đối với các lực lượng Nga. Ông Hodges lưu ý: “Cuộc tấn công này có thể coi là một phần trong chiến dịch phản công rộng lớn hơn của Ukraine, bao gồm cả nỗ lực xuyên thủng tuyến phòng thủ của Nga ở phía Đông và phía Nam”.
“Xét về mặt chiến thuật, kế hoạch của Ukraine có thể muốn gây tổn thất cho hoạt động của Hạm đội Biển Đen. Còn về mặt chiến lược, Kiev muốn đẩy lùi hoàn toàn Nga ra khỏi Bán đảo Crimea. Các mục tiêu này được lồng ghép với nhau”.
Nga từng di dời một số tàu tuyền từ Sevastopol đến Novorossiysk sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào mùa thu năm 2022. Hiện giờ, các cuộc tấn công mới này đang đe dọa những con tàu được bảo trì tại các cơ sở quan trọng của Nga.
Bất chấp những nỗ lực của Ukraine nhằm đẩy lùi Nga ra khỏi Crimea, ông Petersen cảnh báo "khả năng này rất khó xảy ra Ukraine nếu Kiev không đạt được bước tiến đáng kể trên thực địa". Theo nhà phân tích này, vẫn còn phải xem xét tác động lâu dài đối với Hạm đội Biển Đen cũng như khả năng khôi phục sức mạnh hải quân của Nga sau các cuộc tấn công vào Crimea.