Hôm qua (10.7), trong ngày đầu tiên bắt đầu chuyến thăm bốn ngày tại Trung Quốc, chủ tịch hội đồng tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đô đốc Mike Mullen một lần nữa khẳng định, Mỹ cam kết duy trì sự hiện diện ở Biển Đông.
Tại cuộc họp báo, ông Mullen nói: “Mỹ sẽ không tránh xa Biển Đông. Sự hiện diện lâu dài của chúng tôi ở khu vực này là điều hệ trọng với các đồng minh của chúng tôi nhiều thập kỷ qua, và điều đó sẽ tiếp tục được duy trì”.
Lo ngại “cơn bùng phát” khó lường
Vị tướng quân sự hàng đầu của Mỹ bày tỏ lo ngại các tranh chấp ở Biển Đông giữa Trung Quốc và một số thành viên ASEAN có thể dẫn tới xung đột. Ông Mullen nói: “Tôi lo rằng, những rắc rối đang xảy ra có thể dẫn tới sự tính toán nhầm và một cơn bộc phát mà không ai có thể lường trước được”. Vì thế, ông Mullen cho biết, Mỹ luôn hỗ trợ mạnh mẽ việc tìm ra giải pháp hoà bình.
Trước đó, hôm 25.6, tại cuộc tham vấn Mỹ – Trung về các vấn đề ở châu Á – Thái Bình Dương ở Hawaii, Mỹ cũng nêu rõ quan điểm muốn giảm căng thẳng hiện tại ở Biển Đông, đem lại ổn định cho khu vực.
Theo kế hoạch, trong chuyến thăm Trung Quốc kéo dài đến 13.7, đô đốc Mullen sẽ gặp gỡ phó Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, người đồng cấp Trung Quốc Trần Bỉnh Đức và các quan chức quân sự khác, và thăm các cơ sở quân sự. Nói chuyện tại đại học Renmin, đô đốc Mullen nhấn mạnh đến việc phát triển lực lượng quân sự phải đi cùng với sự minh bạch thông tin. Reuters dẫn lời ông Mullen: “Sức mạnh quân sự càng lớn càng phải có trách nhiệm hơn, hợp tác tốt hơn và quan trọng là phải minh bạch hơn. Nếu không, việc phát triển quân sự trong khu vực không tạo được sự ổn định và an ninh của khu vực, mà đôi khi còn mang lại kết quả ngược lại”.
Cùng thời điểm đô đốc Mullen thăm Trung Quốc, hôm 9.7, lần đầu tiên hải quân ba nước Mỹ, Nhật và Úc đã tiến hành tập trận chung trên Biển Đông. Phía Nhật điều chiến hạm Shimakaze tham gia, cùng một tàu khu trục của Mỹ và một tàu tuần duyên của Úc. Cuộc tập trận này chủ yếu là về huấn luyện thông tin liên lạc.
Lấy ASEAN làm điểm tựa
Trong chuyến thăm Trung Quốc hai ngày 7 và 8.7, ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario và người đồng cấp Dương Khiết Trì của Trung Quốc đã nhất trí cùng duy trì hoà bình và ổn định ở Biển Đông.
Trong thông cáo báo chí sau cuộc họp cuối tuần qua, bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì cho biết, hai nước sẽ cùng nỗ lực để bảo vệ hoà bình và ổn định trong khu vực, tuân theo các nguyên tắc trong tuyên bố DOC mà Trung Quốc đã ký với ASEAN hồi năm 2002.
Người phát ngôn của Tổng thống Benigno Aquino, bà Abigail Valte, nói, kết quả thảo luận về Biển Đông tốt bởi vì quan điểm của Philippines là thúc đẩy giải pháp hoà bình và ngoại giao đối với tranh chấp ở Trường Sa.
Chuyến thăm của ngoại trưởng Philippines tới Trung Quốc cũng được nhận định là bước đi tích cực cho một giải pháp hoà bình cho tranh chấp ở Biển Đông. Ron Ying, phó chủ tịch viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Trung Quốc cho rằng: “Các cuộc đối thoại nên được tiếp tục, đó là cách duy nhất để giải quyết vấn đề”.
Ngày 8.7, Ronald Llamas, cố vấn chính trị của Tổng thống Benigno Aquino nêu lên gợi ý, Philippines nên biết cách làm sao để cân bằng lợi ích của mình giữa hai siêu cường Mỹ và Trung Quốc khi xử lý tranh chấp ở Biển Đông. Ông này đồng thời kêu gọi các nước có yêu sách ở khu vực này cùng hợp tác với nhau để bảo vệ lợi ích của mình. “Các nước nhỏ hơn phải cùng làm việc với nhau, tạo nên một khối thống nhất. ASEAN nên là một điểm tựa để các thành viên cân bằng lợi ích của Mỹ và Trung Quốc”.
Theo các nhà phân tích, dự kiến tranh chấp Biển Đông sẽ là chủ đề chính tại hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN lần thứ 44, diễn đàn An ninh khu vực ARF từ 19 – 23.7 tại Bali (Indonesia).
Theo SGTT