Người đàn ông đó là Giàng Seo Chúng, 61 tuổi, dân tộc Mông ở thôn Thẩm Phúc, xã Cốc Ly (Bắc Hà). Ông Chúng được mệnh danh là “quý ông” của miền sơn cước.
Thương nó thì cho về làm vợ
Ngồi ở một quán nước ven Quốc lộ 70, thuộc xã Phong Niên (Bảo Thắng), tôi được nghe người ta bàn tán nhau về chuyện một người đàn ông kỳ lạ ở xã Cốc Ly (Bắc Hà). Rằng, ông này tuy đã có 1 vợ và 4 con, nhưng vẫn bất chấp pháp luật để đưa bà vợ hai về ở chung. Câu chuyện cứ thế được truyền từ người này sang người khác và không thiếu những lời thêm thắt, càng thêm hấp dẫn.
Vì tò mò, tôi quyết định đến Cốc Ly để tìm gặp người đàn ông này. Hỏi bất kỳ ai, người ta đều biết về người đàn ông có hai vợ này, nhưng không như những lời kể dưới núi. Họ coi người đàn ông hai vợ như “kỳ tích” của miền sơn cước.
Một chị người Mông chỉ tay bảo, cứ đổ dốc xuống dưới thung lũng, thấy nhà nào đông vui nhất thì là nhà ông Chúng hai vợ. Quả thật, ngôi nhà nhỏ duy nhất dưới thung lũng là nơi mà ba vợ chồng người Mông đã ủ ấm, giúp nhau qua những mùa giá lạnh. Ông Giàng Seo Chúng đã 61 tuổi nhưng vẫn còn săn chắc, khoẻ khoắn lắm. Ông chỉ tay sang người đàn bà thứ nhất, giới thiệu đó là vợ cả Sùng Thị Do, rồi chỉ tay sang người vợ thứ hai là bà Thào Thị Gió.
Ông Chúng nói tiếng Kinh lúc được, lúc không, nên tôi nghe câu được, câu mất. Hai bà vợ cặm cụi thêu thêu, dệt dệt chiếc váy truyền thống của người phụ nữ Mông, thi thoảng lại phá lên cười khi nghe chồng nói về mình, mặc cho ngoài kia tiếng gió rít luồn qua khe cửa rét lạnh. Ông Chúng bảo: Tôi lấy vợ năm 1968, sau đó đi bộ đội, giải phóng miền Nam xong, trở về và có với bà cả 4 đứa con trai. Đến năm 2004, tôi đi uống rượu ở chợ Cán Cấu (Si Ma Cai), gặp bà Gió, thấy hoàn cảnh đáng thương, nên đưa về làm vợ hai.
Tôi hỏi ông, biết ông lấy bà hai, bà cả đồng ý không? Ông Chúng trợn mắt bảo: Có chứ sao không. Tôi bảo, cái Gió đáng thương lắm. Mình không cưu mang thì nó chết, thế là bà cả cho phép. Sau đó, gia đình làm mâm cơm, gọi là ra mắt bà lẽ với thôn. Thương nhau thì cho nó về làm vợ thôi, chứ không tính toán gì đâu.
Bữa cơm đầm ấm của gia đình “quý ông” người Mông.
Mỗi ngày một vợ
Nhấp chén trà còn nóng, ông Chúng hồ hởi nói với tôi: Hồi mới lấy bà hai thì cả ba vợ chồng ngủ chung một giường. Vui lắm, nhưng bây giờ thì tách ra hai giường rồi. Ngày chẵn ngủ với bà cả, ngày lẻ ngủ với bà hai, Chủ nhật thì ngủ một mình. Nói rồi ông Chúng liếc mắt sang hai bà vợ cười ha hả. Hai bà cùng liếc ông rất đáng yêu.
