AP mô tả trong bối cảnh dân thường thương vong ngày càng cao do các cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza, ông Guterres gần đây đã kích hoạt điều khoản đặc biệt trong Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
Đây là "Điều 99" cho phép Tổng thư ký Guterres lưu ý với Hội đồng Bảo an "bất kỳ vấn đề nào, theo quan điểm của ông, có thể đe dọa đến việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế".
Viện dẫn "Điều 99", Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã yêu cầu Hội đồng Bảo an hành động để ngăn chặn "thảm họa nhân đạo tại Dải Gaza". Ông kêu gọi các thành viên yêu cầu ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres. Ảnh: AP.
Quyền lực thực sự tại Liên Hiệp Quốc do 193 quốc gia thành viên và đặc biệt là 15 thành viên Hội đồng Bảo an nắm giữ. Do đó, kích hoạt "Điều 99" đã bổ sung quyền lực trong lúc "nước sôi lửa bỏng" cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc.
Kích hoạt điều khoản đặc biệt này đồng nghĩa với việc vấn đề mà ông Guterres đề xuất sẽ phải được đem ra Hội đồng Bảo an bỏ phiếu.
Dẫu vậy, Mỹ - đồng minh thân cận nhất của Israel - vẫn không ủng hộ lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza, thay vào đó là những "khoảng ngừng nhân đạo". Dự kiến, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc sẽ bỏ phiếu về đề xuất của ông Guterres vào ngày 8-12 (giờ Mỹ).
"Điều 99" cực kỳ hiếm khi được các Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc viện dẫn. Lần gần nhất điều khoản đặc biệt này được kích hoạt là vào năm 1971, tức hơn nửa thế kỷ trước, giữa cuộc chiến dẫn đến sự thành lập Bangladesh và quá trình nước này tách khỏi Pakistan.
Các tổng thư ký trước đây từng cảnh báo về các mối đe doạ hòa bình và an ninh quốc tế với Hội đồng Bảo an, chẳng hạn vấn đề Congo năm 1960, cuộc khủng hoảng con tin Mỹ ở Iran bắt đầu vào tháng 11 năm 1979, cuộc chiến Iran - Iraq năm 1980... Tuy nhiên, họ không viện dẫn Điều 99.
"Chúng tôi không rõ tại sao các tổng thư ký trước đây không viện dẫn Điều 99 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc khi đối diện với các vấn đề hoà bình và an ninh quốc tế" – chuyên gia của AP chia sẻ.