Gỡ vướng mắc để phát triển tín dụng xanh
Mô hình tín dụng xanh được xem là công cụ tài chính có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát hành vi bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp và ngăn chặn sự phát triển không kiểm soát của các doanh nghiệp gây ô nhiễm, nguy hại cho môi trường. Nhận thức được tầm quan trọng của tín dụng xanh, tháng 3/2015, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.
Nếu như năm 2016, tổng dư nợ tín dụng xanh tại Việt Nam mới chỉ đạt gần 85 nghìn tỷ đồng, chiếm 1,5% tổng dư nợ tín dụng toàn bộ nền kinh tế thì đến cuối năm 2022, tỷ trọng này đã tăng lên 4,2%. Tuy nhiên, con số này vẫn còn khiêm tốn và lĩnh vực tín dụng xanh vẫn còn nhiều dư địa để tăng trưởng mạnh hơn nữa trong tương lai.
Trên thực tế, tín dụng xanh đến từ nhiều nguồn vốn của các thành phần trong xã hội, nhưng tại Việt Nam vẫn đang chủ yếu do hệ thống ngân hàng thực hiện. Nguồn vốn cần cho tín dụng xanh là rất lớn, song không phải tất cả các ngân hàng đều hào hứng tham gia bởi những dự án này thường đi kèm với nhiều khó khăn và bất lợi ngắn hạn cho ngân hàng, đặc biệt là biên lợi nhuận không thực sự hấp dẫn. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng cần nhiều thời gian để thẩm định, đánh giá khoản vay với hàng loạt tiêu chí.
Dù có nhiều khó khăn, nhưng một số ngân hàng như MB đã xác định tín dụng xanh là xu hướng tất yếu, không chỉ tốt cho mà tốt cho sự phát triển khách hàng và rộng hơn là sự phát triển bền vững của đất nước. Bài toán đặt ra cho MB lúc này là làm thế nào để vẫn dành được những ưu tiên cho các lĩnh vực xanh, hỗ trợ nền kinh tế chuyển đổi sang hướng thân thiện với môi trường mà vẫn hoàn thành các mục tiêu kinh doanh.
Giải pháp thúc đẩy tín dụng xanh
Ban lãnh đạo MB xác định, mô hình ngân hàng xanh cũng như chính sách cho tín dụng xanh cần được làm một cách bài bản, chuyên nghiệp, là hướng đi lâu dài chứ không chỉ nhất thời.
MB đã sớm xây dựng khung quản trị rủi ro, ban hành quy trình cấp tín dụng nội bộ trong đó có những tiêu chí, ưu tiên cho các dự án thân thiện với môi trường. Từ năm 2017-2018, MB đã tiên phong trong lĩnh vực cho vay dự án năng lượng tái tạo - lĩnh vực mà theo chia sẻ của Tổng Giám đốc MB Phạm Như Ánh: "Hầu hết các ngân hàng đều dè chừng với điện mặt trời, điện gió vì là lĩnh vực mới, NIM cũng mỏng hơn vì cho vay với lãi suất thấp". Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu, MB đánh giá đây là các dự án có tác động tích cực cho môi trường và xã hội và nằm trong tầm kiểm soát rủi ro của MB nên ngân hàng hoàn toàn tự tin tiên phong hợp tác.
Hiện nhiều dự án năng lượng tái tạo mà MB rót vốn tại khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ… đều đang hoạt động tốt. Nhiều hộ gia đình cũng đã vay được vốn từ MB để làm điện mặt trời áp mái.
Đóng góp của những ngân hàng tiên phong như MB đã giúp đầu tư năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời ở nước ta phát triển vượt bậc trong 4-5 năm trở lại đây. Việc này cũng giúp bổ sung công suất và sản lượng cho hệ thống điện quốc gia, đồng thời giảm dần sự lệ thuộc vào các nguồn nhiên liệu truyền thống. Theo Quy hoạch điện VIII cũng chỉ rõ kế hoạch sẽ nâng tỷ trọng điện năng của các nguồn năng lượng tái tạo trong những năm tới.
Hiện nay, MB đã đành tới 8-10% trong tổng dư nợ để cho vay đối với các lĩnh vực tín dụng xanh, năng lượng tái tạo, các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ cũ từ ô nhiễm môi trường nhiều sang ít ô nhiễm hơn. Ngân hàng đặt mục tiêu sẽ nâng tỷ trọng tín dụng xanh, tín dụng phục vụ chuyển đổi công nghệ lên 15% vào năm 2026.
Trong khi đó, MB là một trong những ngân hàng có tăng trưởng tín dụng tốt nhất những năm trở lại đây. Đồng thời, quy mô dư nợ cho vay MB đứng thứ 5 trong hệ thống, chỉ sau nhóm Big 4. Như vậy có thể hình dung, với mục tiêu nâng tỷ trọng tín dụng xanh từ 10% lên 15%, MB sẽ "bơm" ròng cho lĩnh vực này thêm hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm trong 3 năm tới. Chưa kể, MB còn là ngân hàng tích cực thu xếp nguồn vốn nước ngoài cho các dự án điện xanh với quy mô hàng trăm triệu USD.
Với năng lực quản trị rủi ro chặt chẽ, MB vừa thể hiện tốt vai trò tiên phong của mình ở lĩnh vực tín dụng xanh, vừa đảm bảo là một trong những ngân hàng dẫn đầu về hiệu quả kinh doanh. Trong nhiều năm qua, MB luôn duy trì ở trong nhóm những ngân hàng có chất lượng tài sản tốt nhất với tỷ lệ nợ xấu thấp và bộ đệm dự phòng bao phủ nợ xấu giúp ngân hàng phòng ngừa các rủi ro nếu có.