Chỉ trong thời gian rất ngắn trở lại đây, đã có ít nhất 2 nạn nhân thiệt mạng vì chủ xe mở cửa xe bất ngờ. Vụ tai nạn giao thông gần đây nhất xảy ra vào chiều ngày 7/1, người trong cabin ôtô đang đậu bên đường Âu Cơ (phường 14, quận Tân Bình, TP HCM) bất ngờ mở cửa khiến một đôi vợ chồng đi xe máy đâm vào. Người vợ ngã khỏi xe và đã tử vong.
Trước đó, vào trưa ngày 28/12/2012 cũng đã xảy ra vụ tai nạn gây chết người tương tự. Vào thời điểm đó, đang đi trên đường Trần Phú (TP Vinh, Nghệ An), ôtô Lexus biển ngoại giao dừng lại sát lề đường. Tài xế mở cửa xe khiến người đàn ông đi xe máy từ phía sau vượt lên va vào và ngã ra đường. Cùng lúc, xe tải đi qua không kịp phanh đã đâm vào đầu khiến nạn nhân chết tại chỗ.
Những vụ tai nạn giao thông thương tâm liên tiếp xảy ra khiến dư luận không khỏi lo ngại. Nhiều người đặt ra câu hỏi: Trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng như trên, người mở cửa xe có bị xem là phạm luật hay không? Nếu phạm luật thì sẽ xử phạt theo luật nào và mức phạt ra sao?
Liên quan đến vấn đề trên, Luật sư Trần Đình Triển cho rằng trong hai trường hợp tai nạn giao thông gây chết người do mở cửa xe nói trên thì tài xế lái xe ô tô đã phạm luật và sẽ phải chịu sự truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật sư Trần Đình Triển (Trưởng văn phòng luật Vì Dân, Hà Nội): "Truy tố hình sự là đương nhiên".
“Mở cửa xe ô tô gây tai nạn chết người thì trách nhiệm trước hết thuộc về người lái xe ô tô. Ở đây người lái ô tô đã phạm luật là không quan sát dẫn đến gây tai nạn, để lại hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, cụ thể là chết người. Truy tố hình sự là đương nhiên”, LS Trần Đình Triển khẳng định.
LS Trần Đình Triển phân tích: "Trong Bộ Luật Hình sự nước CHXHCN Việt Nam sửa đổi, bổ sung năm 2009 đã quy định rõ về mức phạt đối với “Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”.
Cụ thể, tại Khoản 1, Điều 202 của Bộ Luật hình sự quy định: Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.
Căn cứ vào đó cho thấy ở 2 trường hợp này, tài xế lái xe ô tô đã phạm luật".
LS Trần Đình Triển cho biết trong 2 trường hợp mở cửa xe gây tai nạn chết người nói trên, tài xế lái ô tô còn vi phạm vào Điều 18 trong Bộ luật Giao thông đường bộ năm 2008:
“Trong Bộ Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Điểm (d) (thuộc Khoản 3, Điều 18) quy định: Sau khi đỗ xe, chỉ được rời khỏi xe khi đã thực hiện các biện pháp an toàn; nếu xe đỗ chiếm một phần đường xe chạy phải đặt ngay biển báo hiệu nguy hiểm ở phía trước và phía sau xe để người điều khiển phương tiện khác biết. Ngoài ra, tại Điểm (đ) cũng quy định rõ: Không mở cửa xe, để cửa xe mở hoặc bước xuống xe khi chưa bảo đảm điều kiện an toàn.
Ở đây, do tài xế không chú ý quan sát, chưa đảm bảo điều kiện an toàn nhưng vẫn mở cửa xe bước xuống nên gây ra tai nạn chết người là đã vi phạm các điều khoản quy định trong Bộ Luật Giao thông đường bộ. Luật đã quy định rất rõ ràng rồi”.
Ngoài ra, LS Trần Đình Triển cho rằng cần phải xét thêm yếu tố vị trí đỗ xe ô tô của tài xế trong 2 trường hợp gây tai nạn chết người có đúng với quy định dừng đỗ xe trong Luật không.
“Nếu đỗ xe không đúng với phần đường và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về dừng đỗ xe thì người lái xe ô tô còn phạm thêm lỗi dừng đỗ phương tiện sai vị trí, gây cản trở giao thông cho các phương tiện khác”, LS Trần Đình Triển cho biết thêm.
Không phải là tiền lệ
Một số ý kiến cho rằng nếu truy tố trách nhiệm hình sự đối với 2 tài xế lái xe ô tô ở hai trường hợp trên thì đây sẽ là tiền lệ. Bởi đây là trường hợp đầu tiên áp dụng các điều khoản trong Luật Hình sự để xử phạt về hành vi mở cửa ô tô khi dừng đỗ gây tai nạn chết người.
Tuy nhiên, LS Trần Đình Triển cho rằng đây hoàn toàn không phải là tiền lệ, trước đó đã có trường hợp gây tai nạn chết người tương tự bị truy tố trách nhiệm hình sự.
“Cách đây mấy năm, ở Bắc Giang cũng từng xảy ra trường hợp tương tự. Một tài xế lái xe tải đỗ sai phần đường, khi mở cửa xe bước xuống đã gây ra tai nạn đối với người điều khiển xe máy và dẫn đến chết người. Tài xế lái xe tải cũng đã bị truy tố hình sự theo các điều khoản quy định trong Bộ Luật Hình sự”, LS Trần Đình Triển cho biết.
Ngoài ra, LS Trần Đình Triển cho rằng, các điều khoản trong luật đã quy định rõ ràng thì phải căn cứ vào đó để xử lý, vừa đảm bảo được tính công minh của pháp luật lại vừa mang tính răn đe, hạn chế vi phạm dẫn đến các vụ tai nạn giao thông.