Ông có thể cho biết cuộc cạnh tranh chiến lược các nước lớn ở khu vực có ảnh hưởng như nào đối với công tác đối ngoại của Việt Nam trong thời gian tới?
Tình hình thế giới và khu vực biến động phức tạp là do nhiều yếu tố. Một trong những yếu tố đó là các nước lớn có cạnh tranh ảnh hưởng, mà đã cạnh tranh ảnh hưởng thì sẽ có cọ xát về mặt lợi ích chiến lược, lợi ích an ninh, kinh tế.
Chính vì vậy, Đại hội Đảng XII nêu rất rõ mục tiêu của chúng ta là thực hiện đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ. Có nghĩa chúng ta quan hệ với tất cả các nước.
Chính sách đối ngoại là nối dài của chính sách đối nội, theo ông, câu chuyện này trong thời gian tới đối với Việt Nam như thế nào, thưa ông?
“Một trong những thành công rất lớn trong 5 năm vừa qua là chúng ta đã xây dựng được một khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với tất cả các nước quan trọng nhất. Điều đó thể hiện chúng ta có chính sách đúng đắn, ngoài ra cũng thể hiện vị thế của Việt Nam ngày càng tăng”.
Chính sách đối ngoại là việc tạo dựng môi trường để cho phát triển trong nước; mở rộng quan hệ với các nước để tăng cường quan hệ chính trị, tạo nền tảng cho quan hệ kinh tế- thương mại đầu tư.
Đó là việc phục vụ cho phát triển nội lực của đất nước. Người ta hay nói chính sách đối ngoại là nối dài của chính sách đối nội, nói điều đó cũng chưa hoàn toàn đúng nghĩa, mà chính sách đối ngoại là một phần trong chính sách đường lối phát triển của đất nước.
Trong việc đó đòi hỏi ra những thách thức áp lực gì cho các tân ủy viên BCH khóa mới?
Đường lối của Đại hội Đảng XII sẽ được thông qua tại Đại hội lần này đều nói rất rõ các nhiệm vụ, không những nhiệm vụ phát triển đất nước, kinh tế, văn hóa- xã hội mà có cả đường lối đối ngoại; trách nhiệm của tất cả các ủy viên TƯ được bầu tại đại hội lần này và qua đó tất cả các bộ, ngành, địa phương phải quán triệt đường lối đối ngoại đó.
Một trong những cái hết sức quan trọng đó là sự chỉ đạo tập trung thống nhất của Đảng nhưng sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương thì đảm bảo thắng lợi.
Bởi vì trong một xã hội mà chúng ta hội nhập quốc tế, nếu mỗi ngành, mỗi bộ, mỗi địa phương lại làm theo hướng không có sự phối hợp thì điều đó sẽ làm mất sức mạnh của đất nước ta.
Nhắc đến vấn vấn đề ký kết nhiều hiệp định đối tác chiến lược (TPP), ông có phân tích gì về lợi ích thực chất của việc ký kết này?
Hiện nay, chúng ta thiết lập được 15 đối tác chiến lược và 10 đối tác toàn diện. Nếu chỉ nhìn nhìn thấy riêng rẽ rằng một lợi ích cụ thể mà đối tác này, đối tác kia mang lại, thì chúng ta có thể không thấy được.
Nhưng nhìn lại tổng thể chính sách đối ngoại của một đất nước, nếu chúng ta xây dựng được càng nhiều bạn mà bạn bè mang tính tin cậy cao về chính trị, hợp tác tốt về quân sự- quốc phòng- an ninh, quan hệ kinh tế- thương mại được mở rộng thì tổng hòa của các mối quan hệ đó sẽ tạo được môi trường của đất nước với các nước khác.
Nếu chúng ta có được quan hệ trong 1 khuôn khổ thì rõ ràng chúng ta giữ được quan hệ, tạo nền tảng về chính trị. Từ nền tảng chính trị đó thì từng đối tác chiến lược chúng ta có nhấn mạnh khía cạnh nào.
Chứ không phải là toàn bộ các nước đều giống nhau. Mỗi nước có một thế mạnh riêng.
Nhiều người đánh giá quan hệ với Trung Quốc đối tác chiến lược ký lâu rồi nhưng không đi vào thực chất. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Phải nói là chúng ta có xây dựng được quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc vừa qua chúng ta lại nâng lên đối tác chiến lược toàn diện.
Chúng ta xây dựng được quan hệ về chính trị, quan hệ đối tác kinh tế- thương mại, bạn hàng lớn nhất của chúng ta cho đến nay. Vì thế nói, không thúc đẩy được quan hệ là không đúng.
Quan hệ với Trung Quốc trên các lĩnh vực là phát triển nhưng điều đó không có nghĩa tất cả các quan hệ không có vấn đề khác biệt giữa hai nước.
Giữa Việt Nam Trung Quốc vấn đề khác biệt là vấn đề giải quyết vấn đề Biển Đông, chúng ta khẳng định chủ quyền của chúng ta ở Hoàng Sa, Trường Sa và vùng đặc quyền kinh tế của chúng ta.
Trên cơ sở quan hệ đối tác chiến lược, chúng ta giải quyết các vấn đề, trong đó có vấn đề chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông, thương lượng thông qua hòa bình.
