Xe quét hút gây bụi mù mịt do gặp đường quá nhiều bụi. Ảnh: Người dân cung cấp
Tại quận Hà Đông, quận Nam Từ Liêm... các xe quét hút rác mang hiệu ứng ngược. Cụ thể tại các tuyến đường Lê Đức Thọ, Mễ Trì (quận Nam Từ Liêm) nhiều lần xe quét hút không hút hết bụi mà còn cuốn bụi lên, nhả ngược bụi về phía sau gây ô nhiễm môi trường. Còn tại các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Ba Đình... loại xe quét này vẫn được sử dụng tuy nhiên chủ yếu là... đi chứ không quét. Theo ghi nhận của PV trong tháng 12/2022, các tuyến phố Tràng Thi, Quang Trung, Nhà Chung... xe quét hút thường chạy lòng vòng dưới hai mép đường. Ngoài ra, trên hè phố nhiều gốc cây, nhiều ngóc ngách thì xe hút bụi, hút rác này không hoạt động được.
Chị T (công nhân môi trường Nam Từ Liêm) thừa nhận, có trường hợp xe quét hút rác xả bụi ngược ra môi trường. Lý do bởi đoạn đường xấu, nhiều bụi, cát do xe tải vương ra đường nên xe quét hút không thể hút kịp. Ngoài ra, có thể do thùng chứa rác đã đầy chưa kịp đổ nên gây ra hiện tượng trên.
Theo tìm hiểu, giữa năm 2016, dòng xe quét hút này được UBND thành phố Hà Nội và các đơn vị VSMT nhập về, tên gọi là xe Hako Citymast (xe Hako). UBND thành phố Hà Nội cho biết, đây là thiết bị máy công nghiệp được nhập khẩu từ Đức chuyên phục vụ việc vệ sinh đô thị, được đánh giá là thế hệ xe quét hút hiện đại bậc nhất thế giới. Bởi mỗi xe quét hút đi vào hoạt động sẽ thay thế được 6 - 8 lao động thủ công. Xe Hako ngoài quét, rửa còn thu được bụi sẽ hạn chế tối đa bụi phát tán ra môi trường. Xe được trang bị hệ thống tải bằng thủy lực của Hako được gắn cảm biến điều khiển.
Thanh lý giá rẻ không ai mua
Theo một đơn vị thu gom rác trên địa bàn huyện Gia Lâm, xe quét hút Hako là loại xe hiện đại nhưng thường chỉ dùng để quét nhà xưởng, trung tâm thương mại, không phù hợp với hạ tầng đường sá ở Việt Nam. Ở các đô thị như Hà Nội, đường rất bẩn không thể quét sạch. Ngoài ra thùng chứa phải lớn mới quét sạch được đường. Trong khi các xe Hako chỉ chứa được 1-2 khối, nên đi được không quá 2 tiếng là đầy thùng chứa, trường hợp đang đi trên cao tốc không biết đổ thải ở đâu.
Vị này cho biết, ngoài bất cập về thùng chứa, xe này “ngốn” rất nhiều dầu, chi phí bảo dưỡng lớn nên sau một thời gian sử dụng, các xe này gần như để không. “Hiện chúng tôi chỉ sử dụng các loại xe quét hút có dung tích thùng chứa từ 6 khối trở lên, loại xe Hako trước đây còn 1, 2 cái chỉ thi thoảng sử dụng vì chưa hết khấu hao”, vị đại diện cho biết.
Một đơn vị vệ sinh môi trường phụ trách một số huyện như Mê Linh, Mỹ Đức thông tin: Đơn vị nhập 20 chiếc xe quét hút Hako với giá hơn 1,9 tỷ đồng/xe vào năm 2019. Xe Hako này do Cty Arkitic Giang Đông phân phối độc quyền. “Có thể coi đây là hình thức độc quyền, ép các đơn vị phải mua xe thời điểm đó. 2 năm nay, yêu cầu này không còn, Cty đang rao bán lô xe với giá 250 triệu đồng/xe nhưng không ai hỏi mua”, vị này chia sẻ.
Đại diện Cty TNHH MTV Môi trường đô thị (Urenco) cho biết thêm, hiện nay đơn vị đang quản lý sử đụng 74 xe quét hút lớn nhỏ các loại, trong đó có 60 xe Hako và 14 xe quét hút dung tích lớn từ 4-6m3. Các xe hiện tại đang sử dụng tại các khu trung tâm, khu đô thị mới và các tuyến đại lộ, tần suất 1-2 lượt/ngày. Theo đánh giá của đơn vị, xe quét hút phục vụ hiệu quả nhất tại các khu vực có hệ thống cơ sở hạ tầng hoàn thiện đồng bộ như các quận trung tâm và các khu đô thị mới.