Ông Dương Trung Quốc: "Từ nhiệm trước nhiệm kỳ là sự hy sinh"

Dấu ấn từ nữ ứng cử viên chức vụ Chủ tịch Quốc hội

Bên lề kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa 13, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc đã có những chia sẻ với chúng tôi về công tác bầu cử nhân sự mới của Nhà nước và kỳ vọng của ông vào các vị sẽ được bầu.

PV: Thưa ông, sau khi miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, quy trình bầu chọn nhân sự sẽ diễn ra như thế nào?

Ông Dương Trung Quốc: Thông thường các chức danh này được bầu cho một nhiệm kỳ Quốc hội mới.

Mặc dù chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần có sự thay đổi nhân sự, trước hết là do kết quả của những quyết định trong tổ chức Đảng. Ví dụ như thời kỳ Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh sang làm Tổng Bí thư chuyển giao cho ông Nguyễn Văn An.

Trong những trường hợp ấy tương đối đơn giản hơn bởi vì các vị đó vẫn ở cương vị Ủy viên Bộ Chính trị.

Nhưng lần này có lẽ là kết quả của Đại hội Đảng 12, tạo ra tình huống, có thể nói là lần đầu tiên ba chức danh quan trọng nhất của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ sau Đại hội không tham gia BCH TƯ và không tham gia Bộ Chính trị.

Để kéo dài tình trạng những chức danh cao cấp ấy không có cương vị trong Đảng thì không phù hợp với thiết chế chính trị của ta.

Vì thế lần này chúng ta phải bầu một lúc ba chức danh quan trọng. Đây là tình huống phù hợp với đòi hỏi để bộ máy sớm đi vào hoạt động một cách có hiệu quả trong công tác đối nội và đối ngoại.

Hơn thế nữa, trong chừng mực nào đó, những người từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hy sinh. Vì thế thủ tục như đã thông báo có động tác từ nhiệm, rời chức vụ để có cơ sở bầu những người mới.

Việc bầu như mọi quy trình khác, bảo đảm sự giám sát của Quốc hội trong việc đánh giá các nhân sự tương xứng với những chức năng được Hiến pháp quy định cũng như những chuẩn mực tiêu chuẩn.

PV: Ông có kỳ vọng như thế nào về việc bỏ phiếu khi tiến hành bầu các chức danh này?

Ông Dương Trung Quốc: Bỏ phiếu lần này chúng ta phải làm nghiêm túc, được giám sát. Chắc chắn là bỏ phiếu kín, làm theo đúng thủ tục, quy trình chúng ta đã làm nhiều lần.

PV: Trong lần bầu ba chức danh chủ chốt này, Bộ Chính trị đã giới thiệu một ứng cử viên nữ vào vị trí Chủ tịch Quốc hội. Ông có nhìn nhận như thế nào về việc này?

Ông Dương Trung Quốc: Đây là dấu ấn đầu tiên nhưng tiền lệ này rất đáng mừng. Nhưng tôi lưu ý rằng, nhìn ra thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã có từ lâu rồi.

PV: Một trong những điểm mới của lần bầu cử này là sau khi được bầu, ba chức danh lãnh đạo chủ chốt của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ sẽ tiến hành tuyên thệ. Ông đánh giá như thế nào về việc này?

Ông Dương Trung Quốc: Cho tôi xin được nói một lời cá nhân của mình một chút. Ý kiến tuyên thệ thì tôi là một trong những người sớm phát biểu trước Quốc hội. Từ lịch sử xa xưa trong truyền thuyết các vua Hùng cũng đã có tuyên thệ.

Gần hơn trước khi kết thúc Quốc dân đại hội Tân Trào, Quốc hội dầu tiên, Chính phủ đầu tiên của chúng ta cũng có tuyên thệ.

Thế giới đã quá phổ biến thì sao mình không tuyên thệ? Hơn nữa, Đảng viên tuyên thệ được thì sao các quan chức không tuyên thệ được?

Lần này đưa vào Hiến pháp là điều rất đáng mừng. Chúng ta tin rằng, 1 người phàm đã tuyên thệ thì chắc chắn ý chí thực hiện lời thề của mình cao hơn không tuyên thệ.

Nên xây dựng văn hóa từ chức

PV: Theo ông, các đại biểu Quốc hội sẽ thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình như thế nào trong việc bầu các chức danh chủ chốt?

Ông Dương Trung Quốc: Trước hết phải thực hiện đúng luật, không coi đây là vấn đề hình thức.

Chúng ta hoàn toàn có quyền giám sát tính chân thật, tính chính xác của những dữ liệu liên quan đến nhân vật ấy và căn cứ vào tiêu chuẩn, kể cả sự tín nhiệm mà chúng ta cảm nhận được trong xã hội, trong quá trình những vị ấy hoạt động.

Tuy nhiên, lần này có thể nói là lần đầu tiên nhiều gương mặt mới được đặt vào vị trí mới, làm cho mọi người hy vọng.

PV: Trong báo cáo nhiệm kỳ của Quốc hội, các đại biểu đã góp ý nhiều hạn chế, tồn tại. Theo ông, nhân sự trong nhiệm kỳ mới sẽ phải chuẩn bị như thế nào để tiếp thu bài học và lãnh đạo tốt?

Ông Dương Trung Quốc: Có 2 yếu tố: Cơ chế và con người. Cơ chế nào cũng thông qua con người thực hiện.

Đối với những tồn tại cần phải được khắc phục, nếu ta phân tích cho tới cùng tất cả tồn tại có nguyên nhân gì thì một trong những nguyên nhân căn bản là tính trách nhiệm cá nhân chưa được thể hiện rõ kể cả trong cơ chế và con người.

Tôi mong rằng nhiệm kỳ tới sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý, trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt cương vị cao cấp thể hiện trách nhiệm cá nhân.

Trách nhiệm ấy thể hiện anh thực hiện hết quyền năng của mình được Luật quy định. Ví dụ yêu cầu cách chức người không xứng đáng.

Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý.

Bản thân các vị quan chức quan cấp, cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không thực thi được. Ngay việc hiện nay một số vị từ nhiệm trước nhiệm kỳ, thể hiện văn hoá của mình, tự rời bỏ chức vụ vì trách nhiệm chung.

Đó là thứ từ chức, được người dân chia sẻ, tôn vinh. Từ chức không thuần tuý là hành vi tiêu cực.

Ví dụ từ 1 ĐBQH không chuyên trách như tôi không nằm ở địa bàn mình bầu ra, nhiều khi xấu hổ thật, mỗi năm chỉ tiếp xúc cử tri theo lịch 4 lần, xuân thu nhị kỳ, cố gắng lắm thì cũng chỉ 6 lần/năm.

14 năm tôi làm ĐBQH cũng chưa tiếp xúc hết với những cử tri đã bầu ra mình, là điều hạn chế, thể hiện tính cận dân, gần dân thu thập ý kiến của dân.

Phải từng bước làm thay đổi yếu tố, trong đó phải hướng tới thông lệ quốc tế, đừng coi trọng quá tính đặc thù vì cơ chế dân chủ đương nhiên có văn hoá, lịch sử nhưng cũng có tính cơ chế đảm bảo cho nền dân chủ minh bạch, phát huy hiệu quả.

Xin cảm ơn ông!