Ông Chúng kể tiếp: Ngày đầu khi còn ngủ chung, tôi để tay lên bụng bà này thì bà kia ngay lập tức kéo xuống không cho. Tôi bảo, của tao, tao cho ai thì người ấy được chứ. Thế là hai bà vợ phải chịu, vì tôi nói có lý. Người ta hỏi tôi dùng thuốc gì mà khỏe thế? Tôi trả lời là chẳng có thuốc gì. Chỉ có tình yêu mới đem lại sức khoẻ mà thôi. Hai bà vợ nghe chồng nói thế thì lại lườm một cái, tủm tỉm cười.
Ông Chúng khoe: Từ ngày có bà hai về, kinh tế gia đình phát triển hơn trước nhiều. Tôi nuôi gà, nuôi lợn, nuôi trâu, bò và mở một cửa hàng tạp hoá. Nương, đồi nhiều, nên ngô, sắn cũng không thiếu. Hai bà vợ lúc nhàn hạ thì thêu thùa, mùa vụ thì cùng nhau lên nương. Gia đình sống chung với nhau từ năm 2004 cùng 4 đứa con và hơn 20 đứa cháu mà chưa một lần bất hòa.
Ông Giàng Seo Chúng.
Không lấy, bà hai sẽ chết
Ông Chúng bảo: Tôi không phải là người lăng nhăng, nhưng hoàn cảnh bà hai thương quá, nên tôi đưa về làm vợ. Bà Gió đã có một đời chồng tên là Ma Lẹo Phù. Vì hay bị chồng đánh đập, nên bà Gió phải bỏ đi. Bà ấy cũng đã có 3 đứa con, một đứa vào tù vì buôn bán người. Nếu tôi không đưa về làm vợ, chắc chắn bà ấy sẽ tìm đến lá ngón.
Năm 2004, sau khi ông Chúng đưa bà Gió về làm vợ hai, chồng cũ của bà là ông Phù đến tận nơi đòi 10 triệu đồng tiền cưới trước đây. Ông Chúng dù nghèo, cũng phải chạy vạy đủ số tiền để đưa cho ông Phù theo đúng luật tục. Từ ấy, bà Gió coi mình như “con trâu, con bò” trong nhà ông Chúng. Nhưng ông Chúng bảo bà Gió: “Mình không được làm thế, vì mình là người chứ không phải là trâu, bò”. Ông Chúng nói tiếp: Biết việc lấy vợ hai là trái pháp luật, nhưng để bà ấy chết thì không đành cái bụng. Nếu người ta bắt phạt thì tôi cũng chịu vậy thôi.
Trưởng bản Thẩm Phúc, Sùng Seo Sành chia sẻ: Gia đình nhà ông Chúng rất hoà thuận, không bao giờ cãi nhau. Biết việc ông Chúng có hai vợ là vi phạm pháp luật, nhưng nếu đem ra xử phạt thì bà Gió sẽ chết, chứ không để ông Chúng liên lụy đâu.
Ông Hoàng Đình Kính, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Cốc Ly cho biết: Chuyện ông Chúng lấy hai vợ đã nổi tiếng khắp vùng đất Bắc Hà. Người Mông rất chung thủy, nhưng việc ông Chúng có tới hai vợ là có lý do riêng, rất khó xử. Chính quyền xã từ xưa không có chuyện “cổ súy đa thê”, nhưng gia đình ông Chúng rất hòa thuận và yêu thương nhau, nên chúng tôi cũng không có cách gì khác.
Hôm đó, Cốc Ly vào đợt mưa rét, ngoài trời mưa phùn gió bấc khiến bản Thẩm Phúc như run lên từng hồi. Tôi ở lại ăn bữa cơm trưa cùng gia đình ông Chúng. Hai bà vợ ngồi bên nhau, thỉnh thoảng lại gắp thức ăn cho nhau xem chừng rất quý mến. 4 người con của ông Chúng cũng gọi bà Gió là mẹ và tất thảy hơn 20 đứa cháu cũng gọi bà Gió là bà. Tôi chẳng biết nói gì hơn, chỉ biết chúc gia đình ông Chúng ấm no, hạnh phúc.
