Thưa luật sư, sau khi báo chí đưa tin, người nhà ông Trần Văn Truyền, Nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ, cho biết: Ngôi biệt thự "khủng" ông đang ở là do "em kết nghĩa" cho tiền xây. Nhận định của luật sư thế nào?
Với một người có chức vụ cao trong bộ máy thanh tra Chính phủ mà “kết nghĩa” và được quà tặng có giá trị đặc biệt lớn là điều bất bình thường, có thể xem điều đó có dấu hiệu vi phạm luật Phòng, chống tham nhũng, thậm chí vi phạm pháp luật hình sự.
Giả sử đúng như người nhà ông Truyền nói thì việc "em kết nghĩa” cho số tiền lớn như vậy, nghĩa vụ của ông Truyền có phải khai báo với tổ chức Đảng, Nhà nước hay không?
Nếu “em kết nghĩa” tặng quà với giá trị rất lớn, đặc biệt lớn, nhưng hoàn toàn không có mối quan hệ về lợi ích liên quan đến hoạt động công vụ của ông Truyền thì ông Truyền vẫn phải có nghĩa vụ kê khai thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức.
Luật sư Phạm Công Út (Đoàn Luật sư TpHCM): "Nếu “em kết nghĩa” tặng quà với giá trị rất lớn, đặc biệt lớn, nhưng hoàn toàn không có mối quan hệ về lợi ích liên quan đến hoạt động công vụ của ông Truyền thì ông Truyền vẫn phải có nghĩa vụ kê khai thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức".
Thời điểm đương chức thì sao, thưa luật sư?
Có không ít vụ án hình sự về hành vi tham nhũng bị phát hiện truy tố và xét xử về hành vi đưa, nhận hối lộ dưới hình thức “quà biếu” với giá trị rất lớn, đặc biệt lớn, nên nếu người nhận quà biếu dạng này khi còn đương chức thì việc thanh tra hoặc điều tra đối với “ông thanh tra” khi bị phát hiện là điều cần thiết để xây dựng niềm tin trong nhân dân.
Điều 10. Cán bộ, công chức, viên chức chỉ được nhận quà tặng theo đúng quy định của pháp luật và phải ký xác nhận; phải kê khai thu nhập trong trường hợp pháp luật có yêu cầu.
Đối với quà tặng không đúng chế độ, tiêu chuẩn, đối tượng thì cán bộ, công chức, viên chức phải từ chối và giải thích rõ lý do với người tặng quà. Trong trường hợp không thể từ chối được, cán bộ, công chức, viên chức phải báo cáo thủ trưởng cơ quan, đơn vị mình để xử lý theo quy định tại Mục 3 Quy chế này.
Điều 11. Đối với quà tặng từ họ hàng, người thân trong gia đình mà những người đó không có mối quan hệ về lợi ích liên quan đến hoạt động công vụ của người được tặng quà và quà tặng từ những cơ quan, đơn vị, cá nhân không liên quan đến hoạt động công vụ của người được tặng quà thì cán bộ, công chức, viên chức được tặng quà không phải báo cáo với cơ quan, đơn vị; trong trường hợp pháp luật có yêu cầu kê khai thu nhập thì cán bộ, công chức, viên chức phải thực hiện kê khai theo đúng quy định.
(Trích Quyết định số 64/2007/QĐ-TTg)
Theo luật sư, nếu nhận quà đã về hưu sẽ phải như thế nào?
Về nguyên tắc xử lý tham nhũng (nếu có), thì theo điều 4 Luật Phòng, chống tham nhũng vẫn phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự dù đã về hưu.
Nếu cán bộ về hưu không khai báo với cơ quan có vi phạm quy định công khai tài sản cán bộ hay không? Về mặt chính quyền, cán bộ về hưu vẫn phải có nghĩa vụ báo cáo về việc nhận quà tặng có giá trị rất lớn như thế theo quy định của Quyết định số 64/2007/QĐ-TTg.
Xét về khía cạnh nghĩa vụ nộp thuế, mọi công dân có bất cứ nguồn thu nào đều phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Giả sử số tiền nhận được chưa nộp thuế thì luật pháp sẽ xử lý như thế nào?
Thu nhập từ quà tặng là bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng đều phải có trách nhiệm kê khai và nộp thuế.
Do đó, trong trường hợp này nếu việc cho tặng căn nhà thuộc trường hợp mà pháp luật không cấm nhưng chưa được ông Truyền kê khai và nộp thuế thì ông Truyền vẫn phải bị truy thu thuế.
Luật sư có nghĩ sự việc càng ngày càng rối, cần có sự lên tiếng vào cuộc của cơ quan chức năng để vấn đề được rõ ràng trước công chúng không?
Vấn đề này đã và đang làm nóng dư luận, do người đứng đầu cơ quan thanh tra về những hành vi tham nhũng cao nhất nước lại có dấu hiệu nhận quà biếu “khủng” một cách không bình thường thì người dân rất cần tới kết luận chính thức của các cơ quan chức năng để sự việc được minh bạch hơn.
Nếu ông Truyền ngay tình thì được minh oan, nhưng nếu là hành vi tham nhũng thì không thể để lọt lưới pháp luật nhằm răn đe và phòng ngừa chung, nhất là đại nạn tham nhũng bùng phát như bệnh dịch hiện nay, không thể để tham nhũng có chốn dung thân đối với bất cứ ai, bất kỳ cương vị nào thì xã hội sẽ an tâm hơn.
Xin cảm ơn luật sư!
Luật sư Nguyễn Hữu Thông, Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Hữu (Đoàn Luật sư TpHCM) cũng khẳng định: "Trước những thông tin như vậy, các cơ quan chức năng cần phải nhanh chóng vào cuộc xác minh thông tin. Nếu sự việc này cứ tiếp tục là nghi án, không được làm rõ sẽ gây ảnh hướng đến công cuộc chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta".
