Dự thảo luật lần này sửa đổi theo hướng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu phải nộp tiền thuế trước khi được thông quan giải phóng hàng hóa.
ĐB Thân Đức Nam, TP Đà Nẵng cho rằng, việc sửa đổi như vậy một mặt hạn chế hiện tượng lợi dụng chính sách gia hạn thuế để cố tình nợ thuế. Mặt khác, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật về thuế.
Tuy nhiên, ông Nam băn khoăn, quy định này sẽ phần nào ảnh hưởng đến chính sách khuyến khích xuất khẩu của nhà nước, qua đó không thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
“Đặc biệt trong bối cảnh kinh tế đang giảm sút như hiện nay, quy định này sẽ khiến cho doanh nghiệp đã khó khăn lại càng khó khăn hơn”, ông Nam nói và đề nghị cân nhắc nghiên cứu lại quy định này một cách cẩn trọng để hài hòa lợi ích nhà nước và doanh nghiệp.
“Xin nói rõ hơn về vấn đề này”, ĐB Trần Du Lịch, TP Hồ Chí Minh nói.
Ông Lịch cho biết đã nhận được kiến nghị của Hiệp hội ngành hàng Việt Nam, đại diện cho 5 hiệp hội da giày, dệt may, bông vải sợi, mỹ nghệ chế biến gỗ, thủy sản. Tất cả ngành hàng này liên quan các xí nghiệp sản xuất xuất khẩu, liên quan 5 triệu lao động và đóng góp 35% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước ta.
Với quy định hiện hành, hàng hóa nhập khẩu nguyên vật liệu từ khi thông quan được ân hạn 275 ngày. Ông Lịch thừa nhận, có một thiểu số lợi dụng ân hạn này để kéo dài, chây lười trong nộp thuế. “Bịt cái này, tôi nghĩ rằng cần thiết”.
Tuy nhiên, theo ông Lịch, một nguyên tắc của quản lý thuế và thu thuế là hướng vào thuận lợi cho số đông, chứ không bao giờ vì thiểu số mà hy sinh, làm khó khăn cho số đông.
Ông Lịch tính toán: nếu thay đổi điều, khoản này thì tất cả các ngành nhập khẩu, chế biến sản xuất xuất khẩu, nếu tính lãi vay không ở mức bình quân ngoại tệ và mức bình quân 12% thì chi phí tài chính tăng thêm 1,5 tỷ đô la và chi phí giá thành xuất khẩu tăng 1,5%. “Không lý do gì chúng ta lại thay đổi một cái đang bình thường để gây khó khăn cho doanh nghiệp trong điều kiện cạnh tranh khó khăn hiện nay”, ông Lịch nhấn mạnh.
“Tôi mong rằng Ban soạn thảo và Quốc hội cân nhắc và tôi kiến nghị trước mắt chưa cần thay đổi điều, khoản này và duy trì cách thực hiện hiện nay. Đồng thời tăng cường các biện pháp xử lý rất nghiêm đối với những doanh nghiệp lợi dụng cái này để kéo dài, chây lười trong việc nộp thuế”, ông nói.
Quan điểm này nhận được sự tán thành của khá nhiều ĐBQH.
Giải trình ở cuối phiên làm việc buổi sáng, ông Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ tài chính nói rằng, về bản chất, sửa đổi hiện nay với luật hiện hành giống nhau ở điểm: đối với hàng nhập khẩu để gia công hàng xuất khẩu và nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu đều cho phép có ân hạn thuế 275 ngày. “Chỉ khác là, luật sửa đổi bây giờ đề xuất với Quốc hội là tất cả các loại này đều phải nộp phí bảo lãnh”.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, khoảng 20% trong số doanh nghiệp được gọi là chấp hành tốt pháp luật hải quan và không nợ thuế thường xuyên chây ì và vi phạm các điều, khoản liên quan đến chấp hành nghĩa vụ thuế này.
Ông Huệ dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan
cho biết, 9 tháng đầy năm nay, cả nước có 311.943 lô hàng nhập khẩu nhiên liệu
để sản xuất hàng xuất khẩu và 5.752 hợp đồng gia công hàng xuất khẩu.
Đến ngày 30.9 vẫn còn 5.784 lô hàng nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu và 961 hợp đồng gia công xuất khẩu thuộc diện doanh nghiệp chấp hành tốt vẫn chưa tiến hành thanh khoản với số tiền nợ thuế quá hạn là 1.497 tỷ đồng. Trong đó, số của doanh nghiệp bỏ trốn khỏi địa chỉ kinh doanh đã và đang bị điểu tra khởi tố mà không có khả năng thu hồi là 500 tỷ đồng. “Số 500 tỷ này khả năng mất hẳn”, ông Huệ cho hay.
Liên quan đến tính toán của ĐBQH Trần Du
Lịch, Bộ trưởng Huệ phản biện: “Nếu như trường hợp phải có bảo lãnh, với số
liệu chúng tôi tính toán nhanh thì năm 2011 tổng giá trị kim ngạch nguyên vật
liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu khoảng 6,2 tỷ đôla. Trong số này chỉ
có 2,1 tỷ đôla phải chịu thuế nhập khẩu, còn lại là miễn thuễ nhập khẩu.
Với mức thuế suất của khu vực ASEAN là 5%, ngoài ASEAN là từ 6% đến 10% - 11% với mức bình quân khoảng 6% thì tổng số thuế phải nộp của số này chỉ có 126 triệu đôla tiền thuế thôi. Với mức bảo lãnh là 0,05%/1 tháng tính trên 126 triệu đôla này thì không thể nào có con số chi phí tăng lên 1,5 tỷ đôla như hiệp hội ngành hàng đó báo cáo được”.
Chủ trì phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Bộ Tài chính nghiêm túc phối hợp với Ủy ban Tài chính ngân sách để tiếp thu đầy đủ ý kiến của ĐBQH.
Điều 42, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quản lý thuế quy định:
a) Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, phải nộp tiền thuế trước khi được thông quan hoặc giải phóng hàng hóa.
b) Hàng hóa kinh doanh theo phương thức tạm nhập tái xuất, phải nộp tiền thuế trước khi hoàn thành thủ tục hải quan tạm nhập khẩu hàng hóa.
c) Trường hợp được tổ chức tín dụng bảo lãnh, phải nộp tiền thuế, tiền chậm nộp (nếu có) trước ngày hết thời hạn bảo lãnh ghi trên thư bảo lãnh.