Nỗi khiếp sợ từ những pha lấn làn, vượt ẩu của tài xế xe khách.
Tôi tin rằng nếu khảo sát camera hành trình của ô tô đi trên các tuyến cao tốc, quốc lộ, những cung đường dài có lưu lượng giao thông lớn, sẽ ít đoạn clip dài cả tiếng đồng hồ mà không có cảnh lấn làn. Đây cũng là cảnh tượng mà lần nào lái xe về quê hay đi công tác, đi chơi xa, tôi đều phải chứng kiến.
Trên đường trường, loại vi phạm này quen thuộc như lỗi vượt đèn đỏ ở đô thị vậy. Xe khách lấn làn vượt ẩu để không về bến quá giờ, để kịp “quay đầu” chạy chuyến khác. Xe con thì do muốn về đích nhanh hơn một chút, hoặc lắm khi đơn giản chỉ do thói yêng hùng, thích thể hiện tay lái lụa hoặc có cảm giác vượt mặt tài xế khác.
Tại sao tình trạng lấn làn lại phổ biến đến mức thành tệ nạn như thế? Có phải mức phạt hiện tại quá nhẹ, không đủ sức răn đe như đánh giá của nhiều người?
Tôi nghĩ không hẳn như vậy. Chẳng ai là không “méo mặt” nếu bị tịch thu giấy phép lái xe vài tháng và nộp 4 - 6 triệu đồng tiền phạt để đổi lấy vài phút rút ngắn hành trình. Cái giá đó không hề rẻ, ngay cả khi so với mức phạt trừ lương, thưởng của hãng xe đối với tài xế không về bến kịp giờ.
rất nhiều vụ vi phạm luật giao thông bị phát hiện và xử lý là nhờ những clip mà tài xế ghi lại dọc đường và chia sẻ lên mạng xã hội. (Ảnh cắt từ clip)
Tài xế lấn làn nghênh ngang không biết sợ là vì bản thân họ, hoặc người quen của họ, từng phạm lỗi này, thậm chí nhiều lần, mà vẫn “lọt lưới”, chưa bị xử phạt.
Việc phạt lỗi lấn làn có quá khó? Trước đây thì chắc là đúng vậy. Nhưng với điều kiện hiện nay, chuyện đơn giản hơn rất nhiều. Nếu camera được lắp dọc mọi trục đường chính như một hệ thống mắt thần giám sát luồng xe, sẽ có tỷ lệ lớn các trường hợp vi phạm được phát hiện và lưu vào hệ thống.
Việc này đòi hỏi chi phí lớn nhưng đây là khoản xứng đáng để đầu tư, vì camera sẽ giúp phát hiện nhiều vi phạm khác, giúp giám sát việc tuân thủ pháp luật không chỉ trong lĩnh vực giao thông. Một khi đã có bằng chứng vi phạm, việc tiến hành các bước còn lại để xử phạt đã quá dễ dàng.
Khi Nhà nước chưa thể lắp camera ở mọi cung đường, chúng ta vẫn còn một hệ thống giám sát cực kỳ rộng khắp và linh động khác, đó là camera hành trình của hàng triệu ô tô đang lưu hành. Nếu như camera cố định chỉ có thể hoạt động trong một phạm vi hạn chế thì camera hành trình lại có thể theo sát những xe vi phạm trên cả quãng đường dài và có được những hình ảnh rõ ràng, sống động nhất.
Lâu nay, rất nhiều vụ vi phạm luật giao thông bị phát hiện và xử lý là nhờ những clip mà tài xế ghi lại dọc đường và chia sẻ lên mạng xã hội. Nếu cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng được cơ chế hiệu quả huy động nguồn dữ hiệu dồi dào, quý giá đó, công tác phát hiện lỗi lấn làn và các vi phạm khác sẽ được đẩy mạnh gấp nhiều lần.
Điều mấu chốt là các cơ quan chức năng phải chủ động tìm cách tận dụng tốt nhất những nguồn lực hiện có để quyết liệt xử lý loại vi phạm đang là nguyên nhân của nhiều tai nạn thảm khốc này, thay vì chỉ thụ động “theo đuôi” mạng xã hội, thấy clip nào khiến dư luận sục sôi mới xác minh, xử phạt.
Tần suất xuất hiện dày đặc các vụ tai nạn giao thông do lỗi lấn làn thời gian vừa qua là hồi chuông báo cháy cho thấy việc siết chặt, tăng cường xử lý tệ nạn này đang là đòi hỏi cấp bách, phải được thực hiện ngay lập tức. Nếu để những tài xế vô ý thức tiếp tục nghĩ “xui xẻo mới bị phạt” và duy trì lối chạy xe man rợ đó thì sẽ còn không biết bao nhiêu người chết oan.